Gelişen ülke paraları hızlı düşüyor
Fed’in genişlemeyi eylülde azaltacağına dair beklentiler gelişmekte olan ülkelerde para birimlerinin dolar karşısında değer kaybını hızlandırdı.
DIŞ HABERLER
En güçlü gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Hindistan’ın para birimi rupi dolara karşı tarihin en düşük seviyesine gerilerken diğer gelişmekte olan ekonomilerden de döviz çıkışı yaşanıyor.
ABD Merkez Bankası Fed’in parasal genişlemeye son vererek faizleri artıracağı yönündeki beklenti yatırımcıları gelişen ülkelerden çıkararak daha güvenli gördükleri ABD tahviline yönlendiriyor. Uzmanlar gelişmekte olan ülkelerden çıkışın diğer nedenlerini fonlama açıkları, yavaşlayan ekonomik büyüme ve enflasyon olarak gösteriyor. Yabancı para çıkışıyla birlikte Hindistan rupisi önceki gün dolar karşısında tarihin en düşük seviyesine geriledi.
Rupinin bu yılın başından bu yana dolar karşısındaki kaybı yüzde 13'ü aştı. Diğer önemli gelişmekte olan piyasalar Brezilya, Endonezya ve Güney Afrika para birimleri de rupi gibi önemli ölçüde değer kaybetti. Endonezya rupiahı dört yılın en düşük seviyesini gördü. Rupiah bu yılın başından bu yana dolar karşısında yüzde 8.67 değer kaybetti.
Güney Afrika Randı yüzde 1 değer kaybetti. Randın dolara karşı kaybı böylelikle yılbaşından bu yana yüzde 17'ye ulaşmış oldu. Brezilya reali ise haftalık yüzde 5 kayıp yaşayarak Mart 2009’dan bu yana en zayıf seviyeye geriledi. Realin yılbaşından bu yana dolar karşısındaki kaybı yüzde 15'i buldu.
Hindistan için kriz uyarısı
Hindistan para biriminde yılbaşından bu yana görülen büyük düşüş, ülkedeki kriz riskini artırıyor. Credit Suisse'in Singapur şubesinden Robert Prior-Wandesforde, Hintli yöneticilerin hala durumun ciddiyetini anlamadıklarını ve bunun zamanla düzelecek geçici bir olay olduğunu zannetiklerini söyledi. Çin'in büyük oranda kontrol edilen yuanı son 6 ayda dolardaki yükselişe karşı koyabilen tek gelişmekte olan piyasa para birimi oldu.
Satış dalgasının yayılması kaygısı
Önce Hindistan ardından da Endonezya piyasalarından büyük yabancı çıkışları yaşanmasının ardından satış dalgasının diğer gelişen ekonomilere yayılmasından endişe ediliyor. Geride kalan hafta boyunca gelişmekte olan piyasalarda gerçekleşen yabancı para çıkışları “domino etkisi” endişelerini de beraberinde getirdi. Gelişen piyasalardaki yabancı çıkışlarından geçen hafta en çok Hindistan ve Endonezya etkilendi.
Avustralyalı ANZ Bank'tan Richard Yetsenga, Hindistan'ı dünya piyasalarındaki gidişatı temsil eden bir “mikrokozmos” olarak niteledi. Yetsenga, "Hindistan'da meydana gelen satışların hiçbir yerel nedeni yok. Ülkenin zaten uzun süredir cari açık ve bütçe açığı sorunları vardı. Ancak ABD tahvilleri yükselmeye başlayıp bedava para musluğu kapanınca kur etkilendi" şeklinde konuştu.
Yetsenga Hindistan'da gerçekleşen satışların diğer gelişmekte olan ülke piyasalarında tekrar etmesini beklediğini söyledi. Yetsenga, "Malezya ve Tayland gibi ülkelerde güçlü kredi büyümesi görülmüştü bu yüzden de dışarıdan bakılınca iyi durumda görünüyorlar ancak ikisi de yüksek oranda kaldıraç kullanıyor" dedi.
İngiliz Financial Times gazetesine konuşan Stone Harbor Investment Partners'ın tahvil fonu yöneticilerinden Angus Halkett, "Piyasa parayı koyacağı yer konusunda giderek daha seçici davranıyor ve bu durum bazı ülkeleri zorluyor" dedi. Singapur ve Hong Kong'da da emlak balonu olduğunu belirten Yetsenga, bu iki piyasanın da kırılgan olduğunu söyledi. HSBC Asya Ekonomik Araştırmalar Eş Başkanı Frederic Neumann, Malezya'nın cari fazlasında ciddi düşüşler meydana geldiğini ve hükümetin yapısal reformlar konusunda yetersiz kaldığını belirtti. Neumann, Asya ülkelerine ek olarak Türkiye ve Brezilya'nın da endişe kaynağı olduğunu söyledi.
Öte yandan yabancı sermayenin gelişmekte olan ülkelerden çıkışının hızlanması gelişen ülke piyasalarında da etkisini gösteriyor. Gelişmekte olan piyasalar endeksi MSCI EM bu yılın başından bu yana yüzde 10.5 değer kaybetti. En güçlü gelişmekte olan ülkelerin oluşturduğu Brezilya, Rusya, Çin ve Hindistan’ın yer aldığı BRIC endeksi MSCI BRIC bu yılın başından bu yana yüzde 12.6 değer kaybetti.
Brezilya’da Merkez Bankası müdahale etti
Brezilya Merkez Bankası, para birimi realin düşüşünü durdurmak için piyasaya müdahale etti. Brezilya Merkez Bankası reali desteklemek için 2 milyar dolarlık swap kontratı sattı ve bu müdahalenin sonucunda real, Amerikan doları karşısında 2.3946 seviyesine yükseldi. Brezilya Merkez Bankası, 5 milyar doların üzerindeki kayıpları sınırlamak için oluşturulan döviz swap kontratlarını uzatacaklarını duyurdu.