Büyüme hedefi 1 puan aşağı çekildi

OVP'de 2013 yılı için yüzde 4 oranında büyüme, yüzde 5.3 enflasyon, yüzde 8.9 işsizlik, 159 milyar dolar ihracat ve GSYH'nın yüzde 7.1'i oranında cari açık öngörüldü.

2012 hedeflerinde yapılan revizyonla büyüme hedefi yüzde 4'ten 3.2'ye indirilirken, enflasyon beklentisi yüzde 5.2'den 7.4'e çekildi. Dış ticaret açığı hedefi 90 milyar dolara düştü.

Mehmet KAYA

ANKARA - Türkiye'nin, küresel krizde Avrupa'nın bir türlü toparlanamamasıyla ortaya çıkan yeni duruma yönelik duruşunu da gösterecek olan yeni Orta Vadeli Program ve mali plan açıklandı. Bir önceki yıl 2013 için yüzde 5 büyüme öngörülürken, yeni programda hedef yüzde 4 olarak konuldu. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, Avrupa'daki riskin devam ettiğini belirterek, güçlü bankacılık, düşük kamu borcu politikasının süreceği, temkinli ekonomi politikası duruşunun değişmeyeceğini açıkladı. Babacan, "Para politikası, maliye politikası ve bankacılık alanlarında daraltma ya da genişleme açısından yeterli alanımız var, her türlü gelişmeye karşı tavrımızı alabiliriz" görüşünü dile
getirdi. Türkiye'nin "yumuşak iniş" politikası uyguladığı bu yılın ardından, gelecek yıl için de potansiyel büyümesi olan yüzde 5'in altında bir hedef belirlemesi dikkat çekti.
2012 için revizyonlar ve yeni dönem hedefleri OVP'de, temel senaryoda, 2013 yılında da mal
ve hizmet ihracatının büyümeye pozitif katkı yapmaya devam edeceği, talebin sınırlı olarak artacağı, uluslararası mal ve emtia fiyat artışlarının olmayacağı ve petrol fiyatlarının 110 dolarda kalacağı temel senaryosu belirlendi.

2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Ekonomik Program (OVP) ve Mali Plan açıklandı. Türkiye'nin, 2013'te büyüme hedefi yüzde 4, enflasyon hedefi ise 5.3 oldu. 2014 ve 2015 için ise büyüme ve enflasyon hedefi yüzde 5 olarak belirlendi.

OVP'de, 2012 yıl sonu tahminleri revize edildi. Buna göre yıl sonunda enflasyonun yüzde 7.4 olması, yüzde 4 olarak belirlenen büyümenin de yüzde 3.2 oranında gerçekleşmesi beklendiği açıklandı. İşsizliğin son açıklanan veri olan Haziran'daki yüzde 8 seviyesinden bir miktar yükseleceği ve yüzde 9'a çıkacağı tahmini yapıldı.

OVP'de, bu yılın sonunda cari işlemler açığının GSYH'ye oranının yüzde 7.3 olacağı 2013'te 7.1, 2014'te 6.9 ve 2015'te 6.5'a ineceği tahmin edilirken, bütçe açığındaki nominal artışa rağmen, 2012'deki yüzde 2.3 seviyesinden düzenli bir düşüşle 2013'te 2.2'ye, 2014'te 2.0'a, 2015'te ise 1.8'e ineceği tahminine yer verildi. Türkiye'nin kamu borç stokunun GSYH'ye oranının ise bu yıl sonunda yüzde 36.5'i ineceği, gelecek yıl da yüzde 35'e düşeceği tahmini yapıldı.

Bütçe disiplini açısından gösterge kabul edilen faiz dışı fazlada da gelecek yıl sınırlı bir seviye öngörüldü. Bu yılın sonunda GSYH'nin yüzde 0,5'i kadar faiz dışı fazlaya ulaşılacağı, gelecek yıl ise yüzde 0,8 oranında bir fazla verileceği tahmin edildi.

Orta Vadeli Mali Plan'a göre ise bu yılın sonunda GSYH büyüklüğünün 1 trilyon 435 milyar TL, gelecek yıl da 1 trilyon 571 milyar TL'ye ulaşacağı kişi başına gelirin dolar bazında bu yıl sonunda 10 bin 673 dolara ulaşacağı belirtilirken, 2013'te 11 bin 318 dolar olacağı kaydedildi.

