Küresel bankacılıkta kâr trilyon dolara yaklaştı

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Yedi yıl önce patlak veren finans krizinde büyük yara alan bankacılık sektöründen iyi haberler geliyor. The Banker dergisi tarafından yapılan araştırmaya göre dünyanın en büyük 1000 bankasının 2013 yılı toplam karları 2012 yılına göre yüzde 23 artarak 920 milyar 420 milyon dolar seviyesine ulaştı. Böylelikle ilk 1000 bankanın toplam yıllık karı kriz öncesi yıl olan 2007'deki 786 milyar dolar seviyesinin üzerine çıktı. Ancak The Banker, bankaların güçlenmekle birlikte küresel anlamda sektörün sağlığını tamamen kazandığını söylemenin zor olduğu yorumu yaptı. Özellikle Euro Bölgesi bankalarının toplam kar içinde hala zayıf oldukları görülüyor. Dünyanın en büyük bankalarında karın yanısıra sermaye artışı da yaşanıyor. Küresel banka karlarındaki artışta en büyük pay sahibi Çin bankaları oldu. Çin’in en büyük 4 bankası 2013 yılında 55 milyar dolar kar elde ederken, Çin bankacılık sisteminin toplam vergi öncesi karları da 292 milyar dolar ile, küresel banka karlarının yüzde 31.78’ini oluşturdu.

2013 yılında ABD bankaları 183 milyar dolar ile küresel bankacılık karlarının yüzde 19.9’ini elde ederlerken, Euro Bölgesi bankaları ise toplam banka karlarına sadece yüzde 3 katkı yaptılar. Euro Bölgesi bankaları 2008 finansal krizi öncesine göre yüzde 25 geriledi. Euro Bölgesi’nde en kötü performansı İtalyan bankaları gösterdi. İtalyan bankaları geçen yıl toplam 35 milyar dolar zarar ettiler. Japon bankaları geçtiğimiz 64 milyar dolar ile global banka karlarına yüzde 6.97 katkı yaparlarken, Kanada, Fransa ve Avustralya bankaları 39’ar milyar dolar, Brezilya bankaları 26 milyar dolar ve İngiltere bankaları 22 milyar dolar kar elde ettiler. 

Sermaye yeterliliğinde Çin bankaları önde 
The Banker dergisinin bu araştırmasına göre ICBC, sermaye yeterlilik seviyesi itibariyle dünyanın en büyük bankası konumunu devam ettirdi. İkinci sırayı da 5’nci sıradan buraya yükselen China Constraction Bank aldı. Bu iki bankayı JP Morgan, Bank of America ve HSBC takip etti. Piyasa değeri açısından ise dünyanın en büyük bankası Wells Fargo Oldu. Wells Fargo’nun piyasa değeri ICBC’nin değerini 75 milyar dolar aşarak 275 milyar dolara ulaştı. 

The Banker 1000 listesindeki bakaların sermaye miktarları yükseliyor. Listeye dahil olmak için gerekli minumam Tier 1 (ana sermaye) miktarı 2005 yılına göre neredeyse ikiye katlayarak 400 milyon dolara yaklaşıyor. Listenin geneline bakıldığında Tier 1 sermaye miktarının Euro Bölgesi’nde yüzde 5.3 arttığı ancak varlıklarının yüzde 4.5 gerilediği görülüyor. Sermayeye oranla elde edilen gelirde ilk 1000 banka içinde ABD’li finans kuruluşlarının yüzde 15.4’lik orana sahip olduğu dikkat çekerken, Euro Bölgesi’nde bu oran sadece yüzde 2.04. Bu karlılık Amerikan bankalarının organik olarak sermaye artırmalarına olanak tanıdı ve bankaların Tier 1 sermaye oranı 2014 listesinde yüzde 6.6 arttı. Varlıklardaki artış ise yüzde 1.3 olarak gerçekleşti. 

Avrupa’da sermayeye göre getiri dünyanın en düşük seviyesinde bulunuyor fakat yine de bankaların önemli bir canlanma içinde olduğu görülüyor. Batı Avrupa bankalarının küresel kar içinde payı, hala yüzde 11.1 seviyesinde bulunmakla birlikte yediye katlandı. Çevre Euro Bölgesi ülkeleri, dünyada karın en fazla arttığı beş noktadan ikisine ev sahipliği yaptı. Karını 85 milyar dolar artıran İspanya , bunların başında. Ancak bankaların karı hala 12.7 milyar dolarda. Yunanistan kara dönerken, karını en çok artıran dördüncü ülke Fransa’daki iyileşmenin kaynağı 2 milyar dolar zarardan 10.6 milyar dolara kara geçen Credit Agricole oldu. The Banker, Afrikalı bankaların sermayeye oranla gelirde başı çektiğini bildirdi. Afrikalı bankaları 2013 yılında sermaye oranla getirilerini yüzde 24 artırdı ve dünyanın geri kalanının ortalamasının iki katına çıkardı. 

Türkiye, kredi-mevduat oranını hızlı artıranlardan 
The Banker aktifl erini en hızlı artıranları da sıraladı. Listenin başında aktifl erini yüzde 31.78 artıran Venezüela bulunuyor. Bulgaristan, Azerbaycan, Filipinler ve İran aktifl erini en büyük oranda yükselten diğer ülkeler oldu. Bu arada, kredi-mevduat oranı en fazla artan ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. Yüzde 146.88 olan kredi-mevduat oranını yıllık bazda 45.57 yüzde puan artıran Güney Kıbrıs’ın ilk sırada yer aldığı bu kategoride, Türkiye yüzde 103.99 kredi-mevduat oranı ve bu oranda yaptığı yıllık 7.71 yüzde puan artışla onuncu sırada. 

BIS’e göre kredilerde Türkiye riskli bölgede 
Bu arada, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından Pazar günü yayınlanan yıllık bir raporda Türkiye’de yerel bankaların verilen krediler bakımından riskli bölgede olduğu görüldü. WSJ Türkiye’nin haberine göre, kredilerin milli gelire olan oranının birçok gelişen piyasada uzun vadeli ortalamanın üzerinde olduğunun belirtildiği raporda özellikle Türkiye ve Çin’in risk altında olduğu belirtildi.