Bilişim Bakanlığı kurulabilir

ANKARA - Bilişim sektörünün tek bir elden koordine edilmesi amacıyla Bilişim Bakanlığı kurulabileceği, bunun kişisel verilerin korunması açısından da yararlı olacağı belirtildi.

TBMM İnternet Araştırma Komisyonu raporunu tamamladı. TBMM Başkanlığı'na sunulan raporun öneriler bölümünde, bilgiye erişimin ve internetin, Anayasa'da temel bir hak olarak düzenlenmesi gerektiği belirtildi.

Raporda, bilişim sektörünün potansiyelinin harekete geçirilmesi, tek bir elden koordine edilmesi amacıyla Bilişim Bakanlığı kurulabileceği, söz konusu Bakanlığın, özellikle kişisel verilerin korunması, bilgi güvenliğinin sağlanması konusunda etkin görevler üstlenebileceğini ifade edildi.

İkinci bir seçenek olarak doğrudan Başbakan'a bağlı Bilişim Ajansı kurulması önerilen raporda, bu seçeneğin hayata geçirilmesi durumunda, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından icra edilmesi öngörülen fonksiyonların, ajansta oluşturulacak daireler tarafından yerine getirilebileceğini kaydedildi.

Rapordaki üçüncü seçenekte ise mevcut bakanlıklardan uygun olanının yeniden yapılandırılması yer aldı.

"Siber suçlar alanında hakim ve savcı"

Bilişim suçlarına da değinilen raporda; bilişim, elektronik haberleşme ve siber suçlar alanında ihtisas sahibi hakim ve savcıların yetiştirilmesinin sağlanması ve bu alanlarda ihtisas mahkemelerinin kurulması önerildi. Bilişim ve elektronik haberleşme hukukunun bağımsız bir bilim dalı olarak kabul edilmesi ve bu konuya yükseköğrenim müfredatında yer verilmesi ve bu konuda lisans ve lisansüstü programların açılmasını gerektiği belirtildi.

Bilişim ve elektronik haberleşme mevzuatında, özgürlükleri kısıtlayıcı, daraltıcı ve geniş yoruma açık terimler yerine, kapsam ve sınırları belirli düzenlemeler yapılmasının yararlı olacağını vurgulandı.

Raporda, yerli arama motoru, sosyal paylaşım ve video siteleri ile e-posta sağlayıcıların yaygınlaştırılması teşvik edilmesi gerektiğine de işaret edildi. İnternet üzerinden hizmet alıcıların ve sağlayıcıların sorumluluklarının netleştirilmesi, kişisel verilerin gizliliğinin korunmasına ilişkin düzenlemelerin yapılması da raporda yer alan öneriler arasında.

Siber suçların failine ulaşılabilmesi, suçun takibinin yapılabilmesi ve failin cezalandırılabilmesi için; sınır ötesi suçlarla mücadele olanağının artırılması, uluslararası güvenlik standartlarının oluşturulması, hizmet sağlayıcı adaylarına vergi indirimi veya kredi teşviki sağlanması, kamu ihale ve bütçe planlama mevzuatının bulut bilişim hizmeti alımlarına uyumlu hale getirilmesi gerektiği belirtildi.

Ev hanımına yeni istihdam alanı

Ev hanımına yeni istihdam alanı

Raporda yer verilen önerilerden bazıları şöyle:

"Elektronik haberleşmenin ve internetin doğal afetler ve olağanüstü haller nedeniyle aksaması riskine karşı, alternatif haberleşme alt yapılarının kurulmalı.

Türkiye'nin jeopolitik konumundan istifade edebilmek için İstanbul peering merkezi (internet omurgaları arasında doğrudan trafik akışı sağlayan arabağlantı merkezi) haline getirilmeli.

İnternetin belirli ülkelerin tekelinden çıkarılarak küresel düzeyde rekabet ortamının oluşturulması için BM nezdinde yapılan tüm girişimler desteklenmeli.

