12 bin kitaba tek tıkla ulaşmak mümkün

İnternet’ten araştırma yapıyor musunuz? Aradığınız ‘doğru’ bilgiye ulaşabiliyor musunuz? Yoksa, saatler geçtikten sonra bile hala sonuca ulaşamadığınız oluyor mu? Araştırmacılar, gazeteciler ve akademisyenlerin bu gibi durumlarla çok kez karşılaştığına eminim. Çünkü ‘internet’ denilen bilgi dehlizi o kadar geniş ki yolunuzu bulmanız çok güç. İşte bu nedenle araştırmanızı iyi yönetmeniz gerekiyor. İnternet’te hangi kaynağa, nasıl ulaşacağınız bu sebeple önem kazanıyor. Araştırmacılar bu gibi durumların önüne online-elektronik kütüphaneler aracılığıyla geçebiliyor. 

Dünyada pek çok örneği var ama asıl haber Türkiye’de de artık bir e-kütüphane veritabanının olması. Türkiye’de bu işi yapan şirket Hiperlink. Ne yaptı Hiperlink? Şirketin amiral gemisi, markası olan Hiperkitap.com ile basılı ve elektronik ortamda bulunan bilgi kaynaklarını, kullanıcılarla buluşturmak için bir ‘e-kütüphane’ veritabanı geliştirdi. Ne işe yarıyor bu veritabanı? Araştırmacıların, bireylerin bilinçsiz internet kullanımının önüne geçiyor. Kullanıcıları internetteki bilgi kirliliğinden kurtarıyor. Hiperkitap ile her kullanıcı kendi e-kütüphanesini oluşturarak, istediği kitapları kendi kütüphanesine ödünç alabiliyor. Kitaplar üzerinde not alma, önemli gördüğü yerlerin altını çizme, telif haklarına uygun olarak paylaşabilme imkanlarına sahip olabiliyor. Hiperkitap ile bilgi kaynaklarına istenildiği zaman istenildiği yerden birden fazla kişi erişebiliyor. 

Astronomi de ekonomi de var 
Hiperkitap’ta, astronomi ve uzay bilimlerinden eğitime, ekonomiden müziğe kadar 28 farklı konu başlığı altında 12 binin üzerindeki e- kitap mevcut. Şirket Türkiye’nin birçok ilinde 80’den fazla üniversiteye hizmet veriyor. Ayrıca Harvard ve Yale Üniversiteleri de Hiperkitap’a abone. 2014 yılı sonunda e-kitap sayısını 20 binin üzerine çıkarmayı hedefl iyor. Hiperlink Direktörü Harun Karakuş, “Türkiye’nin bir online kütüphanesi yoktu. Biz bu açığı gördük. Kütüp haneci ortaklarımla bu iş için bir araya geldik. Bu yıl sonuna kadar 20 bin kitaba ulaşmayı hedefl iyoruz. Koleksiyonumuzu genişletmeye ağırlık veriyoruz” dedi. Karakuş sözlerine şöyle devam etti: “Yazılım konusunda dünya devi yabancı bir şirketle çalışıyoruz. İçeriğe odaklandık. Önümüzdeki yıllarda bu rakamın kademeli olarak 30-40 bin’e ulaşacağını düşünüyoruz.”

Hiperkitap’ın bireysel abonelik uygulamasını yaygınlaştırmanın da öncelikli hedefl eri arasında yer aldığını belirten Karakuş, “Projenin dijitalleştirme, telif maliyetleri, data kayıtları ile toplam maliyeti 1 milyon lirayı geçti” diye konuştu. Karakuş, Hiperkitap projesinin İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından müracaat eden işletme projeleri arasında ilk sırada teşvike değer görüldüğüne dikkati çekti. 

