Danıştay 'teşvik'i durdurdu yeni yatırımlar tehlikede

İSTANBUL - Adana Sanayi Odası'nın başvurusu üzerine, Danıştay 10'ncu Dairesi, 5084 sayılı Teşvik Kanunu'nun, istihdama ilişkin prim teşviklerini düzenleyen SGK genelgesi ile enerji teşvik unsurlarını düzenleyen Hazine tebliğinin ilgili maddelerinin yürütmesini durdurdu. Bu karar, mevcut teşvikli yatırımları etkilemeyecek. Ancak teşvik kapsamındaki illere yapılacak yeni yatırım, Hükümetin ilgili Danıştay kararının gerekçesini ortadan kaldıracak düzenleme yapana kadar söz konusu teşvik unsurlarından yararlanamayacak. DÜNYA'ya bilgi veren bürokratlar ise Danıştay kararı doğrultusunda gerekli düzenlemenin bir an önce yapılacağını belirttiler. Haksız rekabet yarattığı gerekçesiyle özellikle kapsama girmeyen illerdeki sanayicilerin tepkilerine yol açan 5084 sayılı Teşvik Kanunu'nun uygulanmasına ilişkin ikincil mevzuatlardaki, istihdam ve enerji teşvikleriyle ilgili kısımların yürütmesi Danıştay tarafından durduruldu. 2004 yılında çıkarılan 5084 Sayılı Teşvik Kanunu, 2006'da değiştirilerek teşvikten yararlanan il sayısı 36'dan 49'a yükseltilmişti. Daha sonra 2007 yılında yapılan ikinci bir değişiklikle ise istihdam ve enerji teşviklerinden yararlanma şartları yumuşatılmış, bunlardan yararlanabilmek için gerekli olan işçi sayısı 30'dan 10'a düşürülmüştü. Kanun çıktığından bu yana iller arasında haksız rekabet yarattığı şeklinde açıklamalar yapan Adana Sanayi Odası Başkan Ümit Özgümüş, Danıştay 10'ncu Dairesi'ne dava açarak, bu kanun uygulanmasına ilişkin çıkarılan ikincil mevzuatın şekil yönünden eksiklikler içerdiği gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasını istedi. İlgili başvuruyu değerlendiren Danıştay 10'ncu Dairesi konuyla ilgili 15 Haziran 2007'de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi ile 4 Temmuz 2007'de yayımlanan Hazine tebliğinin üç fıkrasının yürürlüğünü durdurdu. Yapılan başvuruda teşvik unsurlarının, Hazine, Maliye ve Enerji Bakanlığı tarafından müştereken belirleneceğinin öngörülmesine rağmen ilgili düzenlemelerin sadece SGK ve Hazine tarafından yayımlanmasına itiraz edilmişti. Enerji ve istihdam teşviki alınamayacak DÜNYA'ya bilgi veren bürokratlar, bu kararın mevzuata yönelik şeklen alındığına dikkat çekerek, kararın tebliğinden itibaren kısa sürede gerekli düzenlemelerin yapılacağını bildirdiler. Bürokratların verdiği bilgilere göre ilgili kurumlar arasında ödemelerin 3-4 ayda bir yapılması sebebiyle halen teşvik unsurlarından yararlanan yatırımcılar, ilgili düzenleme hemen yapılacağı için teşvik unsurlarından yararlanmaya devam edecekler. Ancak yeni yatırım yapmak isteyenler ilgili düzenleme yapılana kadar enerji ve istihdam teşviklerinden yararlanamayacaklar. Yürütmesi durdurulan hükümler: . Hazine Tebliği'nin ilgili fıkraları: (c) 1/4/2005 tarihinden önce, faaliyette bulunan işletmelerde bu tarihten önce Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne bildirmiş oldukları prim ve hizmet belgelerinde beyan edilen işçi sayılarının asgari 10 işçi olması veya istihdamın 10 işçiye tamamlanması, gerekmektedir. . Enerji desteği oranı: MADDE 15 = (1) İşletmeler için aşağıda belirtilen oranlarda enerji desteği uygulanır. (a) 1/4/2005 tarihinden sonra faaliyete geçen işletmelerde 10 işçi çalıştırılması halinde enerji desteği oranı yüzde 20'dir. Bu orana asgari sayıdan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilir. (b) 1/4/2005 tarihinden önce faaliyette bulunan işletmelerde bu tarihten önce Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'ne bildirmiş oldukları işçi sayılarının 10 kişinin üzerinde olması halinde enerji desteği oranı yüzde 20'dir. Bu orana, bu tarih itibarıyla belirlenen istihdamın üzerinde yeni işe alınan ilave her bir istihdam için 0,5 puan ilave edilir. . SGK'nın 2007/48 sayılı genelgesi: 31 Aralık 2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi işverenler, 5084 sayılı Kanun kapsamındaki illerde fiilen 10 veya daha fazla sigortalı çalıştırmaları koşuluyla, bu işyerlerinde çalıştırdıkları tüm sigortalılar için, 2007 Mayıs ayından itibaren 5084 sayılı Kanun uyarınca sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilecektir. Teşvikli iller tedirgin Danıştay 10'ncu Dairesi, 5084 sayılı Teşvik Kanunu'nun, istihdama ilişkin prim teşviklerini düzenleyen SGK genelgesi ile enerji teşvik unsurlarını düzenleyen Hazine tebliğinin ilgili maddelerinin yürütmesini