Bilişim sektörüne özgü yerli yazılımlarla internetteki yerli ve Türkçe içeriğin nicelik ve nitelik artırılmalı.

Kamu kurumları, kamuya açıklanabilecek bilgilerini internet siteleri ve sosyal medya üzerinden kullanıcılarla paylaşmaları sağlanmalı. Çocukların sakıncalı içeriklerden uzak tutulabilmesi amacıyla ebeveynler bilinçlendirilmelidir.

İnternette fikir ve düşüncelerin yayılmasında büyük rol oynayan sitelerin, toplumda çok sesliliğin bir parçası olarak algılanması sağlanmalı. Bilişim okuryazarlığı, kamu personel alımlarda aranan özel şartlardan birisi olmalıdır.

Çağrı merkezleri ve rehberlik gibi hizmetlerin, bilişim alanındaki istihdamın artırılmasına, ev–ofis gibi alternatif çalışma yöntemleriyle engellilerin, öğrencilerin, ev hanımlarının, emeklilerin ve diğer sosyal kesimlerin işgücü piyasasına kazandırılmasına yönelik birer fırsat olarak değerlendirilmeli ve bu alandaki yatırımlar desteklenmeli, eğitim ve sertifika programları verilmeli."

"ÖTV kaldırılsın"

Raporda, özel iletişim vergisinde mobil ve sabit ayrımının kaldırılması, kademeli olarak indirime gidilmesi ve özel iletişim vergisinin tamamen kaldırılması önerildi. Sadece Türk Telekom'un yükümlüsü olduğu haberleşme vergisinin ya tamamen kaldırılması ya da aynı veya benzeri hizmeti sunan işletmecileri de kapsar şekilde genişletilmesi gerektiğini ifade edildi.

Raporda, "İnternet üzerinden yurt dışı kaynaklı olarak Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım, Youtube gibi video paylaşım ve Google gibi arama motoru hizmeti sunan firmaların Türkiye'deki faaliyetleri nedeniyle elde ettiği gelirlerin vergilendirilebilmesini ve bunlarla IP adreslerinin paylaşımı ve kişilik haklarının korunmasını teminen içeriğin çıkarılması gibi konularda işbirliği yapılabilmesi için, bunların Türkiye'de yetkili temsilcilik ve irtibat bürolarının oluşturulmasının sağlanması ve bu amaçla uluslararası girişimlerde bulunulması önem arz etmektedir" ifadesine yer verildi.

Yerli ve Türkçe içerikli oyun

Yerli ve Türkçe içerikli oyun üretiminin niceliksel ve niteliksel olarak geliştirilmesi ve yurt dışı kaynaklı oyunlarla rekabet gücünün artırılması, ilgili eğitim kurumlarında oyun programlama ve tasarım eğitimlerinin verilmesi ve bu alanda yükseköğrenim kurumlarında bölümler açılmasının yararlı olacağı kaydedildi.

Oyun derecelendirmesi ve yaş sınırlandırmasına ilişkin ölçüt ve kurallara ilişkin farkındalık oluşturmak amacıyla tanıtım çalışmalarının yapılması, bu amaçla radyo ve televizyon yayınları ile dijital oyun tanıtımlarının yapıldığı internet sitelerinden yararlanılması gerektiğini belirtildi.

Mevzuatın verdiği izinler dışında, sanal veya gerçek paraya dayalı çevrimiçi kumar ve bahisle mücadelenin geliştirilmesi gerektiği ifade edildi.

Eğitim sisteminde dijital oyun programlama ve oyun tasarımı müfredatı oluşturulması, temel eğitim ve yükseköğretimde bu alanda ulusal yarışmalar yapılarak üretkenlik teşvik edilmesi de önerildi.

Raporda, internet kafelere ilişkin, "İnternet kafelerin yurt genelinde mesleki örgütlenmesi sağlanmalı. Kalite standartları, mesleki ve etik kurallar belirlenmeli. Düzenli olarak denetlenmeli. İnternet kafelerde elektronik spor turnuvalarının düzenlenmesi, bu turnuvalara ortam sağlayabilecek internet kafeler ve turnuvalara ilişkin standartlar ile uygulama usul ve esaslarının meslek örgütleri tarafından belirlenmeli" önerilerine yer verildi.

