Dış ticaret açığı, temmuz ayında biraz daha büyüdü

Naki BAKIR
ANKARA - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre sadece yüzde 2.2 artarak 13 milyar 113 milyon dolar olurken, ithalat yüzde 10 artışla 22 milyar 918 milyon dolara ulaştı. Dış ticaret açığı yüzde 22.5 büyüyerek 9 milyar 806 milyon dolar oldu. Temmuz ayları itibariyle ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 61.6’dan yüzde 57.2’ye geriledi.
Yılın ilk yedi ayında ihracat sadece yüzde 1.3’lük bir artışla 88 milyar 293.2 milyon dolar, ithalat ise yüzde 7.6 büyüyerek 148 milyar 756.1 milyon dolar oldu. Böylece yedi aylık dış ticaret açığı geçen yıla göre yüzde 18.3 artışla 60 milyar 462.9 milyon dolara ulaştı. Yedi aylık dönemlere göre ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63’ten yüzde 59.4’e geriledi.
 
İhracattaki kötü gidiş  AB kaynaklı değil
İhracattaki genel eğilimin aksine Avrupa Birliği’ne (AB-28) yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 22.7 artarak 5 milyar 447 milyon dolar olarak gerçekleşti. AB’nin geçen yıl Temmuz ayında yüzde 34.6 olan payı, bu yıl aynı ayda yüzde 41.5’e yükseldi. 
Almanya, Temmuz ayında da en fazla ihracat yapılan ülke oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17 artarak 1 milyar 208 milyon dolar oldu. İhracatta Almanya’yı 1 milyar 82 milyon dolarla Irak, 788 milyon dolarla İngiltere ve 625 milyon dolarla Rusya izledi. Almanya, aylık 2 miyar 376 milyon dolarla ithalatta da ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 30.3 arttı. İthalatta Almanya’yı 2 milyar 281 milyon dolarla Rusya, 2 milyar 260 milyon dolarla Çin izledi.
 
İhracatta otomotiv ithalatta enerji grubu
 “Motorlu kara taşıtları ve bunların aksam parçaları” 1 milyar 605 milyon dolarla Temmuz ayında da fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi oldu. Bu fasılı; 1 milyar 121 milyon dolarla “kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları”, 867 milyon dolarla örme giyim eşyası ve aksesuarı, 856 milyon dolarla elektrikli makine ve cihazlar izledi.
Ham petrol ve doğal gazın içinde yer aldığı “Mineral yakıtlar ve yağlar” Temmuz ayında da ithalatı en yüksek fasıl olmaya devam etti. Bu fasılda aylık 4 milyar 735 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildi. İthalat tutarında bu fasılı; 2 milyar 705 milyon dolarla “kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları”, 1 milyar 741 milyon dolarla motorlu taşıtlar ve 1 milyar 723 milyon dolarla “kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller izledi.
Yılın ilk yedi ayındaki ihracatın 44.4 milyar dolarını ara malları, 31.5 milyar dolarını tüketim malları, 8.9 milyar dolarını sermaye malları oluşturdu. Geçen yılın aynı dönemine göre tüketim malı ihracatı yüzde 10.1, sermaye malı ihracatı yüzde 9.5 artarken, ara malı ihracatında yüzde 6.1 düşüş yaşandı. Ocak-Temmuz döneminde gerçekleştirilen ithalatın ise 109.6 milyar dolarla en büyük bölümünü ara malları oluşturdu. Ara malı ithalatında yüzde 6.3 oranında bir artış yaşandı. Geçen yıla göre en hızlı artış ise yüzde 15’le tüketim mallarında yaşandı. Yedi ayda 17.4 milyar dolarlık tüketim malı ithal edildi. Yatırım hacmini yansıtan sermaye malı ithalatı ise yüzde 8.5 artışla yaklaşık 21.3 milyar dolar oldu.
 
Sanayi ihracatında kan kaybı
Toplam ihracatta en büyük en büyük paya sahip olan imalat sanayiinin dış satımı bu yıl adeta yerinde saydı. Sektörün yedi aylık ihracatı sadece yüzde 0.6’lık bir artışla 82.4 milyar dolar oldu. Tarım ve ormancılık ihracatı yüzde 7.4 artışla 3.1 milyar, madencilik ve taş ocakçılığı ihracatı yüzde 30.9 artışla 2.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Balıkçılık ihracatı ise yüzde 49.5’lik artışla 151.6 milyon dolar oldu. İthalatta ise en hızlı artışın imalat sanayi ürünlerinde olduğu dikkati çekti. İmalat sanayii ithalatı yedi ayda yüzde 13.2 artışla 116.7 milyar dolara ulaştı. Madencilik ve taş ocakçılığı ithalatı yüzde 7.9 azalarak 22.1 milyar dolara gerilerken, tarım ve ormancılık ithalatı yüzde 4.6 artışla 4.8 milyar dolar oldu.
 
'Dış talep zayıfken, çok canlı bir ihracat beklememek gerekir'
 
Dış ticaret verilerini yazılı bir açıklamayla değerlendiren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye dışında 7 aylık dış ticaret verisi açıklanan 19 ülke daha olduğuna işaret ederek, bu ülkelerdeki 7 aylık ortalama ihracat artışının çok düşük bir oranda yüzde 1.4 olarak gerçekleştiğini bildirdi. Bu yıl adeta dünyada dış ticaretin yerinde saydığını belirten Çağlayan, Türkiye'nin durumunu da bu çerçevede değerlendirmek gerektiğini kaydetti. Dış talep zayıfken, çok canlı bir ihracat beklememek gerektiğinin altını çizen Çağlayan, Türkiye'nin yılın 7 ayında ihracat artışının yüzde 1.3 olarak gerçekleştiğini ifade etti. Türkiye'nin bir taraftan Avrupa krizi bir taraftan Arap Baharı dezavantajlarına rağmen ihracatını artırmayı başardığına dikkati çeken Çağlayan, şöyle devam etti: "AB ve Ortadoğu, ihracatımızın yüzde 70'e yakınını yaptığımız bölge. Altını çizmek istediğim bir konu da altın ticaretimiz. Temmuz ayında 530 milyon dolar ihracat, 1.7 milyar dolar ithalat yaptık. İlk 7 ayda ihracat 4.8 milyar, ithalat 11.7 milyar dolara ulaştı. Doğal olarak bu ithalat artışı, cari açığımızı da yukarı çekiyor. Geçen sene altın ticaretinde fazla veriyor iken bu sene ilk 7 ayda 6.9 milyar dolar açık verdik."