Dış ticarette 82 ülkeye açık veriyoruz

İBRAHİM EKİNCİ

İSTANBUL - Dış ticarette fazla verilen ülke sayısı düşerken, açık verilen ülke sayısı artıyor. Türkiye’nin milyar dolarlık ihracat yaptığı bazı büyük pazarlarda dikkat çekici düşüşler var. Türkiye, 2008’de, serbest bölgeler, ticaret merzeleri dahil 214 ülkeye ihracat yapmış. 2013’te ihracat yapılan ülke-bölge sayısı 217. Ancak bu beş yıllık dönemde ihracat yapılan pazar sayısındaki 3 artışla açıklanamayacak gelişmeler var. Açık verilen ülke sayısı artıyor, fazla verilen ülke sayısı azalıyor. Çok yüksek sayılar söz konusu değil fakat Türkiye gibi ihracatta iddialı bir ülke için trendin olumlu yönde işlemediğini gösteriyor. Beş yıl önce Türkiye ihracat yaptığı ülkelerden 141’i ile ticarette fazla veriyordu. 2013’te fazla verdiği ülke sayısı 132’ye düşmüş görünüyor. Açık verilen ülke sayısı da 2008’den 2013’e 70’den 82’ye çıkmış durumda. Her iki tarihte de 3 ülke ile ticarette denge gözüküyor. Açık verilen ülke sayısındaki artış, ithalatın ihracattan daha hızlı artışının doğal sonucu. Ancak olumlu yönde gelişmeler yaşanan bazı önemli pazarlar olmakla birlikte, olumsuz yönde gelişmeler, düşüşler olan büyük pazarlar da var. İsviçre ve BAE’leri pazarında, ‘neler oluyor?’ dedirtecek gelişmeler dikkat çekiyor. Yine Katar, Suudi Arabistan, İtalya pazarı özel dikkat istiyor.

2-3 milyar dolar düşen pazarlar var

İsviçre pazarında ‘neler oluyor?’ dedirtecek gelişmeler var. 2008’de Türkiye bu ülkeye 2.9 milyar dolarlık ihracat yapmış. 2009’da ihracat 3.9 milyar dolara çıkmış. Ancak sonra düşüş izleniyor. 2013 itibariyle ihracat 1 milyar dolara gerilemiş. Aynı dönemde Birleşik Arap Emirlikleri’ne ihracat 8 milyardan 5 milyar dolara gerilemiş. İlginç olan -muhtemelen altın ticaretiyle bağlantılı ciddi bir zikzak gözleniyor. 2008’deki 8 milyar dolarlık ihracat 2009 ve izleyen yıllarda birden 3 milyar dolar seviyelerine geriledikten sonra 2012’de tekrar 8.2 milyar dolara çıkmış. 2013’te ise 5 milyar dolara gerilemiş. İsviçre ve BAE pazarında kayıp 2-3 milyar dolar seviyelerinde! Katar’a ihracat da 2008’den 2013’e 1.1 milyardan 244 milyon dolara düşmüş. Yunanistan’a ihracat aynı dönemde 2.4 milyardan 1.4 milyar dolara gerilemiş. Romanya’ya 4 milyardan 2.6 milyar dolara inmiş. Avrupa yönlü dikkat çeken bir başka ülke İtalya. Bu ülkeye ihracat 2008’den 2013’e 1 milyar dolar gerileyerek 7.8 milyardan 6.7 milyar dolara inmiş. Singapur pazarı da dikkat çekiyor. 2008’de bu ülkeye 793 milyon dolar ihracat yapılmışken, 2013 ihracatı 355 milyon dolarda kalmış. Güney Afrika pazarında da son beş yılda yarı yarıya düşüş var. İhracat 1.2 milyardan 620 milyon dolara gerilemiş durumda.

Umut veren pazarlar

2008’den 2013’e ihracatın tempolu arttığı ülkelerin başında Irak geliyor. Irak'a ihracat 4 milyar dolarken, 2013'te 12 milyar dolara yükseldi. Türkmenistan’a ihracat aynı dönemde 663 milyondan 2 milyar dolara dayandı. Brezilya pazarı 318 milyondan 3 kat artışla 936 milyon dolara çıktı. İran’a ihracat 2 milyardan 4 milyar dolara yükseldi. Libya, Çin, Mısır pazarlarında da büyük artışlar dikkat çekiyor.

  Fazla verilen ülke sayısında düşüş var
                                                  2008 2013
   İhracat yapılan ülke sayısı             214 217
   Ticarette fazla verilen ülke sayısı    141 132
   Açık verilen ülke sayısı                   70 82