Öte yandan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2013 bütçesinde 4 milyar TL düzeyinde özelleştirme geliri öngörüldüğünü, bu yıl için ise yılın kalanı gözetilerek herhangi bir özelleştirmenin öngörülmediğini belirtti.

Babacan, güven ve istikrar vurgusu yaptı Ali Babacan, yeni OVP'nin açıklandığı basın toplantısındaki konuşmasında Türkiye'nin küresel krizde düşük kamu borcu ve güçlü bankacılık sistemi ile ayrıştığını, bu duruşunu devam ettirerek ekonominin güven ve istikrara dayalı olarak devam edeceğini kaydetti. Babacan, büyüme oranlarının küçümsenmemesi gerektiğini belirterek "Bu yıl geçen yıldan iyi, gelecek yıl da bu yıldan daha iyi olacak. Bu gözden kaçırılmamalı" dedi.

Başbakan Yardımcısı Babacan, Türkiye'nin işsizlikle mücadelede iyi performans gösterdiğini belirterek 3 OVP döneminde tarım dışında 1.6 milyon yeni istihdam yaratılacağını belirtti.

Cari işlemler açığının düşürülmesine yönelik girdi tedarik stratejisi, hizmet ihracı ve tasarruf teşvikleri, özkaynak kullandırmanın özendirilmesi dahil politika paketinin başarılı olduğunu savunan Babacan, bu yılın sonunda 58,7 milyar TL olarak tahmin edilen seviyenin önemli olduğunu, enerji hariç cari işlemler açığının neredeyse başa baş seviyeye yaklaştığını belirtti. Babacan, gelecek dönemde de ithalata bağımlılığın azaltılması, yurtiçi tasarrufların artırılması ve üretiminihracatın desteklenmesine yönelik politikaların süreceğini belirtti.

1.6 milyon ilave istihdam hedefleniyor Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 2013-2015 yıllarını kapsayan orta Orta Vadeli Program (OVP) döneminde ekonomi büyümeyle beraber tarım dışı istihdamın 1 milyon 600 bin ilave istihdam oluşturmasını öngördüklerini bildirdi.

"Bütçe açığı yükselişi kararlar gereği oldu"

"Bütçe açığı yükselişi kararlar gereği oldu"

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 21.1 milyar TL olarak belirlenen 2012 bütçe açığı hedefinin, bu yılın sonunda 33.4 milyar TL olarak revize edilmesi ve bunun kalıcı hale gelmesine ilişkin soruyu değerlendirdi. Şimşek, yüksek bütçe açığının bir dizi nedeni olduğunu hatırlatarak, "İlk aklıma gelenleri söyleyeyim, büyükşehir belediyelerinin kurulmasının etkisi 4 milyar TL, intibak düzenlemesi 3 milyar TL etki ediyor. Bunların etki ettiğini söylemiyorum ama bir dizi böyle kararlar var. Sadece örnek olarak söylüyorum" dedi.

Şimşek, bütçe açığının GSYH'ye oranı olarak değerlendirilmesi gerektiğini ve bunun da sınırlı bir artışı öngördüğünü belirtti. Harcama disiplinine yönelik kararlar Şimşek, bütçe açığına yönelik düzenleme denildiğinde ilk akla gelenin vergi olduğunu belirterek, "Bunun dışında da düzenlemeler hazırlıyoruz. Taşıt kullanımına, lojmanlara yönelik olarak düzenlemeler gündemde. Gelir vergisinde istisnaların daraltılmasına yönelik çalışmalar sürüyor" dedi. Mehmet Şimşek, basın toplantısındaki bir soruyu yanıtlarken de kamu harcamalarında tasarruf sağlanmasına yönelik olarak, içerden bakışın bazen körlük doğurabileceğini, bu nedenle bir dış inceleme yapılmasının yararlı olup olmayacağını değerlendirdiklerini açıkladı.

Öte yandan, Şimşek, KDV iadelerinin yavaş olduğu yönündeki özel sektör eleştirilerinin hatırlatılması üzerine, büyük işletmeler ve teminat gösteren şirketlerin iadesinde sorun olmadığını, diğerleri için de belge incelemesinden vazgeçmenin mümkün görülmediği yanıtını verdi.