durdurması teşvik alan illeri tedirgin etti. Teşvik alan illerin temsilcileri DÜNYA'ya yaptığı açıklamada yatırımların duracağı uyarısında bulunurken, teşvikten yararlanmayanlar ise hükümetin yapacağı yeni düzenlemeyi bekliyor. Görüşler şöyle: .Osmaniye TSO Başkanı Mustafa Sugurtin: Biz kalkınma yolunda yasanın genelgelerinin ve tebliğlerinin verdiği hakları kazandık. Kazanılan bu hakların geri alınmasıyla Osmaniye mahvolur. Şu anda bölgemize çok büyük ölçekli yatırımlar yapılıyor. İsteğimiz usul sorunlarının bir an önce düzeltilmesi. . Aksaray TSO Başkanı Süleyman Baydilli: Teşvikten ciddi anlamda yararlanan illerden bir tanesi Aksaray. Rekabetin zorlaştığı bu süreçte yatırımcılar kuruşun hesabını yapmak mecburiyetinde. Biz de teşvik yasası ile birlikte yatırımcıları ancak bu şekilde, teşvikli illerimize çekebiliyorlar. Bizim birinci OSB'miz doldu. İkincisinin de alt yapısı bile yapılmadan yüzde 20'sini tahsis ettik. İlgi çok yoğun. 3 kuruşunu hesap eden yatırımcının teşviklerinin durdurulmasını olumlu karşılamıyoruz. Yurt dışından, şehir dışından gelen yatırımcılar 'teşvik uzayacak mı, nasıl olacak' diye beklenti içindeler. Bütün bunlar hesap edilmeli. Bu durum bizim gibi illeri olumsuz etkiler. .Erzurum TSO Başkanı Muammer Cindilli: 5084 tutmadı, 5350 sanayiciye yarar sağlamadı. Yasa Düzce, Aksaray gibi illere yaradı. Yasanın 49 ili kapsaması zaten bir popülizmdi. Biz buna itiraz edince muhalefet gibi algılandık. Yatırım çeken bölgelerden yasanın bölgeler arası gelişmişlik farkı olan illere de yaramadığını görüyoruz. Yasanın piyasada bir karşılığı olmadı. Bu tür yasalar maceralardan uzak, sahada riski alan sanayici, bilim insanları ile birlikte hazırlanmalı. Teşvik alan bir il olarak, keşke Erzurum bu süreçten etkilenir diyebilseydik. Ancak yaşanan son gelişmelerle zaten yatırımlar durmuş durumda. .Kahramanmaraş TSO Başkanı Mehmet Balduk: Yeni teşvik yasası önümüzdeki sene içinde zaten uygulanacak. Buna yönelik bir çalışma olduğunu hepimiz biliyoruz. 2-3 haftalık süreç yatırımları etkilemez. Yatırımlar zaten durmuş durumda. Ciddi bir sakınca görmüyorum. . Konya Sanayi Odası Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil: Türkiye'nin lokomotifi olan Adana, Antep, Konya, Kayseri Denizli gibi illerle 5084 sayılı yasa büyümeyi zaten durdurdu. Mevcut yasa 2008 yılı sonunda bitecekken, böyle bir kararın alınmasına neden ihtiyaç duyuldu bilmiyorum. Usul sorunları giderilerek 6-7 ayı kalmış bu yasa devam ettirilebilir. İsteğimiz yatırım ortamının bir an önce iyileştirilmesi ve bundan sonra çıkartılacağı söylenen yasanın beklentileri sağlaması, 7.5'lik büyümeyi sağlayacak reformların yapılmasıdır. Özgümüş: Proje bazlı sisteme geçilmeli . Adana Sanayi Odası (ADASO) Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Özgümüş: Danıştay'a biz hem usul olarak hem de esas yönünden itiraz ettik. itiraz ettiğimiz istihdam ve enerjiye yönelik teşvik içeren maddelerin yürütmesi; Maliye Bakanlığı, çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı ortak karar almadığı için durdurulmuştur. Bu üç kurum birlikte düzenlemeye girerse usul açısından itirazı kabul edilen maddelerin tekrar yürürlüğe girmesi sağlanabilir, ancak bu yasanın elle tutulur bir tarafı kalmadı. Biz yasanın içeriği ile ilgili yaptığımız itirazında olumlu sonuçlanacağını düşünüyoruz. Bu yasa tamamen çöpe atılıp, üretimi, istihdamı ve ihracatı esas alan bir proje bazlı bir teşvik sistemine geçilmeli. Yani teşvik üç kriteri bir arada bulundurmalı. Bunlar 'DPT'nin kalkınma planları', 'sektörel' ve 'bölgesel' kriterlerdir. Teşvik verdiğiniz bir yerde arz fazlası, ihracat imkanı olmayan bir üretim yapılıyorsa bu Türkiye'ye katkı sağlamaz. Bir ilde teşvik edilen bir konu diğer ilde, hatta ilçede teşvik edilmemeli. Isparta'ya gül sanayi alanında teşvik veriyorsanız, Adana'da bu teşvik uygulanmamalı. 5084 sayılı yasa ile teşvik alanlar 1.Adıyaman 2.Afyon 3.Ağrı 4.Aksaray 5.Amasya 6.Ardahan 7.Bartın 8.Batman 9.Bayburt 10.Bingöl 11.Bitlis 12.Çankırı 13.Diyarbakır 14.Düzce 15.Erzincan 16.Erzurum 17.Giresun 18.Gümüşhane 19.Hakkari 20.Iğdır 21.Kars 22.Kırşehir 23.Malatya 24.Mardin 25.Muş 26.Ordu 27.Osmaniye 28.Siirt 29.Sinop 30.Sivas 31.Şanlıurfa 32.Şırnak 33.Tokat 34.Uşak 35.Van 36.Yozgat 5350 sayılı yasa ile teşvik alanlar 1.Artvin 2.Çorum 3.Elazığ 4.Kastamonu 5.Kütahya 6.K.Maraş 7.Nevşehir 8.Niğde 9.Rize 10.Trabzon 11.Tunceli 12.Karaman 13.Kilis