Devekuşu çiftlikleri geri dönüyor

Arzu ALP

İZMİR - Türkiye'de üretimine 1995 yılında başlanan, kârlı bir yatırım alanı görülerek birçok ilde büyük yatırımlar yapılan ancak talep yetersizliği nedeniyle dibe vuran devekuşu sektörü yeniden canlanıyor.

Şubat 2010'da Bursa merkezli kurulan Devekuşu Yetiştiricileri İşletme Kooperatifi'nin Eskişehir’de kurduğu ortak üretim çiftliğinde ağır geçen kış şartları nedeniyle üretim kayıplarının yaşanması üzerine çiftlik Çanakkale’ye taşındı. Hava şartlarının uygun olduğu Çanakkale’deki çiftlikte civciv üretimi başladı.
Eskişehir’de kış şartlarının ağır olduğunu belirten Devekuşu Yetiştiricileri İşletme Kooperatifi Başkanı Hasan Turan, "Kar yağışı nedeniyle devekuşları zarar ederek hüsrana uğradı. Ben de şahıs olarak 40 civarındaki anacı satın alarak apar topar Çanakkale’ye getirdim. Çanakkale’de şahıs olarak 1 milyon TL yatırım yaparak çiftlik kurdum. Kooperatif şu anda kağıt üzerinde gözüküyor. Çanakkale’de üye sayısını çoğalttıktan sonra Kooperatif için ayrı bir çiftlik kuracağız. Daha sonra Antalya gibi farklı  illerde  çiftlikler kurarak üretimi Türkiye genelinde yaygınlaştırmayı hedefliyoruz" dedi.

Ezine İlçesi’ne bağlı Gökçebayır Köyü’nü deve kuşu üretim üssü yapacaklarını vurgulayan Turan, çiftlikte şu anda üretim yapan 60 tane damızlık anaç olduğunu hatırlatarak, "Şimdilik hava koşulları iyi gidiyor. Civcivlerimizi üretmeye başladık, büyük talep var. 300-500 tane isteyen var ancak bizde ayda en fazla 50 tane çıkıyor. Özellikle Suriye’den, Irak’tan toptan isteyen çok. İleri aşamalarda bu taleplere cevap vereceğiz" diye konuştu.

Bu sene Ar-Ge senesi

Turan, 5 yıl içerisinde Çanakkale’de anaç sayısını binlere çıkarmayı hedeflediklerini anlatarak, "Onlardan da 30-40 bin civciv çıkartmayı hedefliyoruz. İlk sene olduğu için üretim konusunda randımanın ne olduğunu araştırıyoruz. Eskişehir’den taşınırken hayvanlar strese girmişler. Bu seneyi ancak araştırma senesi olarak kabul ediyoruz. İlk 5 yıl için üretim kapasitesi hedefimiz 10 bin" dedi.

Şu anda üretimlerinin yüzde 60-70’ni yumurta olarak sattıklarını hatırlatan Turan, yumurtaların da örümcek kovucu olarak kullanıldığını dile getirdi. Yumurtaları civcive dönüştürmek için isteyenlerin olduğunu anlatan Turan, ancak bu işi bilmeyenlere tavsiye etmediklerini söyledi. Turan, yılda 300-400 civciv sattıklarını bildirdi.

Bu işin Don Kişot’u oldum

İstanbul’da kendilerine ait bir çiftlikte de üretim yaptıklarını hatırlatan Turan, kendisinin 15 yıldır bu sektörde ayakta kalma mücadelesi verdiğini dile getirdi. "Bu işin Don Kişot’u oldum" diyen Turan, paradan ziyade bu sektörü Türkiye’ye yerleştirme mücadelesi verdiğini, bu sektörün yeniden canlanacağı konusunda umudunu hiç kaybetmediğini ifade etti.
Türkiye’de devekuşu üretimine 1995’te başlandığını ve o tarihlerde çiftlik sayısının 800, anaç sayısının 10 bin olduğunu hatırlatan Turan, çok büyük yatırımlar yapıldığını ve hüsrana uğranıldığını belirterek sözlerine şöyle devam etti: "Ben de yatırımlar yaptım ve zarara uğradım, ancak üretime devam ettim. Kargoyla tüm Türkiye’ye yumurta gönderiyorum."

Turan, özellikle Ortadoğu ülkelerinden ve Almanya’dan devekuşu etine çok büyük talep olduğunu ancak şu anda bu taleplere cevap verebilecek imkanların olmadığını söyledi. Turan, devekuşuna devlet desteği verilmesi konusunda kooperatif olarak Ankara’da bakanlık ve müsteşarlık nezdinde girişimleri olduğunu hatırlatarak, "Devekuşuna desteğin prosedüre girmesi konusunda taleplerimiz oldu ancak henüz bir sonuç alamadık" dedi.

Kooperatif merkezi İstanbul’a taşınacak

Merkezi Bursa’da bulunan kooperatifi İstanbul’da taşıma kararı aldıklarını hatırlatan Turan, bir iki ay içerisinde kooperatif merkezinin İstanbul olacağını açıkladı. Turan, şu anda kooperatifin 9 kurucu üyesi olduğunu, özellikle Çanakkale bölgesinden yeni üyeler almak istediklerini belirterek, "Çanakkale’de civcivleri verip daha sonra gelişmiş olarak alacağız. Onları da üye yapacağız" şeklinde konuştu.

Sektör hakkettiği ilgiyi görmüyor

Devekuşu Yetiştiricileri İşletme Kooperatifi eski Başkanı Zeynel Öktener, sektörün geleceği konusunda hala umudunu kaybetmediğini söyledi. Öktener, kooperatif üyeliğinin devam ettiğini hatırlatarak, "Alanya’daki çiftliğimizde devekuşu varlığımız kalmadı. Çünkü Alanya’da 10 yıl önceki şartlarla şimdiki şartlar aynı değil. Giderek artan nüfus ve gürültü devekuşu yetiştiriciliği için uygun olmadı. Hayvanları ortak üretim çiftliğine gönderdim. Başka bir yer durumu olursa kooperatifle birlikte tekrar üretimi düşünebilirim" dedi.