Siber zorbalık, akran istismarı

Siber zorbalık, akran istismarı

İnternetin, özellikle çocuklar ve gençler üzerindeki risklerine de değinilen raporda, şunlar kaydedildi:

"Başta çocuk ve ergen sağlığını riske atan siber zorbalık, akran istismarı, çocuk pornografisi, cinsel istismar, madde kullanımı, zararlı içerik, bilgi kirliliği ve benzeri suç ve problemlerle mücadele konusunda araştırmalar yapılmalı, araştırma sonuçları konusunda uzman profesyonellerle birlikte değerlendirilmeli, mücadeleye yönelik politikalar ve uluslararası işbirlikleri geliştirilmeli, internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımına yönelik toplumsal farkındalığın artırılması için, bu çalışmalar ve sonuçları hakkında kamuoyu düzenli bilgilendirilmeli, bu amaçla kısa filmler ve kamu spotlarının üretilmesi ve okuyucu dostu el kitapçıklarının dağıtımı yaygınlaştırılmalıdır.

Siber zorbalık, akran istismarı, çocuk pornografisi, cinsel istismar gibi suçlar ve internette kişilik haklarına saldırılarla mücadeleye ve bu suç ve eylemlerden zarar görenleri korumaya yönelik hukuki altyapının güçlendirilmesi, bu suçlardan zarar gören çocukların rehabilite edilmesinde çocuk izleme merkezlerinden yararlanılması ve bu merkezlerin mağdurlara internet üzerinden destek verebilmesinin sağlanması önerilmektedir.

Kullanıcıların internet ortamında kişisel iradeleriyle aktardıkları kişisel bilgilerinin ortaya çıkardığı riskler, güvenlik ve gizlilik ayarlarındaki zafiyet nedeniyle hesaplarının ele geçirilmesi, internet yoluyla işlenen suçlar, kişilik haklarının ihlali ile bunların önlenmesi ve bunlarla karşılaşmaları halinde izlemeleri gereken yollar hakkında bilgilendirilmelerinin sağlanması kritik öneme sahiptir.

İnternet ortamında suç teşkil eden, sakıncalı ve zararlı içerikle mücadele ile bilişim teknolojisi ürünleri ve internet kullanımından kaynaklanan psiko-sosyal, hukuki, teknik ve sağlıkla ilgili mağduriyetlerin giderilmesi amacıyla, uluslararası örneklerine uygun olarak yardım ve destek hattı oluşturulmalıdır.

İnternet üzerinden işlenen suçlarda verilecek cezaların ağırlaştırılması, kişilik haklarının korunmasına yönelik tedbirlerin artırılması ve konusu suç teşkil eden veya kişilik haklarına saldırı teşkil eden içeriğe karşı caydırıcılığın sağlanmasını teminen, içerik sağlayıcının bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten de sorumluluğuna gidilmesi yönünde düzenleme yapılması önerilmektedir."
 
İnternet sitelerine erişimin tamamen engellenmesi yerine, yalnızca konusu suç teşkil içeriğin yayından çıkarılması gerektiği belirtildi.

TBMM İnternet Araştırma Komisyonu'nun raporunun öneriler bölümünde, internet içerikleri başta olmak üzere, video ve filmlerin uluslararası derecelendirme ve yaş sınıflandırılması ölçüt ve kurallarına uygun olarak, televizyon yayınlarında olduğu gibi akıllı işaretleme yoluyla sınıflandırılmasının yararlı olacağını kaydedildi.

İnternet sitelerine erişimin tamamen engellenmesi yerine, yalnızca konusu suç teşkil eden ya da kişilik haklarına saldırı teşkil eden içeriğin yayından çıkarılmasının sağlanması ve cevap hakkının etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayacak düzenlemeler yapılması gerektiği ifade edildi.

