Çevresel etki değerlendirmesi yönetmeliği yürürlükte

ANKARA - Yeni Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği yürürlüğe girdi. Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları düzenleyen Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. 

Yönetmelikle, 16 Aralık 2003 tarihli Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. 

Yeni yönetmeliğe göre, ÇED raporu gerektiren projeler hakkında "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça hiçbir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, proje için yatırıma başlanamayacak ve ihale edilemeyecek. 

Yönetmeliğin tanımlar kısmına, Çevresel Etki Değerlendirmesi başvuru dosyası, halkı proje hakkında bilgilendirme, halkın projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere yapılan toplantıyı tanımlayan "Halkın Katılımı Toplantısı", gerçekleştirilmesi planlanan projeden etkilenen veya etkilenmesi muhtemel  halkı tanımlayan "ilgili halk" kavramı getirildi. 

Proje başvurusu yapıldığına dair ÇED başvuru dosyasının bir nüshası, Çevre ve Orman Bakanlığınca ilgili valiliğe gönderilecek. Valilik, proje ile ilgili başvurunun yapıldığını, ÇED sürecinin başladığını ve süreç tamamlanana kadar projeye ilişkin görüş, soru ve önerilerinin değerlendirilmek üzere valiliğe veya bakanlığa verilebileceğini anons, askıda ilan, internet gibi herhangi bir yöntemle halka duyuracak. 

Valilik, halkın katılımı toplantısı ile halkın görüş ve önerilerini bildirebileceği, süreç ile ilgili zamanlama takvimini ve iletişim bilgilerini de duyuracak. Halkın görüş ve önerileri, takvimi içerisinde komisyona sunulacak. Komisyonun ÇED Raporu, halkın görüş ve önerilerini almak üzere İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde ve Bakanlıkta 10 iş günü görüşe açılacak. 

Ayrıca, Çevre ve Orman Bakanlığı da projeye ilişkin ÇED ve süreçle ilgili bilgilerin alınabileceğini internet aracılığıyla halka duyuracak. Halk, projeye ilişkin görüş, soru ve önerilerini bu mercilere ulaştırabilecek. 

Bakanlıkça projeyle ilgili karar alma sürecinde bu görüşler de dikkate alınarak 3 iş gününde komisyon üyesi sayısı kadar çoğaltılması istenecek. Çoğaltılan nihai ÇED Raporu, 5 iş günü içerisinde Bakanlığa sunulacak. 

EK-2'deki kuruluşlar yeterlilik tebliği kapsamında

Yönetmelikle, EK-1 Listesi'ndeki kuruluşlar gibi, EK-2 Listesi'ndeki kurum/kuruluşlar da Yeterlik Tebliği kapsamına alındı. 

Düzenleme gereği, hem EK-1 hem de EK-2 listelerindeki kurum/kuruluşların Bakanlıktan yeterlik belgesi almaları gerekecek. 

ÇED Başvuru Dosyası, ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlayacak kurum ve kuruluşlar, Bakanlıktan yeterlik belgesi alacak. Yeterlik belgesinin verilmesi, belge verilen kurum ve kuruluşların denetimi ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanacak bir tebliğle düzenlenecek. 

1 Eylül 2008 tarihine kadar ÇED Başvuru Dosyası veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlayan kurum ve kuruluşlarda yeterlik belgesi bulunması şartı aranmayacak. 

ÇED Başvuru Dosyası veya Proje Tanıtım Dosyası, projenin türü ve yeri ile ilgili en az 3 farklı meslek grubundan ve en az lisans seviyesinde eğitim gören kişilerce hazırlanacak. 

Organize sanayi bölgeleri, ihtisas organize sanayi bölgeleri, endüstriyel bölgeler, serbest bölgeler, stratejik çevresel değerlendirme yapılacak alanların yanı sıra su ürünleri potansiyel üretim alanlarına ilişkin projeler, ileri teknoloji uygulanarak yapılmak istenilen değişiklikleri içeren veya prototip üretim yapan projeler, EK-2 kapsamında değerlendirilecek. 

