Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 10 borsada ilk 6 ayda büyük kayıplar yaşandı / Küresel borsalar ayı piyasasında

İSTANBUL - ABD ve İngiltere piyasalarındaki gerilemenin diğer birçok küresel borsadaki gerilemenin yanında uysal kaldı. The Independent gazetesinde çıkan bir incelemede yılın ilk altı ayında en çok gerileyen borsalar ele alındı. Buna karşılık kazandıran borsalar da var. Yalnız 10 borsa endeksinin artıda olduğu ülkelerin başında Afrika ülkesi Gana bulunuyor. Gana'nın borsası ilk 6 ayda yüzde 56 yükseldi. Ülke, Sahra altı ülkelere yönelik kurumsal yatırımlardan yararlandı. IMF'nin hesaplarına göre, bölgedeki yıllık ortalama büyüme oranı önümüzdeki üç yıl boyunca yüzde 6.6 olacak. Lübnan'da siyasal bir anlaşmaya doğru gidişat yatırımcıları yüreklendirmesiyle Beyrut borsası da yüzde 40'lık artış sağladı. Diğer artış sağlayan ülkelerin çoğu Körfez'den. Petrol zengini Kuveyt, Umman, ve Katar'ın yanı sıra son sırada Venezüella da yüzde 0.42'lik artışla ilk ayda artı büyüme sağlayan borsalar oldu. ÇİN - Borsalar arasında yılın ilk altı ayındaki en kötü performansı Çin'de gerçekleşti. Ülkenin ana borsası Şanghay, yerel parayla yüzde 47.6 değer yitirdi. Yine de Şanghay borsası üç yıl önceki düzeyinin yüzde 100 üzerinde bulunuyor. Çin'in devasa ekonomisi, yüksek büyüme oranı ve enflasyonun düşme eğiliminde olması analistlerin iyimser kalmasına yol açıyor. VİETNAM - Asya'nın büyük bölümünde olduğu gibi yükselen gıda ve petrol fiyatlarına bağlı enflasyon artışı nedeniyle uygulanan sıkı para politikası Vietnam'da borsanın çökmesine yol açtı. Bu yıl yüzde 47.5 düşen Vietnam borsasından çıkan para emlak sektörüne yönelerek, sektörde hızla şişen bir balon oluşturuyor. Buna karşılık, bol pirinç stoku ve doğal kaynakları, kauçuk ve çay üretimiyle ülkenin uzun dönem beklentileri olumlu yönde. ÜRDÜN - Ortadoğu denince akla hemen petrol gelir. Ama Ürdün bu yönden şanssız bir ülke. Bun karşın, hızla büyüyen nüfus, devletin enerji piyasasını sübvanse etmesinden yararlanıyordu. O günler arık geride kalıyor. Enflasyonun ikiye katlanarak yüzde 9'a çıktığı, emlak sektörünün çöktüğü, 2003'ten beri fiyatların dörde katlandığı ülkede, Amman borsası yüzde 44.1 değer yitirdi. UKRAYNA - Bol doğalgaz rezervleriyle nisan sonu itibariyle son bir yılda Ukrayna'da yüzde 47 gelir artışı sağlandı. Büyümeyle artan tüketici kredileri, faizlerin yüzde 1.2'den 8'e çıkmasıyla bir çöküş yaşandı. Standard&Poor's, Avrupa'da gelişen ekonomiler içinde en kötü kredi portföyü olan ülkenin Ukrayna olduğunu belirtiyor. Bankaların portföyünün yüzde 75'ini sorunlu krediler oluşturuyor. Son altı ayda Ukrayna borsası yüzde 38.7 düştü. G. KIBRIS - Güney Kıbrıs'ın menkul değerler piyasası, kendisi de kötü durumda bulunan Yunanistan'a doğrudan bağlı. Piyasada banka hisseleri baskın. Küresel kredi kriz nedeniyle bu hisselerin düşmesi, borsayı bu yıl yüzde 36.7 aşağı çekti. BULGARİSTAN - Geçen yıl AB'ye giren Bulgaristan, yüzde 5 oranıyla birliğin hızlı büyüyen ülkelerinden. Hızlı büyümeyle oluşan enflasyon, petrol, toplu taşıma maliyetlerindeki artış, hem ulusal hem de bireysel borçlardaki artış Bulgaristan'ı kredi krizi karşısında savunmasız bıraktı. Bu faktörler hisse fiyatlarını vurdu. Sofya borsası bu yıl yüzde 33.8 düştü. HİNDİSTAN - 2007 yılında yüksek performans gösteren piyasalardan olan Hindistan borsası bu yılın başından beri yaklaşık üçte bir oranında değer yitirdi. Ülkede enflasyon, Hindistan Merkez Bankası'nın hedefinin iki katı, yüzde 11'in biraz üzerinde seyrediyor. Para politikasının sıkılaştırılmasına yol açan bu oran faizlerin de yükselmesine yol açtı. Emtia fiyatlarının yükselişinden dolayı enflasyonun düşmesi beklenmiyor. Siyasal muhalefet, özelleştirme iş yasalarında "reform"u engelliyor. Borç stokunun ve ticaret açığını artması diğer sorunlar. Bu yılın başından beri 6 milyar dolar yabancı yatırım borsadan çıktı. TüRKİYE - İlk çeyrekte büyüme oranının yüzde 6.6 olması, enflasyonun iktisatçıların beklentilerin altında çıkmasına karşın borsa bu yıl yüzde 31,4 düştü. Gazetedeki habere göre siyasal istikrarsızlık ve AK Parti'nin kapatılması bunun başlıca nedenleri. YUNANİSTAN - Batılı ekonomilerle aynı sorunlarla karşı karşıya olan Yunanistan'da güçlü sendikalar ücretlerin baskılanmasını engelliyor. Ülkede birçok grev yapılıyor. Borsa bu yıl yabancı yatırımların çıkması, riskten aşırı derecede kaçınan kurumsal yatırımcılar nedeniyle yüzde 31.2 düştü. Borsa işlemlerinden alına yüksek vergiler nedeniyle kaçan yabancı yatırımı çekmek zor görünüyor. ROMANYA - Yabancı yatırımcıların çıkması Romanya'yı da zor durumda bırakıyor. ülkedeki en büyük yabancı kurumsal yatırımcı olan Julius Baer International, Bükreş borsasında yılın ilk dört ayında hiçbir anlaşma yapmadığını açıklaması yerel yatırımcıları şoke etti. Yabancı yatırımcıların çıkması borasının bu yıl yüzde 30.9 düşmesine yol açtı.