Çocukların yaşlarına uygun içeriklere erişebilecekleri networkler ve arama motoru oluşturulması, kamu kurumlarının (www.cocuk.(kurumadı).gov.tr) formatında, görevlerini ve hizmetlerini en sade ve anlaşılır biçimde görsel öğelerle çocuklara sunması gerektiği belirtildi.

Çocuklara özel internet sitelerinde, çocuk dilinde haberler sunularak, çocuklara gündemi takip etme ve haber okuma alışkanlıkları kazandırılması; bu internet sitelerinde çocuklara söz hakkı verilerek, özellikle kendileriyle ilgili konularda yorumda bulunmalarının ve kendilerini ifade etmelerinin kolaylaştırılmasının sağlanması önerildi.

İnternet bağımlılığı

İnternet bağımlılığından etkin korunma sağlanması için, başta çocuk ve ergenler olmak üzere, kullanıcıların internet bağımlılığı ve sorunlu internet kullanımı konusunda etkili ve sürekli bir şekilde bilinçlendirilmesi gerektiğini kaydedilen raporda, "İnternet ve bilgisayar başında geçirilen sürenin azaltılması ve bu amaçla internet servis sağlayıcılar tarafından abone tercihine bağlı olarak internete bağlı kalınan sürenin belirli aralıklarla bağlı cihaza uyarı mesajı gönderilmek suretiyle hatırlatılması ve günlük süre kotalı tarifelerin oluşturulması sağlanmalı. İnternet bağımlılığı ve sorunlu internet kullanımına karşı, bazı istisnai durumlarda, internet erişimi kesilmesi, bilgisayarın kaldırılması gibi tedbirlere başvurulmalı" denildi.

Raporda, internet bağımlılığı ünitelerinin kurulması,uygun tedavi ve rehabilitasyon için kullanıcıların internet bağımlılığı ünitelerine yönlendirilmelerinin sağlanması önerildi.

"Önce çağrı yanıtlanıp sonra telefon kulağa götürülmeli"

Mobil telefon kullanımında kablolu kulaklık veya hoparlör kullanımının tercih edilmesi de rapordaki öneriler arasında.

Raporda, yer alan önerilerden bazıları şöyle:

"Büyüme ve gelişmesi süren çocuklarda mobil elektronik haberleşme cihazlarının kullanım yaşı geciktirilmeli. Gebelikte mobil elektronik haberleşme cihazlarının kullanımı asgari düzeye indirilmeli. Mobil telefonla konuşmalar gereğinden fazla uzun tutulmamalı.

Mobil telefon kullanımında; giden aramalarda numara çevrildikten sonra çağrı kuruluncaya kadar telefon vücuttan uzakta tutulmalı ve bağlantı gözle izlenmeli, gelen aramalarda ise önce çağrı yanıtlanıp sonra telefon kulağa götürülmeli.

Mobil elektronik haberleşme cihazı satın alırken SAR değeri belirlenen standartlara uygunluğuna dikkat edilmeli. Bebek odalarının yakınında mobil elektronik haberleşme cihazları bulundurulmamalı. Uykudan önce mobil elektronik haberleşme cihazları kapatılmalı, kapatılmayacaksa bile başucundan uzağa konulmalı.

Mobil elektronik haberleşme cihazlarının motorlu araç kullanırken ve akaryakıt istasyonlarında kullanılmaması gibi konular vurgulanmalıdır.

Hücresel baz istasyonlarının yer seçimleri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenlemelerine uygun olarak yapılmalı. Anaokulları, kreşler, okullar, çocuk oyun alanları, hastaneler ve huzurevleri yakınındakiler başta olmak üzere, tüm baz istasyonlarının denetim ve ölçümleri de düzenli ve sıkça yapılmalı.

Mobil elektronik haberleşme cihazlarının piyasaya arzında SAR değerlerinin ürünün ambalajı üzerinde yazılması zorunlu hale getirilmeli. SAR değerlerine uygun olmayan cihazlar hakkında piyasaya arzın yasaklanması ve toplatılması müeyyideleri uygulanmalı.

