Resesyon riski ABD’ye geri dönüyor

Evrim Küçük - DIŞ HABERLER

Son zamanlarda Amerikan Doları zayıf bir seyir izliyor, piyasa oyuncuları ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 2016’da birden fazla faiz artırmayacağını düşünüyor. Bu yıl küresel ekonominin lokomotifi olması beklenen ülke ekonomisinin hız kestiğine dair işaretler artıyor. Tüm bunlar, birkaç hafta öncesine kadar imkansız gibi görünen bir tartışmayı dünyanın gündemine taşıdı. Araştırma şirketleri ve ekonomistler ABD’de resesyon yani ekonomik durgunluk riskini konuşmaya başladı. Genel görüş bunun uzak bir ihtimal olduğu ancak az da olsa artık resesyonun imkansız olmadığı. 

ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2 büyümesi bekleniyor fakat küresel piyasaları altüst eden Çin Yuanı’ndaki düşüşü doğru tahmin eden analistlere göre dünyayı bekleyen sıkıntılar Çin’in dışına çıkarak ABD’ye doğru yol almaya başladı bile. Yuanın dört yıllık rallisinin sona ereceğini 1 ay öncesinden tahmin eden Asianomics Group Ltd.’den Jim Walker, şimdi ise ABD’nin resesyona gireceğini ve ülkenin 10 yıllık tahvillerinin tarih en düşük seviyesine ineceğini öngörüyor. 2007’de Çin borsası için de sat tavsiyesi doğru çıkan Walker, Bloomberg’e yaptığı değerlendirmede, ABD’nin resesyona gireceğini ve tahvil getirisinin 2017’nin ikinci çeyreğinde, şu anki yüzde 1.74 seviyesinden yüzde 0.5’e gerileyeceğini söyledi. Walker, yatırımcının güvenli limanlara yönelmesiyle altının ons fiyatının da yüzde 60’dan fazla artarak 2.000 doları aşabileceğini savunuyor. ABD’nin 10 yıllık kağıtlarının getirisinin 2016 başından bu yana 53 puan azalması ve Standard and Poor’s 500 endeksinin yüzde 6.2 gerilemesi resesyon riskinin arttığını düşünenleri destekliyor. 

Ekonomik durgunluk riski yüzde 25 

Wall Street Journal’ın ekonomistler arasında aylık olarak düzenlediği anket ortalamalarına göre, Şubat ayı itibariyle ABD ekonomisinde önümüzdeki 12 ayda resesyon olma ihtimali yüzde 21’e kadar yükselerek, geçen yıla göre ikiye katlandı. Bu seviye 2012’den bu yana en yüksek oran oldu. Bank of America Merrill Lynch ekonomistleri önümüzdeki 12 ayda resesyon ihtimalini yüzde 25 olarak belirledi. Morgan Stanley Yatırım Yönetimi direktörü Jim Caron, kurumsal tahvil piyasalarının Amerikan ekonomisi konusunda kötü sinyaller gönderdiğini ifade ediyor. Caron, ABD’nin ülkenin resesyona sürüklenmesi olasılığının yüzde 20-25 olduğunu düşünüyor. JPMorgan ekonomistleri ve Michael Feroli’nin çok değişkenli ekonometrik modeline göre ABD ekonomisinin 2017 sonuna kadar resesyona girme ihtimali yüzde 67. Önümüzdeki 3 yıl içinse bu ihtimal yüzde 92’ye ulaşıyor. 

5 yılda bir resesyona giriyor 

II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Amerikan ekonomisi ortalama her beş yılda bir resesyona girdi. Son resesyondan bu yana ise yedi yıl geçti. Yani bazı uzmanlara göre zaman aşıldı. Ve Fed’in faizleri düşürmek için manevra alanının sınırlı olması ile bütçe açığıyla borçların ulaştığı seviye bir sonraki resesyonu 2008 yılından daha şiddetli yapabilir. ABD’de kurumsal borçların yanında Fed’in ve hane halkının borcu 2007 yılından bu yana sıçrama gösterdi. kurumsal borçlar 10.1 trilyon dolardan 12 trilyon doların üzerine çıkarken, kamu borcu 9.2 trilyon dolardan 18.9 trilyon dolara çıktı. Hane halkı borcu da 2007 yılındaki rekoru olan 14.1 trilyon doları yeniden gördü. 

Ekonominin hala güçlü yanları var

Financial Times gazetesi yazarı John Authers, sanayi üretimi, kredi koşullarının sıkılaşmasının da ekonomiye tehdit oluşturduğunu belirtiyor. Ancak ekonominin gücüne işaret eden veriler olduğunu da hatırlatıyor; yeni siparişler stoklardan hızlı artıyor, tüketici güveni güçlü, konut fiyatları artıyor. Ancak Authers’e göre istihdam piyasasından gelebilecek olumsuz veriler tüm bunları bir anda tersine çevirebilir ve tarım dışı istihdam artışının durması resesyon algısını kuvvetlendirebilir. Çin gibi dış şokların artması da ülkedeki resesyon tartışmalarını alevlendirebilir. 

Zayıflama işaretleri artıyor

- Amerikan ekonomisinin büyüme hızı 2015’in son çeyreğinde yıl bazında yüzde 0.7’ye geriledi.

- İşsizliğin azalmasına rağmen ücretler artmadı.

- Fed’in faiz adımı doların dış değerini arttırdı, ihracatı ise olumsuz etkiledi. 

- 1919 yılından bu yana resesyon için en önemli göstergelerden biri olarak kabul edilen sanayi üretimi, geçtiğimiz yılın 12 ayının 10’unda geriledi.

- Ekonomik büyüme ile korelasyon içindeki ISM imalat endeksi daralma gösteriyor.

- Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) güçlü doların da etkisiyle diğer büyük ekoonmilerin hepsinden daha zayıf. 

- Hizmet sektörü daha iyi ber performans gösteriyor fakat ocak ayındaki düşüş artık imalat verisinin buraya yansımaya başladığını işaret ediyor.

- Kredi koşulları da alarm veriyor. Şirketlerin verilen kredi koşullarının sıkılaşması daha önceki resesyonların da öncü göstergelerinden olmuştu. 

- ABD’de kurumsal borçların yanında Fed’in ve hanehalkının borcu 2007 yılından bu yana sıçrama gösterdi.