Çin’in enerji ithalatındaki gerileme 'global durgunluk' işareti mi?
Geçtiğimiz yıllarda ekonomisi ve sanayisi hızla büyüyerek emtia üreticisi ülkeleri sevindiren Çin ekonomisinin temmuzda zayıf gelen ithalat verileri bu ülke ile ticaret yapan ülkeler tarafından kaygıyla takip ediliyor.
Aydın ŞAHİNALP
DIŞ HABERLER - Dünyanın en büyük enerji tüketicisi Çin’in temmuzda ham petrol, kömür ve doğal gaz ithalatındaki büyük düşüş dikkat çekiyor. Temmuz verilerinin dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde cansız büyümeyi yansıtması ham madde üreticilerini endişelendiriyor.
Enerji ithalatında sert fren
Çin, Gümrükler Genel İdaresi tarafından yayımlanan resmi rakamlara göre 7.35 milyon varille ocak ayından bu yana en düşük petrol ithalatı gerçekleştirdi. Pekin yönetiminin kömür ithalatı haziran ayında yüzde 2,5 gerilerken, doğalgaz ithalatı da yüzde 13’lük keskin bir düşüşe sahne oldu. Dünyanın iki numaralı ekonomisi Çin’de temmuz ayı verileri cansız büyümenin etkilerini yansıtırken, ülkenin yılın ilk yarısındaki yükselen enerji ithalatıyla tezat oluşturuyor.
Yılın ilk altı ayında Çin’in enerji ithalatında yaşanan yukarı yönlü ivme, küresel emtia fiyatlardaki artışı destekliyordu. Bu dönemde global petrol piyasasında ham petrolün varil fiyatı yüzde 14 oranında artarken, kömür fiyatları da yüzde 8,2 artış kaydetmişti. Çin’in dış ülkelerden gerçekleştirdiği doğalgaz alımı 2016’nın ilk yarısında yüzde 23 oranında artışla enerji devlerinin iştahını kabartmıştı.
‘Çin’in iştahı zayıfladı’
Konu hakkında Bloomberg’e telefonda bağlanarak açıklamalar yapan Pekin merkezli China International Capital’den Analist Guo Chaohui, “ Çin’in senenin ilk yarısında ham petrol ve kömüre karşı ortaya koyduğu büyük iştah hiç şüphe yok ki küresel emtia fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Ancak yerli stoklarının yüksek olması ve petrol ürünlerindeki iç talebin azalması gibi nedenlerle Çin’in petrol fiyatları desteğinin zayıfl adığını düşünüyoruz.” diye konuştu.
Uluslararası petrol piyasalarında ana gösterge olan Brent tipi ham petrolün varil fiyatı haziranda geçtiğimiz ocakta gördüğü 12 yılın dibinden yüzde 90 artışla zirveye çıkmış ardından da inişe geçerek ayı piyasasına girmişti.
Nisanda en düşük seviyelerde seyreden sıvılaştırılmış doğal gaz fiyatları Güneydoğu Asya pazarında yüzde 40 yükseldi. Şu anda her ikisinin fiyatları iki yıl öncesine kıyasla yüzde 60 düşük seviyelerde seyrediyor. Globalcoal verilerine göre kömürde Asya için ana gösterge olan Avustralya Newcastle limanı kömür fiyatları bu yıl yüzde 23 artış kaydetti.
Stoklar rekor seviyelerde
Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre ham petrol stokları 3 milyon varille rekor seviyeye ulaştı. Petrol tüccarları karasal stok alanlarının azalması nedeniyle yüzen tankerlerde saklanan ham petrolün satışında büyük zorluklarla karşılaşıyor.
Kapasitenin sınıra gelmesi nedeniyle petrolde stoklamanın yavaşladığını belirten JPMorgan Chase Analisti Ying Wang haftabaşında müşterilerine gönderdiği notta, “Gerçek tüketim düşük tek haneli iken 2016’nın ilk yarısında Çin’in petrol ithalatındaki iki haneli büyüme sürdürülebilir değildi.” diye yazdı. Citigroup analistlerinin hazırladığı raporda Çin’in bu yılki kömür tüketimnin, sanayi aktivitesindeki yavaşlama ve merkezi hükümetin kömüre olan bağımlılığı azaltma politikaları nedeniyle yüzde 3,4 düşeceği belirtliyor.
Shandong merkezli danışmanlık şirketi SCI International Analisti Liu Guangbin, “Çin’in doğal gaz ithalatı yılın üçüncü çeyreğinde sezonsal nedenlerle düşük kalacaktır. Ancak doğalgaz ithalatında ekim ayı itibariyle önemli bir toparlanma bekliyoruz” diye görüşlerini bildirdi. Uluslararası Enerji Ajansı haziran ayında hazırladığı analizde küresel doğal gaz piyasalarındaki arz fazlasının 2018’e kadar süreceğini ve arz-talep dengesinin 2021’e kadar kurulamayacağını öngörüyor.
Devlerin iyimserliği kısa sürdü
Haziranda 50 dolara kadar çıkan fiyatların tekrar 45 dolarlı seviyelere inmesiyle birlikte küresel petrol devleri harcamalarını kısıyor. 35 milyar dolar karşılığında BG Group’u satın alan Royal Dutch Shell, bu yıl sermaye harcamasını % 38 azaltacağını duyurdu. Shell’in net borcu ise ikinci çeyrekte 75 milyar dolarla rekor seviyelere çıktı. Öte yandan portföylerini yeniden konumlandıran major petrol şirketleri en cazip ve en düşük maliyetli büyüme fırsatlarını kolluyor. Bu bağlamda BP, Endonezya ve Mısır’da yeni projeleri onaylarken, Chevron Kazakistan’ın Tengiz petrol sahasında 37 milyar dolarlık yatırıma yeşil ışık yaktı. ExxonMobil de InterOil’i 2,5 milyar dolara satın almak için anlaşmaya vardı.
