Ar-Ge harcamaları 'resmen' indirim konusu

ANKARA - Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı 31 Aralık 2023 tarihine kadar ticari kazancın tespitinde indirim konusu olacak. Karar Resmi Gazete'de yayımlandı.

Türkiye ekonomisinin rekabet gücünü artırmayı amaçlayan ve Ar-Ge Teşvik Yasası olarak ta bilinen, Araştırma ve Geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin uygulama ve denetim yönetmeliği Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Yönetmelik, Ar-Ge kapsamındaki harcamalar ve gelir vergisi konusunda muafiyetler getirirken, sigorta prim desteği ve hibe yardımı gibi teşvikler sağlıyor.

Gelir vergisi spotajı teşviki ve sigorta primi desteği

Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin, doktoralı olanlar için yüzde 90'ı, diğerleri için yüzde 80'i gelir vergisinden müstesna olacak.

Gelir vergisi istisnasından yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10'unu aşamayacak. Destek personelinin toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10'unu aşması halinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere istisna uygulanacak. Brüt ücretlerin aynı olması halinde, ücretine gelir vergisi istisnası uygulanacak destek personeli işverence belirlenecek

Kamu personeli hariç olmak üzere, teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge personeli ile destek personelinin elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, personelin, gelir vergisinden istisna tutulan ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, beş yılı aşmamak üzere Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.

İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10'unu aşamayacak.

Girişimcilere destek

Teknogirişim sermayesi desteğine, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişiler başvurabilecek

İlk madde ve malzeme giderleri Amortismanlar Personel giderleri Ar-Ge merkezlerinin elektrik, su, gaz, bakım-onarım, haberleşme, nakliye giderleri ile bu merkezlerde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi bu merkezlerde yürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan giderler Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler de bu kapsamda değerlendirilecek.

Harcama desteği

Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemeler, danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar Ar-Ge ve yenilik harcaması kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının yüzde 20'sini geçemeyecek.

Doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmak üzere işal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi, resim ve harç muafiyeti sağlanacak. 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılacak.

Kanun kapsamında ilk defa Ar-Ge indiriminden yararlanacak olan Ar-Ge merkezlerinden "Ar-Ge Merkezi Belgesi", proje esaslı Ar-Ge indiriminden yararlanacak olanlardan ise teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan "Ar-Ge ve Yenilik Projesi Değerlendirme Raporu" veya "Rekabet Öncesi İşbirliği Projesi Değerlendirme ve Denetim Komisyonu Kararı" veyahut proje sözleşmesi istenecek. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince, teknogirişim işletmelerine bir defaya mahsus olmak üzere, teminat alınmaksızın ve hibe olarak 100 bin Yeni Türk Lirasına kadar teknogirişim sermayesi desteği verilebilecek. Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden muaf olacak.

Değerlendirme ve denetim komisyonu 15 günde bir toplanacak

Ar-Ge merkezi ve rekabet öncesi işbirliği projelerinin değerlendirme ve denetimi, Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından yapılacak. Değerlendirme ve Denetim Komisyonu beş üyeden oluşacak.

Bu üyeler, Maliye Bakanlığı tarafından 1 yıl için belirlenecek bir üye, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürü veya mazereti halinde yardımcısı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının talebi üzerine tüm yüksek öğretim kurumlarınca, bir yıl için önerilecek, teknoloji alanlarında uzmanlığı bulunan en az 20 akademisyen arasından, başvurusu değerlendirilecek merkezin ya da rekabet öncesi işbirliği projesinin ilgili olduğu konuya göre aynı Bakanlık tarafından seçilecek iki üye, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının talebi üzerine Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından bir yıl için önerilecek teknoloji alanlarında uzmanlığı olan, tercihen üniversite veya araştırma kurumlarında görevli en az 10 bilim insanı arasından, başvurusu değerlendirilecek merkezin ya da rekabet öncesi işbirliği projesinin ilgili olduğu konuya göre aynı Bakanlık tarafından seçilecek bir üyeden oluşacak.

Değerlendirme ve Denetim Komisyonu, en az 15 günde bir toplanacak

AR-GE teşviği şartları

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre kurulan bölgelerde fiilen çalışan personel sayısı dikkate alınmaksızın, Ar-Ge merkezlerinde en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi şartı aranacak. Teşvikten faydalanacak olan Ar-Ge merkezlerinin, Kanun kapsamındaki Ar-Ge faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi gerekecek. Ar-Ge teşviği sağlanması için gerekli diğer şartlar şöyle sıralanıyor:

"Başvuru yapan işletmenin, yeterli Ar-Ge yönetimi ile teknolojik varlıklar, Ar-Ge insan kaynakları, fikrî haklar, proje ve bilgi kaynakları yönetim yeteneği ve kapasitesinin bulunması.

Ar-Ge merkezlerinin, Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge merkezinde çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olması.

Ar-Ge merkezlerinin konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış Ar-Ge ve yenilik program ve projelerinin bulunması.

Ar-Ge merkezlerinin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mekan içinde yer alması.

Ar-Ge merkezlerinin, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre kurulan teknoloji geliştirme bölgeleri dışında yer alması."

Başvuru, Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından en geç 2 ay içinde değerlendirilip karara bağlanacak.

Teşvik koşullarını ihlal edenler

Herhangi bir üç aylık dönemde asgari Ar-Ge personeli çalıştırma şartını ihlal eden işletmeler, şartların ihlal edildiği tarihten tekrar sağlandığı tarihe kadar Kanun kapsamında sağlanan destek ve teşviklerden yararlanamayacaklar. Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından Ar-Ge merkezinin denetlenmesine ilişkin işlemler 45 günde tamamlanacak.

Değerlendirme ve Denetim Komisyonu değerlendirmesi sonucunda, denetimde tespit edilen eksiklik ve ihlalin ölçüsüne göre belge iptal edilecek veya eksikliklerin giderilmesi için 3 ayı geçmemek üzere ilgili işletmeye süre verilecek. Bu süre içinde işletme, sağlanan destek ve teşviklerden yararlanamayacak. Ar-Ge Merkezi Belgesi iptal edilen işletmeler, belgenin iptalini müteakip en erken 1 yıl sonra "Ar-Ge Merkezi Belgesi" başvurusu yapabilecekler.

Yeni teşvik yasası, bir taraftan Türkiye'de üretim yapan şirketlerin Ar-Ge merkezlerini kuvvetlendirirken, rekabet gücü, inovasyon ve teknolojik açıdan son derece destek verirken, diğer taraftan da dünyadaki birçok büyük şirketlerin de Türkiye'yi Ar-Ge merkezi yapmasını amaçlıyor.