EK-1 Listesi

Yönetmeliğin EK-1 Listesi'nde yer alan projeler şöyle: 

-Toplam ısıl gücü 300 megavat ve daha fazla olan termik güç santralleri ile diğer yakma sistemleri, 

-Yıllık 50 bin ton ve üzeri üreten haddehaneler, yıllık 50 bin ton ve üzeri üretim yapan döküm tesisleri, 

-Yıllık 25 bin ton ve üzeri üretim yapan demir dışı metal tesisleri, 

-Dört ve üzeri şeritli yolların yapımı, iki ya da daha az trafik şeridi bulunan mevcut yolların dört ya da daha fazla şeritli olacak şekilde yenilenmesi ya da genişletilmesi, yeniden yapılan ya da genişletilen bölümün sürekli uzunluğunun 10 kilometre ya da daha uzatılması, 

-Göl hacmi 10 milyon metreküp ve üzeri su depolama tesisleri, 

-Kapasitesi 150 bin eşdeğer kişi ve/veya günlük 30 bin metreküp ve üzeri kapasiteli atık su arıtma tesisleri, 

-Günlük 500 adet ve üzeri büyükbaş, bin 500 adet küçükbaş hayvan, 200 bin kanatlı hayvan kesimi yapılan ve et ürünleri üretilen tesisler, 

-10 bin ve üzeri büyükbaş hayvan kapasiteli, 20 bin ve üzeri küçükbaş hayvan kapasiteli besi tesisleri, 

-50 bin metreküp ve üzeri kapasitedeki petrol, doğalgaz, petrokimya ve kimyasal depolama tesisleri, 

-Montaj yapılan tesisler hariç pil ve akü üretim tesisleri, 

-Maya fabrikaları, 

-Ana ham madde kapasitesi yıllık 100 bin ton ve üzerinde olan seramik, kiremit, tuğla veya porselen üretimi yapan tesisler. 

EK-2 Listesi

Yönetmelikte EK-2 listesindeki projeler şöyle sıralandı: 

-Toplam depolama kapasitesi 500-50 bin metreküp arasındaki doğalgaz, petrokimya, petrol ve kimyasal ürün depoları, hazır beton tesisleri, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanılarak sıkıştırma, darbe, sarsma veya titreşim yoluyla şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler, ön gerilimli beton elemanı, gaz beton, betopan ve benzeri üretim yapan tesisler, 

-Yıllık 40 milyon ve üzeri yavru üretimi yapılan balık kuluçkahaneleri, 

-Yıllık 5 bin adet ve üzeri kürk hayvanı yetiştiriciliği yapılan tesisler, 

-Kuru ve mevsimsel akış gösteren dereler hariç akarsu yataklarının düzenlenmesi, 

-Kurulu gücü 0,5 megavat ve üzeri olan nehir tipi santraller, 

-10 megavat ve üzeri rüzgar enerji santralleri, 10 megavat ve üzeri elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi ve/veya nakledilmesi için kurulan endüstriyel tesisler, 

-154 kilovat ve üzeri gerilimdeki enerji iletim tesisleri, 

-Toplu halde projelendirilen 200 ve üzeri konut, 

-100 ve daha çok odaya sahip turizm konaklama tesisleri, tatil köyleri, turizm kompleksleri, 

-Kayak alanları ve mekanik tesisler, 

-Golf tesisleri, 

-Yıllık 5 bin metreküp ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve yıllık 250 bin metrekare ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri. 

7 yılda başlanmazsa geçersiz sayılacak

"Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı verilen proje için 7 yıl içinde yatırıma başlanılmaması durumunda "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı geçersiz sayılacak. 

ÇED incelemesi yapılmadan başlanan faaliyetler Bakanlıkca, proje tanıtım dosyası hazırlanmaksızın başlanan faaliyetler ise mülki amir tarafından süresiz durdurulacak. 

"Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" ya da "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmayacak. 

"Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" ya da "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı verildikten sonra, proje sahibince nihai ÇED Raporu veya proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda, söz konusu taahhütlere uyulması için projeyle ilgili bakanlıkça/valilikçe bir defaya mahsus süre verilebilecek. 

Bu süre sonunda taahhüt edilen hususlara uyulmazsa yatırım durdurulacak. 

Yükümlülükler yerine getirilmedikçe durdurma kararı kaldırılmayacak ve bunlara ilişkin işlemler, 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre gerçekleştirilecek. 

Bakanlık, ÇED uygulamalarına ilişkin gerektiğinde yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlar ile iş birliği halinde her türlü eğitim, plan, program ve proje çalışmaları yapabilecek, kitap, kitapçık, rehber ve her çeşit doküman hazırlayabilecek, seminer ve toplantılar düzenleyebilecek.