Rusya, Ukrayna’nın yanında altın, gümüş ve mısırı vurdu
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ilk yıldönümünde emtia piyasasındaki sert dalgalanmalar devam ediyor. Geçtiğimiz yıl emtia fiyatlarında rekor üstüne rekor kırıldı. Fiyat artışlarında Rusya’nın enerji, tarım emtiaları ve metallerin üretiminde önde gelen ülkeler arasında olması etkili olurken, Mokova'ya uygulanan yaptırımlar da artışlarda önemli rol oynadı.
Rus işgalinin başladığı 24 Şubat 2022’den bu yana emtia piyasasındaki sert dalgalanmalar devam ediyor. Savaşla tarım emtialarında üretim ve arza yönelik endişeler öne çıkmıştı.
Savaşın tedarik sorunlarını gündeme getirmesi ve yükselen enerji fiyatlarının etkisiyle buğday tarihi zirvesini görürken, iki buğday ihracatçısı Ukrayna ve Rusya’nın savaşması, buğday ve mısır ihracatının durma noktasına geleceğine dair kaygıları artırmıştı. Gübre fiyatlarının yükselmesi, soya fasulyesi fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. 8 Mart 2022’de 13,63 dolarla tarihi zirveye ulaşan Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday, savaşın yıldönümünde tarihi zirvesinin yüzde 42,8 altında, 7,80 dolar seviyelerinde seyrediyor.
Geçen yıl 8,24 dolarla Ağustos 2012’den itibaren en yüksek seviyeyi gören mısır da 6,80 dolar seviyelerine geriledi. 17,59 dolarla Eylül 2012’den itibaren en yüksek seviyeyi gören soya fasulyesi de 15,35 dolar seviyelerine indi. Üretim fazlası olacağına yönelik beklentiler ve ABD'nin tarım emtia ihracatının düşmesi, son zamanlarda tarım emtialarını etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı.
2022’de 2,60 dolar ile Eylül 2011’den itibaren en yüksek seviyeyi gören kahve, 1,85 seviyelerinde seyrediyor. Kakao fiyatlarında ise kayda değer bir değişim olmadı. Savaşın başladığı Şubat 2022’de 2.838 dolarla 2020’den itibaren en yüksek seviyeyi gören kakao, bu yılın şubat ayında da 2.818 dolar civarında bulunuyor. Şubat 2022'de 0,17 dolar seviyesinde bulunan şeker, yüzde 23,5 artarak 0,21 dolarla Kasım 2016'dan itibaren en yüksek seviyeyi gördü.
Enerji emtiaları zirveler ve sert düşüşler gördü
Küresel ekonomiye ilişkin ana gösterge niteliği taşıyan bakır ve pamukta da fiyatlar savaşın ilk zamanlarına göre düştü. Savaşın başlaması sonrası 4,90 dolarla tarihi zirveyi gören bakırın libresi, yüzde 16,1 düşüşle 4,12 dolara indi. 1,55 dolarla Mayıs 2011’den itibaren en yüksek seviyeyi gören pamuk ise savaşın birinci yıldönümünde yüzde 46 düşüşle 0,84 dolara geriledi. Baz metallerde en sert dalgalanma yaşayan emtia araçlarından bir tanesi nikel oldu.
Tedarik sıkıntılarının yanısıra spekülatif işlemlerin de güçlenmesiyle Londra Metal Borsası'nda (LME) yüzde 100'den fazla artarak 100 bin dolar seviyelerini test eden nikelin işlem sırası 8 Mart 2022'de durdurulmuştu. Son gelişmelerle LME’de nikelin tonu 26 bin dolar seviyelerinden işlem görüyor. Savaşın başlamasıyla “güvenli liman” olarak yükselen değerli metaller ise zaman içinde düşüş kaydetti. Geçen yıl 2.070 dolarla Ağustos 2020’den itibaren en yüksek seviyeyi gören altının onsu, yüzde 11,1 düşüşle bu ay 1.840 seviyelerinden işlem görüyor.
2022’de 3.435 dolarla tarihi zirvesini gören paladyum, yüzde 55,3 gerileme ile 1.536 seviyelerine indi. Geçen yıl savaşın etkisiyle 26,95 dolara kadar çıkan gümüş, yüzde 18,7 azalışla bu ay 21,9 dolara düştü. 1181 dolara kadar yükselen platin de savaşın başlangıcından bu yana yüzde 20,3 düşüşle 942 dolar seviyelerine geriledi. Enerji emtialarında da zirveler ve sert düşüşler kaydedildi. Mart 2022’de 139 doları aşan Brent petrolün varil fiyatı, bu yılın şubat ayında gördüğü zirveye göre yüzde 40,5 düşerek 82,7 dolar seviyelerine geriledi. 10 doların üzerine çıkarak 14 yılın en yüksek seviyesini gören New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğalgaz da yüzde 78,9 azalışla 2 dolar seviyelerine indi.
IMF: Ukrayna'da kademeli toparlanma bekliyoruz
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, Ukrayna’nın yeni bir program kapsamında IMF’den “büyük” bir destek alabileceğini belirterek, Ukrayna ekonomisinde bu yıl boyunca kademeli bir toparlanma beklendiğini ifade etti.
Kiev ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada, Ukrayna lideri Volodimir Zelensky, Başbakanı Denis Şmıgal, Maliye Bakanı Sergey Marçenko ve Merkez Bankası Andriy Pyshnyy ile görüştüğünü bildiren Georgieva, "Ziyaretim sırasında muazzam zorluklara rağmen işleyen bir ekonomi gördüm” değerlendirmesinde bulundu. Devlet kurumları ve ekonomik kurumların oldukça iyi çalıştığına işaret eden Georgieva, bankacılık sisteminin de tamamen çalışır durumda olduğunu vurguladı.