(14:00)"İran'da bankacılık faaliyeti yürütülmeli"

TAHRAN - Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ile görüştü. İran'ın ilk yabancı banka iznini Türkiye'ye vereceği, ikili ticaretin yerli para birimleriyle yapılabileceği konularının gündeme geldiği görüşmede, Bakan Tüzmen "Türkiye'nin İran'daki ticari faaliyetleri çok önemli. 20 milyar dolardan söz ediyoruz. Bugün 8 milyar dolar dış ticaret hacmimiz var. Bu da Türkiye'nin İran'da bankacılık faaliyeti yürütmesinin gereğini ortaya çıkarıyor" şeklinde konuştu. Çeşitli temaslar ve Türkiye-İran Ekonomik İşbirliği semineri için 120 kişilik heyetle dün Tahran'a gelen Tüzmen, bugün ilk olarak, aynı zamanda Türkiye-İran Karma Ekonomik Konsey eşbaşkanı da olan Dışişleri Bakanı Mutteki ile görüştü. Mutteki'nin makamında gerçekleşen görüşme, bir saatten fazla sürdü. Bakan Tüzmen, görüşmeden sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi için çalışmaların bütün alanlarda devam ettiğini belirtti. İki ülkenin ortak ticaret hacminin 2002 yılında yaklaşık 2 milyar dolar civarında olduğunu ifade eden Tüzmen, bu rakamın 2007 yılında 8 milyar doları aştığını, Türkiye'nin İran'a ihracatının da 1,4 milyar dolardan bu yıl sonunda 2,5 milyar dolar düzeyine çıkmasını beklediklerini kaydetti. "2011 yılına kadar ortak ticaret hacmini yaklaşık 20 milyar dolar düzeyine getirmeyi amaçlıyoruz" diyen Tüzmen, şöyle devam etti: "Bu rakamın en az 7 milyar dolarının Türkiye'nin ihracat hanesine yazılması için çalışıyoruz. Bu çalışmaları yaparken kara, deniz, hava yolu bağlantılarının çok iyi sağlanması ve sınır kapılarındaki düzenlemeler ve özellikle İran tarafındaki 15 kilometrelik yolun yapımı, Kapıköy-Razi kısmındaki İran tarafına düşen bölümün yapımı, sınır ticaretinde yapılması gereken çalışmalar, en önemlisi tercihli ticaret anlaşmasının yapılması ve ECOTA olarak adlandırılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) ülkeleri arasındaki çalışmaların hızlandırılması önemli." Mersin lojistik merkez olacak EİT Bakanlar zirvesinin 21 Mayıs'ta Mersin'de yapılacağını bildiren Tüzmen, 1 Haziran'da da Ardahan'da olacağını ve İran heyetiyle görüşeceğini belirtti. Mersin'in "lojistik merkez" haline getireceklerini ifade eden Tüzmen, şunları kaydetti: ''Demir yolu taşımacılığının önemli ayaklarından biri olan Özbekistan'dan Türkmenistan, Kazakistan ve İran üzerinden Akdeniz'e ulaşmasını Mersin olarak gördüğümüz için orada bir lojistik zirvesi oluşturacak çalışmaları yapıyoruz. Ekim ayında bu çalışmaları tamamlayacağız. Bu konuda İran'ın desteğini istedik. Bizim demiryolu bağlantımızın Kuzey Van geçişinin sağlanması da çok önemli olacak. Zaten, iki tane feribot zaman zaman devreye giriyor. Ama ciddi sıkıntılar var. Buraya kesin bir hattın yapılması ve yine boğaz alt geçişinin tamamlanması ve Avrupa'ya direkt geçişinin sağlanması gerekiyor." Enerji alanında işbirliği Türkiye - İran ilişkilerinde enerjinin de önemli bir konu olduğunun altını çizen Tüzmen, toplantıda İran'daki hidrokarbon kaynaklarının çıkarılması ve dünyaya taşınmasını konusunda Türkiye ile yapılacak çalışmaların gündeme geldiğini söyledi. Bakan Tüzmen, Türkmenistan gaz ve petrolünün İran üzerinden Türkiye ve daha sonra diğer ülkelere aktarılması ve İran'ın doğal gaz ve petrolünün Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasına ilişkin çalışmaların hızlandırılmasının da toplantının ana gündem maddesi olduğunu vurguladı. Bankacılık Bankacılık ve diğer alanlarda yapılan çalışmalara da değindiklerini ifade eden Tüzmen, Mutteki ile görüşmesinde bankacılık alanında da açılımlar yapılması gerektiğini karşı tarafa ilettiğini belirtti. Tüzmen, Türk bankalarının İran'da şube açmalarına ilişkin bir soru üzerine de, şunları söyledi: "Türkiye'nin İran'daki ticari faaliyetleri çok önemli. 20 milyar dolardan söz ediyoruz. Bugün 8 milyar dolar dış ticaret hacmimiz var. Bu da Türkiye'nin İran'da bankacılık faaliyeti yürütmesinin gereğini ortaya çıkarıyor. Çalışmalarda, Türk bankalarının İran'da şube açması çok yararlı olacak. Türkiye'nin, İran'da önemli yatırımları var. En son 650 milyon dolarlık bir yatırım gerçekleşti. Son dönemde Türkiye'nin İran'da 1,1 milyar dolar yatırımı var. Kamu ve özel bankaların şube açma düşünceleri da var. Tabii ki bir kamu bankası aracılığıyla yapılması daha hızlı hareket imkanı sağlar. Ardından özel sektör de gelir. Ticaret hacmi büyüdükçe, bunların olması gayet doğal. Başka çaremiz yok. Artık, çantalarla paralar getirilip, götürülmez ki... Bunlar, ciddi paralar. 8 milyar doları geçtik, 20 milyar dolara doğru gidiyoruz." Bu arada, Tüzmen-Mutteki görüşmesinde, İran tarafının Türkiye ile olan ticaretinde, yerli para birimlerinin kullanılması konusunda öneri getirdiği, ticari ilişkilerin YTL üzerinden de gerçekleşebileceğini belirttiği ve ilk yabancı banka iznini Türkiye'ye verebileceği konusunun gündeme geldiği öğrenildi. Bakan Tüzmen, buna ilişkin sorular üzerine, Türk Lirasının İranla dış ticarette kullanılmasına dönük çalışmalar olduğunu da ifade etti ve ''Bu girişim, böylesine dünya ekonomilerinde kırılganlıkların olduğu dönemde önem kazanacaktır. Türk bankaları halen İran'la ikili görüşmeler yapıyor. Ancak, henüz ortaya çıkan net bir anlaşma yok" dedi.