2001 krizi sonrası en kötü büyüme 2007'de yaşandı, yüzde 5 hedefi tutmadı / 'İnşaat ve tarım' durdu büyüme yüzde 4.5'te kaldı

ANKARA - Türkiye, 2007 yılında 658 milyar 786 milyon dolarlık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla elde ederken, kişi başına milli gelir 9 bin 333 dolara ulaştı. TÜİK'in 1998 bazlı yeni seri hesaplamalarına göre, 2007 yılında yüzde 5 olarak beklenen büyüme rakamı, hedefin yarım puan altında yüzde 4.5 düzeyinde gerçekleşti. Büyümenin hedefin altında kalmasındaki en büyük etken, büyümenin lokomotifi durumundaki inşaatın yerinde sayması oldu. 2006 yılındaki sürekli yüzde 10'un üzerinde büyüme performansını, 2007'de tekrarlayamayan inşaat, son çeyrekte sadece yüzde 0.5 büyüme gösterince, bu çeyrekteki büyüme rakamı yüzde 3.4'te kaldı. Hedefin tutturulamamasının bir diğer sebebi de son çeyrekte yüzde 9.7, yılın tamamında ise küresel ısınma nedeniyle yüzde 7.3 küçülen tarım sektörü oldu. 2007'de 38 milyar olarak açıklanan cari açığın milli gelire oranı, yeni hesaplamayla birlikte yüzde 5.8'e gerilemiş oldu. Böylece 2007 yılına ilişkin makroekonomik rakamlarda, enflasyondan sonra büyüme hedefi de tutturulamamış oldu. 24 çeyrektir aralıksız büyüyoruz Türkiye, 2001 yılında yaşadığı büyük ekonomik krizin ardından başladığı büyüme sürecini hızını azaltarak sürdürüyor. Son olarak 2001 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 12.3 küçülen Türkiye, aradan geçen 24 çeyrek yani 5 yıldır aralıksız büyüyor. Ancak kuraklık, dünya piyasalarındaki dalgalanma, terör gibi sebeplerle 2007 yılındaki büyüme rakamları, geçmiş yılları aratır düzeyde gerçekleşti. 2002 yılında yüzde 6.2 büyüyen Türkiye, 2003'te yüzde 5.3, 2004'te yüzde 9.4 büyüdü. Bu tarihten itibaren büyüme hız kesmeye başladı ve 2005'te yüzde 8.4, 2006'da yüzde 6.9 düzeyine ulaştı. 2007 yılında ise 658 milyar 786 milyon dolarlık Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla ile 2006 yılına göre yüzde 4.5'lik büyüme sağlandı. Sabit fiyatlarla YTL cinsinden GSYH ise 101 milyar 46 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Kişi başına gelir 10 bin dolara yaklaştı Yeni seri milli gelir hesaplamalarıyla birlikte artan GSMH, kişi başına düşen mili gelirin de artmasına yol açtı. Türkiye'de Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi çalışmasının sonucuna göre 70 milyon 586 bin kişi 658 milyar 786 milyon dolarlık GSYH'dan ortalama 9 bin 333 dolar pay aldılar. Tarım bitti, inşat yerinde saydı 2007 yılında Türkiye'de yaşanan kuraklık, tarım sektörünün dibe vurmasına yol açtı. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.9 gerileyen tarım sektörü, ikinci çeyrekte yüzde 2.3, üçüncü çeyrekte 8.2, son çeyrekte 9.7 küçüldü. Yılın tamamında ise tarım sektörü yüzde 7.3 oranında küçülerek, sektörel bazda gerileme yaşayan tek sektör oldu. Tarım sektöründeki gerilemenin yanı sıra büyüme hedefinin tutturulamamasındaki en büyük etken durma noktasına gelen inşat sektörü oldu. 2007'nin ilk çeyreğinde yüzde 8.8 büyüyen inşaat sektörü, ikinci çeyrekte yüzde 7.5, üçüncü çeyrekte yüzde 4 büyüdü. Ancak yılın son çeyreğinde inşaat sadece yüzde 0.5 büyüyerek yılın tamamında ortalama yüzde 5 büyüdü. İnşaattaki büyümenin durmasına paralel olarak konut sahipliği de yılın tamamında yüzde 2.0 büyüdü. Yılın tamamında, balıkçılık sektörü yüzde 8.3, madencilik yüzde 8.1, imalat sanayi yüzde 5.4, enerji sektörü yüzde 6.2 büyüme gösterdi. Mali aracı kuruluşların yüzde 9.6 büyüdüğü 2007 yılında toptan ve perakende ticaret yüzde 5.5, otel ve lokanta hizmetleri yüzde 3.6, büyüdü. Yatırım yükü yine kamuda Son yıllarda artan özel sektör yatırımlarıyla birlikte, özel sektörün 'büyümeyi biz gerçekleştiriyoruz' şeklindeki sözleri 2007 yılında geçersiz kaldı. Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşu başlığı altında açıklanan yatırım rakamları ortalama yüzde 3.3 büyüme gösterdi. Bu dönemde kamu yatırımları yüzde 7.6, özel sektör yatırımları ise yüzde 2.7 büyüdü. 2007'de kamunun makine teçhizat yatırımı yüzde 16.5, özel sektörün makine teçhizat yatırımı da yüzde 0.7 arttı. İnşaat sektöründe ise kamu yatırımları yüzde 5.2, özel sektör yatırımları yüzde 2.7 büyüdü. Devlet ve halk tüketim harcamalarını kıstı 2007 yılının son çeyreğinde yerleşik hane halkının tüketim harcamalarını önceki dönemlere oranla kısıtladığı gözlendi. İlk çeyrekte yüzde 5.6 artan tüketim harcamaları, ikinci çeyrekte yüzde 1.6, üçüncü çeyrekte yüzde 8.2 arttı. Yılın son çeyreğinde ise hane halkı tüketimi yüzde 2.9 artarken, tamamındaki artış yüzde 4.6'de kaldı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2.8 artarken, bunun alt dalında yer alan maaş ve ücret artışı yüzde 1.1'de kaldı. Buna karşın yılın son çeyreğinde yüzde 2.0 artmasına rağmen, tamamında devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2.8 artmış oldu. Yurtiçi tüketim 633 milyar YTL Yurtiçi tüketim harcamaları geçen yıl cari fiyatlarla yüzde 12 artarak 632.7 milyar YTL'ye ulaştı. Yurtiçi tüketimde sabit fiyatlarla büyüme yüzde 3.8 oldu. Geçen yılki yurtiçi tüketim harcamalarının yüzde 25.8 oranındaki 163.2 milyar YTL'lik bölümünü gıda harcamaları oluşturdu. Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıt giderleri 119.7 milyar YTL, ulaştırma ve haberleşme giderleri 116.5 milyar YTL oldu. Sağlığa 25 milyar, eğitime ise 8 milyar YTL harcandı. Geçen yılki yurtiçi tüketim harcamalarının 163.2 milyar YTL ile yüzde 25.8'i gıda, içki ve tütün için yapıldı. Gıda, içki ve tütün harcamaları önceki yıla göre cari fiyatlarla 17.5 milyar YTL arttı. Önceki yıl da 564.9 milyar YTL olan toplam yurtiçi tüketimin 145.6 milyarını gıda, içki ve tütün oluşturmuştu. Bu alanda yapılan tüketim harcamalarının toplamdaki payı önceki yıla göre değişmedi. Tüketim harcamalarında ikinci büyük kalemi 119.7 milyar YTL ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oluşturdu. Söz konusu harcamalar cari fiyatlarla yüzde 19.4, sabit fiyatlarla yüzde 3.4 arttı. Bu giderlerin toplamdaki payı yüzde 17.7'den yüzde 18.9'a çıktı. Cari açık sorunu yeni milli gelir hesabıyla aşıldı TÜİK'in 1987 bazlı eski gayri safi milli hasıla (GSMH) yerine kullanmaya başladığı 1998 bazlı yeni gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) serisi, Türkiye ekonomisinde "Aşil'in topuğu" olarak nitelendirilen cari işlemler açığının milli gelire oranını bir anda aşağı çekti. Uluslararası kredibilite ve ekonominin durumu hakkında en önemli göstergelerin başında gelen cari açığın milli gelire oranı, 2007'de eski seriye göre yüzde 8 dolayında beklenirken, yeni milli gelir kalıbında yüzde 5.8 çıktı. TÜİK'in 1998 bazlı olarak oluşturduğu yeni hesaplamayla geriye doğru güncellediği yıllık gayri safi yurt içi hasıla hacimlerine göre cari işlemler açığının 2002 yılında yüzde 0.8 olan milli gelire oranı yüzde 0.7'ye, 2003 yılındaki oran yüzde 3.4'ten yüzde 2.6'ya, 2004'te yüzde 5.2'den yüzde 4'e, 2006 yılında da yüzde 8.1'den yüzde 6.1'e düştü. 