İleri teknoloji ihracatı 2030'a kadar üç kat artacak!

EVRİM KÜÇÜK

İSTANBUL - Türkiye'nin ihracatını artırmak için katma değerli ürün satışına ivme kazandırması gerektiği sıklıkla dile getiriliyor. Son rakamlar Türkiye'nin ihracatında ileri teknoloji ürünleri ihracatının payının zayıfl adığını gösteriyor. Ancak diğer gelişmekte olan ülkelerin bu alandaki gücü giderek artıyor. Çin şu an ABD ve Avrupa Birliği'ni (AB) ve Japonya'yı geride bırakarak dünyanın en büyük ileri teknoloji ihracatçısı durumuna geldi. İleri teknoloji ticaretinin mal ticaretindeki büyümeyi geride bırakması ve bunun sonucu olarak da ileri teknoloji ihracatının parasal büyüklüğünün 2030 yılına kadar üç kat artması bekleniyor.

Finans kuruluşu HSBC'nin hazırladığı Global Connections 2014 (Küresel Bağlantılar 2014) raporunda, gelişmekte olan ülkelerin ileri teknoloji ticaretinde egemen olduğu tespiti yapıldı. Rapora göre son 20 yılda Asya'daki gelişmekte olan ülkelerin küresel ileri teknoloji pazarında büyük oyuncular haline gelirken, diğer gelişen ülkeler de son zamanlarda bu trende katıldı. Bu yükselişte Çin başı çekiyor. Ülkenin 2000 yılında yüzde 6 olan ileri teknoloji ihracatındaki payı geçtiğimiz yıl yüzde 37'ye çıktı (HSBC 25 ekonomiyi değerlendirmeye aldı). Böylelikle ABD, AB ve Japonya'nın önüne geçti. Gelişmekte olan ülkelerin yaptığı atakta, teknolojik kapasitelerinin iyileşmesiyle katma değerli ürün ihracatındaki artış büyük önem taşıyor. Ancak bu alandaki ticarette gözlemlenen büyümenin önemli bir kısmı tedarik zincirlerinin uluslararası boyut kazanmasından kaynaklanıyor. Yani çok uluslu şirketler üretimlerinin işgücü-yoğun montaj aşamalarını düşük maliyetli ülkelere kaydırıyor fakat teknoloji yoğun ve yüksek katma değerli üretim safh aları ağırlıklı olarak gelişmiş ülkelerde yapılıyor. Bu da Asya ülkelerine yapılan ileri teknoloji ithalat rakamlarına yansıyor.

Çin'in dışında ileri teknoloji ihracatında yıldızı parlayan gelişmekte olan ülkeler Güney Kore, Meksika, Malezya ve Vietnam. Bu ülkelerin hepsi ileri teknoloji ticaretinde fazla veriyor ve bu ekonomilerine pozitif yansıyor. HSBC'nin araştırmasında yer alan 25 ülkeden biri olan Türkiye'nin bu alandaki ihracatının payı 2013 itibariyle yüzde 0.3. İthalatta payı yüzde 0.7 olan Türkiye ileri teknoloji ticaretinde açık veriyor. 2012 rakamlarına göre Türkiye'nin kendi ihracatı içinde ileri tetknolojinin payı ise sadece yüzde 1.8 civarında.

Ticarette 'dolar' devri sürecek

HSBC küresel ticarete ilişkin değerlendirmelerde de bulundu. HSBC'nin Ticari Güven Endeksi'ne göre ticaret koşullarının gelecek altı ay içinde iyileşmesi bekleniyor. Ankete katılanların yarısından fazlası ticari faaliyetlerde artış öngörüyor.

Orta vadede, Çin ve Hindistan gibi güçlü bir orta sınıfın bulunduğu ülkelerde Batılı markaların varlık göstermeleri için önemli fırsatlar bulunduğuna dikkat çekilirken, kendi pazarlarındaki deneyimlerini kullanarak gelişmekte olan ülke şirketlerinin de büyüme fırsatı yakalayabileceği ifade ediliyor.

