51 fahri konsolosun kartı yenilenmedi

Handan Sema CEYLAN

Türkiye’de ihracatçının başarısından bahsederken sık sık kullanılan bir tabir var, “Elinde çantası, ülke ülke dolanıp, tüm zorlukların üstesinden gelerek ihracat yaptılar…”

İşte tam da bu nedenle; zorlukların daha aza indirilmesi için, 90’lı yılların ortasından itibaren, yoğunlukla da 2000’li yıllarda, pek çok işadamı dünyadaki iş yaptıkları ülkelerin fahri konsolosları oldular. Hatta bu dönemde fahri konsolosluk artışında yüzde 100’ün üzerinde oranlar telaff uz edildi. İş dünyasının önde gelen simaları fahri konsolosluk unvanı aldılar. Eski diplomatlardan ve siyasilerden de bu dönemde az da olsa talep geldi.

Fahri konsolosluk kurumunun aslında köklü bir geçmişi var. Dış temsilciliklerin az sayıda olduğu dönemlerde, fahri konsoloslar hem konsolosların görevlerini yerine getirmiş hem de ticari ilişkilerin gelişmesine katkıda bulunmuş. Zamanla ‘muazzaf’, yani görevli başkonsolosların sayısı artsa da küreselleşmenin etkisiyle fahri konsoloslar da çoğaldı. Tüm bu ifadeler, Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde fahri konsolosların statüleri ve yükümlükleri anlatılırken kullanılmış. Fahri konsolosların statüleri Viyana Sözleşmesi’nin 9.1. maddesinde ‘Konsolosluk Memuru’ olarak da tanımlanmış.

Fahri konsolosluk için sadece bir başvuru yetmiyor. Fahri konsolos olarak seçilen kişi için ilk önce kendisine o ülkenin dışişleri bakanlığı tarafından davet mektubu iletiliyor. Eğer kişi o daveti kabul ederse kişi hakkında özellikle sicil dahil birçok konuda derin bir araştırma yapılıyor. Ardından Türkiye Dışişleri Bakanlığı ile temasa geçiliyor ve Türk Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanı’nın da bulunduğu ortak berat ile kişiye yetki belgesi veriliyor ve o kişi artık fahri konsolos oluyor.

Fahri konsolosu olduğu ülkeden her hangi bir ücret talep edemiyorlar. Ancak ‘CC’ yeşil plaka araç kullanma, kent protokolünde yer alma, dış hatlarda diplomatik personel kapısını kullanma şansları bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı fahri konsolosa ‘Yabancı Misyon Personeli Kimlik Kartı’ veriyor. Fahri konsoloslar bu ehliyete benzeyen kimlik kartları ile faaliyet sürdürüyorlar. Türkiye’de Almanya’dan Zambiya’ya kadar 137 ülkenin 200’ün üzerinde fahri konsolosu bulunuyor. Kartlar neredeyse her üç yılda bir yenileniyor.

Kartlarının süresi dolan fahri konsoloslardan 51’inin kartlarının yenilenmediği ise son dönemde iş dünyasının gündemine düşmüş durumda. Kartları yenilenmeyen isimler o ülkelerdeki Türk konsoloslukları aracılığıyla iş yaptıkları ülkelere bildirilmiş. Bu isimler ağırlık olarak iş dünyasından. Sesli dile getirilmese de bu 51 kişinin büyük bir kısmının özellikle Afrika ülkeleri için fahri konsolosluk yürüttüğü de gelen bilgiler arasında.