3 ay önce uyardım, fren yapmanın sonucunu görüyoruz Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, "Sanayi üretimi 32 aydır ilk defa düştü ama olsun. Düşe kalka büyüyeceğiz. Bunun başka yolu yok. Ümit ediyorum ki önümüzdeki aylarda bu çok çabuk telafi edilir. Biraz fren yapmanın getirmiş olduğu bir sonucu yaşıyoruz" diye konuştu.

Çağlayan, Girdi Tedarik Stratejisi'nin (GİTES) cari açığın aşağı çekilmesinin uzun vadeli yol haritası olacağını belirterek, GİTES'in ve buna bağlı eylem planının Yüksek Planlama Kurulu'na sevk edildiğini bildirdi.

"Yeterli tepki alanımız var"

"Yeterli tepki alanımız var"

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, soruları yanıtlarken düşüşü gösteren son sanayi üretim endeksinin genel politikalara bakarak incelenmesi gerektiğini belirtti. Para, bankacılık ve maliye politikası açısından, genişletme ya da daraltma yönünde yeterli alanın olduğunu savunan Babacan, küresel tahminler dahil her türlü verinin sürekli güncellendiğini ve ekonomi yönetiminin de buna bakarak politika uyarlamalarını yaptığını savundu.

Faiz lobisi: IMF'nin de Merkez Bankası'na örtük olarak faiz artışı önerdiğinin hatırlatılması üzerine ise Babacan, genel olarak Merkez Bankası'nın bağımsız politika izlediğini ve bunun devam edeceğini belirterek, bu politikalara yönelik açıklama
yapmaktan kaçındığını vurguladı. Babacan, reel ve nominal faizlerin düşük olmasını arzu ettiklerini, bunun için de yurt içi tasarrufları artırmaya çalıştıklarını kaydetti. Babacan, bu yıl için yüzde 14.3 seviyesinde olan yurtiçi tasarruf oranının gelecek yıl yüzde 15, 2014 için ise yüzde 16.7'ye yükseltilmesi için çalıştıklarını vurguladı.

Faiz dışı fazla: Ali Babacan, IMF'nin 4. Madde gözden geçirme için yayınladığı değerlendirmede, Türkiye'ye daha yüksek faiz dışı fazla verilmesini önermesinin ve açıklanan tahminin IMF ile uyumlu olup olmadığının sorulması üzerine ise IMF ile bu konuda mutabakat aramadıklarını, Türkiye'nin kendi dinamiğine göre bu oranı belirlediğini söyledi.

Savaş ve seçim bütçesi: Suriye ile süren gerginliğin ekonomiye olası etkilerinin sınırlı olduğunu söyleyen Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye'nin Suriye konusunda uluslar arası hukuka dayalı sağlam zeminde hareket ettiğini belirtti. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de bütçede güvenlik ya da savaşla ilgili bir ayarlama yapılmadığını belirterek, "Savaş ya da seçim bütçesi yapmadık" dedi.

Mehmet Şimşek, 2013 seçimlerinin temel ekonomik yaklaşıma etki etmediğini savunarak, "Yeni parti değiliz, ilk kez seçim yapmıyoruz. Şimdiye kadar seçim bütçesi yapmadık, şimdi de yapmadık" diye konuştu.

"İyi ki ihracatı çeşitlendirmişiz"

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz da ihracatın niteliğine ilişkin bir soruya yanıt verirken, ihracatın hem ürün hem de ülke bakımından çeşitlendirilmesi yönünde yapılan çalışmaların, Türkiye'yi Avrupa'nın yaşadığı krizden koruyan unsurlardan biri olduğunu söyledi. Yılmaz, faiz ödemelerinin GSYH'ye oranının 2002 yılı ile aynı kalsaydı bu sene yapılacak faiz harcamasının 200 milyar TL'yi aşacağını, oysa gösterilen performans sonucu faiz harcamalarının 2012 sonunda 50 milyar TL olacağını açıkladı.