Raporda hem küresel olarak hem de gelişen ülkelerde iyileşen talep, gelecek altı ayda ticari faaliyetlerde artış beklentisinin temel nedenleri olarak gösteriliyor. Rapora göre ABD Doları uluslararası ticarette tercih edilen para olmaya devam ediyor. Ankete katılanların yüzde 64'ü ticari işlemlerinde doları kullandığını bildirirken, katılımcıların yüzde 20'sinin tercih ettiğini söylediği euro ikinci sırada, şirketlerin yüzde 3'ünün kullandığı sterlin ise üçüncü sırada bulunuyor. Katılımcılar faaliyetlerini önündeki en büyük sıkıntı olarak para piyasalarındaki oynaklığı görüyor. Katılımcıların yüzde 43'ü para birimlerindeki oynaklığını büyüme üzerinde baskı oluşturmasından endişe ediyor . Gemicilik, lojistik, depolama gibi gerekli hizmetlerin maliyeti ve yetersiz kar marjı, katılımcılar tarafından ticari faaliyetlerdeki büyümenin önündeki diğer engeller olarak gösterildi. Bu arada Avrupa ekonomisine güvenin tazelenmeye başladığı görülüyor. Avrupa'daki ekonomik canlanma nedeniyle gelecek aylarda Avrupa'yı ticari faaliyetler açısından en çok büyüme vaat eden pazar olarak görenlerin sayısında artış yaşandı. Ancak Asya ticari açısından en iyi fırsatlar sürdüren pazar olma konumunu sürdürdü.

Mal ticareti yılda %8 büyüyecek

Birçok pazarın ABD'nin para politikasındaki değişimlere göre kendi ayarlamaya çalışmasından dolayı finansal türbülanslar yaşandığı belirtilen raporda, ancak uzun vadede gelişmekte olan ülkelerin büyüme hikayesinin geçerliliğini koruduğu kaydediliyor. Bu nedenle uzun vadede gelişen ülkelerin küresel ticaretin büyümesinde kilit olacakları vurgulanıyor. Bu arada, Asya'daki ticari koridorların çok iyi izlenmesi gerektiği belirtiliyor. 2030 yılına kadar küresel mal ticaretinde yıllık ortalama büyümenin yüzde 8 olarak gerçekleşeceği tahmininde bulunan HSB, Çin'in büyümede baş rol oynayacağına dikkat çekti. HSBC'nin Ticaret Tahmini araştırmasında değerlendirilen 25 kilit önemdeki ülke arasında Çin hali hazırda toplam mal ticaretinin beşti birini gerçekleştiriyor ve bu oranın 2030 yılında yüzde 30'u aşması bekleniyor.

Çin ve diğer Asya ülkelerinin hızla sanayileşmesi, tarımsal ve endüstriyel emtia talebini destekleyerek Asya'ya odaklanmak isteyen üreticilere önemli bir büyüme fırsatı verecek. Bu nedenle gelişmekte olan ülkelerin kendi aralarındaki ticari faaliyetler anlamına gelen güney-güney ticaret rotasında ciddi bir gelişme bekleniyor. Bu trend gelişen ülkelerde markalaşmak isteyen Batılı firmalar için önemli bir fırsat anlamına gelirken, küresel bir marka olmak isteyen gelişen ülke şirketleri açısından da ciddi olanaklar sunuyor. Sektörel bazda bakıldığında dünya mal ticaretinde orta vadede büyümenin motoru makine ve ulaştırma ekipmanları olacak.

Türkiye en çok büyüyecek ticaret koridorları üzerinde

HSBC'nin 'Global Connections' sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye, 2014-16 döneminde mal ihracatını en çok artıracak ilk 10 ülke arasında. Söz konusu dönem içinde Hindistan'ın mal ihracatında yüzde 14, Çin'in ihracatında ise yüzde 12 artış bekleniyor. 2014-2016 yılları arasında ihracatını en çok artırması beklenen üçüncü ülke yüzde yine yüzde 12 ile Vietnam. Meksika ile Türkiye'nin ihracat artışı yüzde 11 olarak hesaplanıyor. 2017-2020 yılları arasında dünyada en hızlı büyüme gösterecek ticaret rotası ise Hindistan- Vietnam hattı olacak. Hindistan'ın Vietnam'a ihracatının yapıldığı bu rotanın yılda ortalama yüzde 20 büyümesi bekleniyor. Ticari faaliyetlerin en hızlı büyüyeceği üçüncü rota ise Hindistan-Türkiye hattı. Hindistan üzerinde Türkiye'ye yapılan ihracatta yıllık olarak yüzde 17 büyüme bekleniyor.beklentisi var.