Rafa gelinceye kadar izliyoruz 
Basılı bir kütüphanede bir kitabın rafa gelinceye kadar çeşitli aşamalardan geçtiğini belirten Harun Karakuş, “Katalog bilgileri, meta-data kayıtları ve marka kayıtları giriliyor. Otomasyona aktarılıyor. Güvenlik için güvenlik bantları geçiriliyor. Bu gibi bir seri işlemden sonra kitap rafa hazır hale geliyor. Hiperkitap’ta da yaptığımız klasik kütüphanecilikte neyse aynısı. Rafa gelinceye kadar izliyoruz. Kitabın her bir sayfasını, her bir bölümünü ayrı ayrı inceleniyor, ayıklıyor ve temizleniyoruz” dedi. 
Fatih projesi bizsiz olmaz 
Dünyayı giderek daha fazla dijital bir gelecek beklediğini belirten Harun Karakuş, “Ben bu nedenle sürekli “Bugün dünden daha güçlüyüz. Yarın bugünden daha güçlü olacağız” diyorum” şeklinde konuştu. “Türkiye’de Hiperlink’in yaptığımız işi yapan şirketler var ama Türkçe içerik yok” diyen Karakuş, “Türkiye’de Fatih projesi gibi büyük bir proje var. Bütün dünya devleri bu proje için geldi. İŞ DÜNYASI VE EĞİTİM KEZBAN KARABOĞA [email protected] Hiperlink şirketi tek tıkla 12 bin kitaba ulaşabilmeyi sağlayan Türkiye’nin ilk e-kütüphanesi, Hiperkitap’ı geliştirdi. Hiperlink Direktörü Harun Karakuş, “İnternet’teki bilgi kirliliğinin içinde araştırmacılara, öğrencilere kaşıkçı elması sunuyoruz. Çünkü en doğru, kesinleşmiş bilgi kitaptır” dedi. Türkiye’ye üs kurdu. Türkiye, Fatih projesi yapacak ama biz olmasak içine bir elektronik kütüphane koyamayacak. Temasa geçtik. Bizim için hem iktisadi hem de Cep’ten kütüphaneye gidin! prestij açısından büyük bir proje. Fatih Projesi’nde İpad’lere bir kütüphane yüklemediğiniz sürece, proje işlevini tam olarak yerine getirmeyecektir. Diyoruz ki öğrenci araştırma yapsın. Tablet dağıtıyorsunuz ama eğer içine kütüphane yüklemezseniz bir bacağı eksik kalan bir proje olur” diye konuştu.

Basılı kitabın dijitale çevrilme serüveni
Kitapların elektronik veritabanına aktarılarak dijitalleştirilmesinin meşakkatli bir iş olduğuna dikkat çeken Hiperlink Direktörü Harun Karakuş bir kitabın dijitalleştirme sürecini adım adım anlattı. 
1- Kitaba ait dijital kopya yoksa kitap yüksek çözünürlüklü tarayıcılarda dijitalleştirilir. 
2- Dijitalleştirilen kitaplar Hiperkitap’ta kullanılmak üzere PDF formatına çevrilir. 
3- PDF formatında olan kitap dijitali tarama esnasında oluşan fotokopi izleri ve tarama esnasında oluşan kitabın yapısında bulunmayan izler temizlenir. 
4- PDF dosyası içerisinde bulunan yazılar içerisinde aranabilir ve kopyalana bilir olması için OCR(Optik Karakter Tanıma) işleminden geçirilir. 
5- Kitap kapağı PDF dosyasının ilk sayfasına yerleştirilir. 6- OCR işleminden geçirilen kitaba ait içindekiler sayfasında ki başlıklar bookmark işleminden geçirilerek ilgili sayfalara tek tıklamada ulaşılması sağlanır. Bu şekilde dijitalleştirilen bir kitap PDF formatında elektronik kitaba çevrilmiş olur.

Cep’ten kütüphaneye gidin! 
Son geliştirdikleri yazılım ile kullanıcıların IOS ve Android uygulamalarını indirerek mobil cihazlarından e-kütüphaneye ulaşabileceğini belirten Harun Karakuş, “Sistemimize her an için veri girişi oluyor. Bu veri girişi için hazır bir ekip günlük veri girişi yaparak koleksiyonu genişletiyor. Bizim en büyük farklarımızdan biri de sistemin anlık güncellenmesi. Hem teknolojik altyapı hem de içerik güncelleniyor" dedi.

Kütüphanecilik ayrı bir bilim 
Hiperkitap’ın üniversitelerde ‘case study’ olarak okutulduğunu belirten Karakuş, kütüphanecilik bölümlerinin sayısında artış yaşandığını söyledi. Karakuş, “Kütüphanecilik bölümlerinin sayısı arttı. Önceden Ankara ve İstanbul’dan başka yerde yoktu. Şimdi Kastamonu ve Erzurum’da var. Özel üniversitelerde kuruluyor. Kütüphanecilik, ayrı bir bilim dalı” dedi