OVP'yi nasıl değerlendirdiler

OVP'yi nasıl değerlendirdiler

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi: Revize edilen rakamları ihtiyatlı bir bakış açısı olarak görüyoruz. İhracatın üçüncü çeyrekteki olumlu performansı ve 4. çeyrekte bu tablonun devam edeceğini beklediğimiz için büyüme hedeflerinin ihracat sayesinde rahatlıkla aşılacağını düşünüyoruz. Son çeyrekte Avrupa'da ciddi toparlanma ihtimali artıyor. Bu toparlanmanın, dünya ekonomilerinin geneline yayılarak 2013 yılında da sürmesini ve bu durumun ülkemizin ihracatına pozitif katkı yapmasını bekliyoruz. Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran: OVP, işlerin beklediğimiz gibi gitmediğini gösterdi. Türk sanayisi artık kabuk değiştirmeli. Katma değerli ürünler üretmedikçe, sanayide aldığımız hızlı yol, yavaşlayacak. İhracatta ise makine elektronik gibi sektörlerde olumsuz bir etki olacağını zannetmiyorum ancak genel olarak sıkıntılı bir dönemin başlayacağını söylemek yanlış olmaz.

İZTO Başkanı Ekrem Demirtaş: OVP'yi destekliyoruz. Yönümüzü tayin etmede pusula görevi görecek olan bu program yatırımcıların önündeki belirsizlikleri gidermek için oldukça önemli bir adım. Programın ayakları yere basıyor. Hedefleri tutarlı. Çünkü güven, istikrar ve mali disiplini hedefliyor. Türkiye bu programı ile tüm dünyaya da güvenli yatırım limanı olduğunun duyurusunu da yapmış oldu.

BTSO Başkanı Celal Sönmez: Türkiye'yi istikrarlı bir çekim merkezi olmasını istiyorsak, yeni bir reform seferberliği başlatmalıyız. İş ortamının iyileştirilmesinden bölgesel gelişmişlik farkının azaltılmasından, kamu hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına kadar yapılacak bir dizi önemli iş var. Eğer dünya patinaj yaparken bu dönüşümü sağlayabilirsek, tüm önemli rakamsal hedefler doğal olarak gerçekleşir.

Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu: Bunlar ayakları yere basan hedeflerdir. 500 milyarlık ihracat hedefi düşünüldüğünde de ortalama büyüme oranının yüzde 5'lerde olması gerekiyor. Dolaylı vergiler sürdürülebilir değil. Faizlerde bir değişme yok, bunu olumlu buluyoruz. Zamlardan önce enflasyon beklentisi düşüktü, zamlarla birlikte yükselişe geçti.

Denizli Sanayi Odası Müjdat Keçeci: İlan edilen programla gelecekte oluşabilecek sorunların da önüne geçilmek isteniyor. Büyümenin yüzde 3.2'ye düşürülmesi, işsizliğin 2013 yılında yüzde 11,5'e çıkması öngörülüyor. Biz Denizlili sanayiciler olarak kısa vadeli planlarımız için yani bütçe için ve diğer stratejik kararlar için bu rakamların geçerli olmasının ülke menfaatine olacağını düşünüyoruz.

Denizli Ticaret Odası Başkanı Necdet Özer: Sayın Babacan'ın "Türkiye ekonomisiyle ilgili sorunlarının çoğunun yapısal" olduğu açıklamasına katılıyorum. Bunun en büyük nedeni tasarruf bilinci ve tasarruf oranı düşüklüğü.

GYODER Başkanı Işıl Gökkaya: Bu yıl içinde inşaat sektöründe yüzde 2 ila 3 arasında büyüme bekliyoruz. Türkiye'deki büyümenin düşürülmesi tasarruf tedbirlerin alınması anlamına gelirken Afet Yasası'yla kamu harcamaları olacak. Burada bir gri alan sözkonusu.

ASKON Genel Başkanı Mustafa Koca: Bu tahminlerin tutmamasında en önemli faktör dış etkiler. Bunun doğal karşılanması gerekiyor. Manzara, eski büyüme hızlarına artık ulaşamayacağı yönünde. Arzu ettiğimiz klasmanı yakalamak için yüzde 7'den aşağı büyümeye razı olmamız gerekiyordu. Şimdi 2012 için de hedef tutmuyor, gelecek hedeflerinin uyumlu gerçekleşmesi de başarı olarak algılanıyor.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran: Yüzde 3.2'ye çekilen büyüme hedefi tutmayacak. Sanayi üretimi 32 ayın ardından ağustosta yüzde1.5'le düşüş gösterdi. Hükümetin açıkladığı makroekonomik hedefleri 2013'ün ekonomide 2012'den de kötü olacağını, bu yılı aratacağını gösteriyor.