Bilişim teknoloji ürünlerinin sağlık açısından uygunluğuna ilişkin bilgilerin ürün ambalajında ve kullanım kılavuzlarında yer alması sağlanmalı."

Siber komutanlık birimleri

Emniyet Genel Müdürlüğü başta olmak üzere, bilişim suçlarıyla doğrudan mücadele eden kolluk güçlerinin, uluslararası standartlara göre yapılandırılması ve bu alanda sertifikalı, nitelikli bilişim uzmanı personel istihdam edilmesi gerektiği belirtildi.

Raporda, tüm kamu personelinin, vatandaşın kişisel bilgilerinin korunması, bilgi güvenliği ve bilişim suçları gibi konularda bilinçlendirilmesi önerildi.

İnternet güvenliğine ilişkin öneriler arasında, ulusal siber istihbarat altyapısı oluşturulması; bu konunun MİT, TSK ve Kamu Güvenliği Müsteşarlığı'nın görev tanımı içerisine alınması da yer aldı. Acilen ulusal siber güvenlik ve ulusal bilgi güvenliği stratejileri ve eylem planları oluşturulması gerektiği kaydedildi.

Savaş halinde düşman ülke bilgi sistemlerini hedef alacak siber saldırıların Silahlı Kuvvetler bünyesinde teşkil edilecek siber komutanlık birimlerince yapılması ve bu amaçla gereken altyapının kurulması istendi.

İnternet medyası

Raporda, internet medyasına ilişkin öneriler ise şöyle:

"İnternet yayıncılığının Basın Kanunu kapsamında yayıncılık, çalışanlarının ise basın çalışanı sayılabilmesini teminen, internet haber sitelerince internet ortamında yapılan yayınların Basın Kanunu'nun kapsamına alınması, Basın Kanunu'nun ve ilgili diğer mevzuatın bu amaçla yeniden düzenlenmesi, bu sayede internet medyasını da içeren kapsamlı bir mevzuatın oluşturulması ve bu mevzuatta haber üzerindeki hak sahipliğinin tespiti konusunda da yer verilmesi önem arz etmektedir.

İnternet medyasının faaliyetlerini habercilik mesleğinin gerektirdiği ilkelere uygun olarak sürdürebilmeleri için, mali yapılarının güçlendirilmesi, bu amaçla, Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunu'nda ve ilgili diğer mevzuatta, internet haber sitelerinde de resmi ilan ve reklam yayımlatılabilmesine imkân verecek değişikliklerin yapılması önerilmektedir.

Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'un internet medyası çalışanlarını da kapsamalıdır. Ayrıca, anılan Kanunda, internet medyası personelinin çalışma saatleri ve izinlerini sektörün yapısına uygun olarak iyileştirecek şekilde düzenlenmelidir.

İnternet medyasının yetişmiş iş gücü ihtiyacının karşılanmasını teminen, iletişim fakültelerinde, bu alanın gerektirdiği ve sektöre özgü eğitimlerin verilmesi gerekmektedir. İnternet medyasında yer alan haberlere ait yer, tarih ve zaman gibi bilgilerin güncel olarak haber alanında yer almasının zorunlu olması sağlanmalıdır.

Kamuoyunu yanıltma ve toplumda kargaşa oluşturma amaçlı haberlere karşı doğru ve hızlı karşılık verilebilmesini teminen, kamu kurumlarının sosyal medyada resmi hesaplarıyla yer alması ve kritik toplumsal olaylarda kamuoyunu doğru bilgilendirebilecek yapıların kurulması tavsiye edilmektedir.

İnternet yayıncılığında üretilen içeriğe ilişkin kalite standartlarının oluşturulması, Türk dili kurallarının doğru kullanılmasının sağlanması büyük önem arz etmektedir. Barındırma ücretlerinin internet yayıncılığının gelişimine engel olmayacak makul seviyeye çekilmesi sağlanmalıdır."