Devlet, Alaçatı RES’e el koydu

MEHMET KARA

İZMİR - Çeşme yakınlarında bulunan Türkiye’nin ilk rüzgar enerji santrali Alaçatı RES (ARES), lisans süresinin dolmasına henüz 6 ay daha varken devletin kontrolüne geçti.

Türkiye rüzgar enerji tarihinde önemli bir dönüm noktası geride kaldı. 1998 yılında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile imzalanan sözleşme kapsamında 20 yıl süreyle işletme izni verilen Alaçatı Rüzgar Enerji Santrali’nin lisans süresi bu yılın sonlarında, 28 Kasım 2018 tarihinde doluyor.

Süresi henüz dolmadan…

Santralin işletmecisi Güçbirliği Holding’in sözleşme süresi sonunda santrali tam ve işler vaziyette devlete devretmesi gerekiyordu. Ancak Bakanlık, Alaçatı RES’in sözleşme süresinin dolmasını beklemeden, işletmecinin 20 yıl önce imzaladığı sözleşmenin gereklerini yerine getirmediği gerekçesiyle santrale el koydu.

1 milyon dolar ortada yok

İşletmecinin, devir öncesi bakım ve onarım ihtiyacını karşılamak üzere yaklaşık 1 milyon dolarlık bir teminat tutması öngörülüyordu. Ancak şirketin bugüne kadar böyle bir tutarı biriktirmediği de ortaya çıkmıştı. Bu yüzden Enerji Bakanlığı 15 Haziran 2017 tarihinde Alaçatı RES’in gelirlerine el koymuştu.

Yaklaşık bir yıl aradan sonra 12 Haziran 2018 tarihinde ise Enerji İşleri Genel Müdürlüğü ve ilgili daire başkanlıklarından yetkililer Çeşme Alaçatı’daki santrale gelerek, burada çalışan beş güvenlik görevlisinin işine son verildiğini bildirdi. Görevlilerden eşyalarını toplayarak tesislerden ayrılmaları istendi.

EÜAŞ devraldı, işletecek

Enerji Günlüğü’nün edindiği bilgilere göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından el konulan Alaçatı RES, devletin elektrik üretim şirketi Elektrik Üretim AŞ’ye devredildi. Bugüne kadar herhangi bir rüzgar santrali işletme tecrübesi bulunmayan EÜAŞ, Alaçatı RES’i işletmeye devam etmek üzere, sektör tecrübesi bulunan yeni bir ekip oluşturmaya hazırlanıyor.

Bir yıldır kadrolu teknikerleri yoktu

Alaçatı RES’te, devletin santral gelirlerine el koyduğu 15 Haziran 2018’den bu yana kadrolu teknik personel çalışmıyordu. Santralde sadece beş güvenlik görevlisi vardı. Devletin el koymasından sonra teknik ekibin işine son verilmesi, bakımı yapılmayan türbinlerin birer birer devre dışı kalmasına yol açmıştı. Bunun üzerine işletmeci şirket ihtiyaç duydukça dışarıdan teknik destek alarak türbinleri döndürmeye devam etmeye çalıştı. Son olarak bu türbinlerden sadece 10 tanesi teknik müdahaleler sayesinde çalıştırılabilir vaziyetteydi.

Lisansında yazılı üretim rakamına hiç ulaşılamadı

Türkiye’nin ilk rüzgar santrali Alaçatı RES, kurulduğu dönemdeki teknolojiye sahip. Her biri 600 kW’lık 12 türbinden oluşan, toplam 7.2 MW’lik kurulu güçteki santralin projesinde, yılda 18 milyon kWh elektrik üretilebileceği öngörülüyordu. Ancak santral kurulduğu günden bu yana hedef üretim rakamına ulaşabilmiş değil. Teknolojinin ve ekipmanın eskimesinin de etkisiyle Alaçatı RES aslında son yıllarda 11-13 milyon kWh aralığında bir yıllık üretim yapabiliyordu.

Ortaklara temettü de ödememiş

Alaçatı RES’i işleten şirketin kontrolü Mazhar Zorlu Holding’te. Güçbirliği Holding dışındaki hissedarları, 2008 yılından bu yana şirketten temettü alamıyor. Enerji Günlüğü, santralin ortaklarından Metin Atamer’in, 2008 yılında şirketin doğru yönetilmediğine ve ortaklara temettü ödenmediğine ilişkin ifadeler de içeren bir şikayet dilekçesine ulaştı. Bu başvuruya rağmen, o tarihten itibaren şirket hissedarlarına herhangi bir kar payı dağıtılmadığı da ortaya çıktı.