2007 yılında 38 milyar doları aşan cari işlemler açığının, yeni seriye göre aynı yıl 658.8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen GSYH'ya oranı da yüzde 5.8 düzeyinde oluştu. Türkiye milli gelirde 54'üncü sıraya çıktı Yeni seriyle kişi başına gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH) 9 bin 333 dolara yükselen Türkiye, IMF'nin kişi başına GSYH sıralamasında; yeni seriyle Uruguay, Brezilya, Gabon, Botswana, Romanya, Ekvator Ginesi, Venezüella, Meksika, Rusya ve Şeyşeller'i geride bırakarak 64'üncü sıradan 54'üncü sıraya çıktı. 1998 bazlı yeni seriyle 2007 yılı GSYH rakamlarıyla Türkiye, kişi başına GSYH'de 10 basamak birden yükseldi. Eski seriyle 2007 için IMF tarafından 6 bin 548 dolar olarak tahmin edilen kişi başına GSYH rakamıyla Türkiye, Lübnan'ın önünde, Uruguay'ın ardında 64'üncü sıradaydı. Yeni açıklanan kişi başına GSYH rakamıyla Türkiye, Uruguay, Gabon, Botswana, Ekvator Ginesi, Şeyşeller'in yanı sıra 6 bin 842 dolar kişi başına GSYH'si olan dünyanın 10'uncu büyük ekonomisi Brezilya'yı, 7 bin 352 dolarlık Avrupa Birliği (AB) üyesi Romanya'yı, 8 bin 252 dolarlık petrol zengini Venezuela'yı, 8 bin 426 dolarlık dünyanın 15'inci büyük ekonomisi Meksika'yı, 8 bin 612 dolarlık, petrol, doğal gaz zengini, dünyanın 11'inci büyük ekonomisi olan Rusya'yı geride bıraktı. Gayri safi yurtiçi hasıla ve büyüme oranı Cari fiy. Büyüme Cari fiy. Büyüme Sabit fiy. Büyüme (MilyonYTL) (%) (Milyon$) (%) (MilyonYTL) (%) 1998 70.203 - 270.947 - 70.203 - 1999 104.596 49.0 247.544 -8.6 67.841 -3.4 2000 166.658 59.3 265.384 7.2 72.436 6.8 2001 240.224 44.1 196.736 -25.9 68.309 -5.7 2002 350.476 45.9 230.494 17.2 72.520 6.2 2003 454.781 29.8 304.901 32.3 76.338 5.3 2004 559.033 22.9 390.387 28.0 83.486 9.4 2005 648.932 16.1 481.497 23.3 90.500 8.4 2006 758.391 16.9 526.429 9.3 96.738 6.9 2007 856.387 12.9 658.786 25.1 101.046 4.5 Üretim yöntemine göre sektörel gelişme hızı Sabit fiyatlarla büyüme hızı (Yüzde) 2006 2007 Sektör Son çeyrek 2006 Son çeyrek 2007 Tarım 6,3 1,3 -9,7 7,3 Sanayi 6,0 8,4 3,6 5,4 İnşaat 18,5 18,5 0,5 5,0 Ticaret 2,7 6,3 6,6 5,5 Ulaştırma-haberleşme 3,8 6,8 6,7 6,9 Mali kuruluşlar 11,2 14,0 7,8 9,6 Gayrimenkul kiralama 9,6 12,6 11,0 13,7 Konut sahipliği 3,3 2,7 1,0 2,0 GSYH 5,7 6,9 3,4 4,5 Kaynak: TÜİK IMF tahminlerine göre kişi başına GSYH verileri . Kişi Başına GSYH (Dolar) . IMF Tahmini Ülkeler Kişi başına GSYH (Dolar/2007) 1- Lüksemburg 102.284 2- Norveç 79.154 3- Katar 70.754 4- İzlanda 62.976 5- İrlanda 58.883 6- Danimarka 57.035 7- İsviçre 56.711 8- İsveç 47.069 9- ABD 45.594 10-Hollanda 45.429 54-TÜRKİYE 9.333 (Yeni Seri-Açıklanan) 64-TÜRKİYE 6.548 (Eski Seri-IMF Tahmini) 65-Lübnan 6.398 IMF tahminlerine göre, GSYH verileri Ülkeler GSYH (Milyar dolar/2007) 1- ABD 13794,2 2- Japonya 4345,9 3- Almanya 3259,2 4- Çin 3248,5 5- İngiltere 2755,9 6- Fransa 2515,2 7- İtalya 2067,7 8- İspanya 1414,6 9- Kanada 1406,4 10-Brezilya 1295,4 17-TÜRKİYE 658,8 (Yeni seri-açıklanan) 17-TÜRKİYE 482,0 (Eski seri-IMF tahmini)