DTH’lara 3.6 milyar dolar park etti

Birol BOZKURT

Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 50’ye çıkarmasından önceki son hafta olan 22 Mart haftasında TL mevduatlarda azalış olurken döviz mevduat hesaplarında yükseliş görüldü.

Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki düşüş hızının da neredeyse durma noktasına geldiği görülürken, uzmanlar TL mevduatlarda yaşanan bu düşüşün ve döviz hesaplarındaki bu yükselişin, seçimlerden sonra dövizlerin yükseleceği beklentisinden ileri geldiğini söylüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bir önceki hafta 8 trilyon 833 milyar lira düzeyinde olan TL mevduat hesaplarının toplam hacmi 22 Mart haftasında yaklaşık 100 milyar liralık düşüşle 8 trilyon 736 milyar liraya geriledi.

Yine KKM hesapları geçen hafta 7,2 milyar TL düşüşle 2,28 trilyon TL'ye geldi. KKM’de yaşanan düşüş Ekim ayından bu yana kaydedilen en yavaş gerileme oldu. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları, son günlerde yeni döviz endeksli KKM hesaplarının açılışında da bir artış olduğunu ve KKM’de yenilenmelerin de arttığını söylüyor.

Şu anda yeni KKM hesabı açılışı izni hali hazırda 31 Ocak 2024’e kadar hesabında döviz olduğunu belgeleyenlere veriliyor. KKM’den TL mevduata geçişlerde yüzde 70’lere varan faiz oranları verilmesine rağmen TL mevduatlara önemli bir geçiş olmadığının altını çizen bankacılık kaynakları, bu durumun önümüzdeki günlerde KKM’de yeniden bir artış döngüsünü başlatabileceği şeklinde yorumluyor.

KKM hesaplarının toplamı 3,4 trilyon TL ile rekor seviyeye yükselmişti. Ekonomi yönetiminin aldığı önlemler doğrultusunda bu rekor seviyeden gevşeme süreci başlamıştı. KKM bakiyesi; sonrasındaki 31 haftalık seri boyunca yaşanan 1 Trilyon 119 Milyar 623 Milyon TL'lik azalış ile 2 Trilyon 288 Milyar 325 Milyon TL seviyesine indi.

185,8 milyar dolara yükseldi

 Döviz mevduatlarında artış ivmesi 22 Mart haftasında da devam etti. Yurt içi yerleşiklerin Döviz mevduatları geçen hafta 3,6 milyar dolar artışla 185,8 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası'nın verilerine göre parite etkisinden arındırıldığında ise döviz mevduatlarında 3,6 milyar dolarlık artış görüldü.

Bu veri setine göre gerçek kişilerde döviz mevduatı 2,2 milyar dolar arttı. Aynı dönemde tüzel kişilerin döviz mevduatlarında ise 1,4 milyar dolarlık yükseliş izlendi. Kur korumalı mevduatlar da dahil edildiğinde toplam mevduata oranla dövize endeksli mevduatların payı da yüzde 58'e yükseldi.

Kredilere sıkılık işlemiyor

 Bankacılık verilerinde geçtiğimiz hafta bir diğer dikkat çekici veri ise bireysel ihtiyaç kredi faiz oranlarının sert bir şekilde yüzde 76’ya kadar çıkmasına rağmen kredi hacminin artmaya devam etmiş olması oldu. Merkez Bankası’nın ilave sıkılaştırıcı adımlarına rağmen bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 49 milyar 167 milyon lira artarak 12 trilyon 710 milyar 921,5 milyon liraya yükseldi.

Tüketici harcamaya devam ediyor

 Tüketici kredilerinin tutarı, 22 Mart itibarıyla 17 milyar 564 milyon lira artışla 1 trilyon 611 milyar 805 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 442 milyar 549 milyon lirası konut, 92 milyar 847 milyon lirası taşıt ve 1 trilyon 76 milyar 409 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 615,4 milyon lira artarak 1 trilyon 574 milyar 662 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da yüzde 0,9 artışla 1 trilyon 322 milyar 226 milyon liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı alacaklarının 588 milyar 892 milyon lirasını taksitli, 733 milyar 335 milyon lirasını taksitsiz borçlar oluşturdu.

Yabancılar 5 hafta sonra geri döndü

Yurt dışında yerleşik kişiler, geçen hafta 428,8 milyon dolarla 8 Aralık haftasından bu yana en güçlü hisse senedi alışını gerçekleştirdi. Böylece 5 haftadır devam eden satış eğilimi de son buldu.

Yurt dışında yerleşik kişiler, 4 milyon dolarlık Şirket Borçlanma Senedi (ŞBS) alırken, 103,8 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Yurt dışında yerleşik kişilerin, 15 Mart itibarıyla 32 milyar 416 milyon dolar olan hisse senedi stoku, 22 Mart'ta 34 milyar 36 milyon dolara yükseldi.

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz DÜNYA yazarı Volkan Dükkancık, yabancı için bekleyecek bir durum kalmadığını söyledi ve şöyle devam etti; TCMB’nin son faiz hamlesi sonrası, seçim endişesi ile bir süredir hızı kesilen ve seçim sonrasını bekleyen yabancı için görünürde bekleyecek çok bir durum kalmadı aslında. Zaten, bu faiz artırımı malum olmuş olacak ki, geçen hafta başından beri bankalarda yabancılar ciddi pozisyonlar aldı.

Yabancının almaya başladığı ve alacağı büyük hisseler için oldukça olumlu bir sürecin başında olabiliriz. Ancak yabancının radarına giremeyen, ayrıca özel bir hikaye ya da beklentisi olmayan, borçlu, işletme sermaye ihtiyacı yüksek ve bunu kısa vadeli borçla çeviren şirketler için oldukça olumsuz bir tabloyla da karşı karşıyayız.”

Sürpriz faiz artışının gerekçeleri

Merkez Bankası, 500 baz puanlık faiz artışı kararı alınan Para Politikası Kurulu toplantısının özetlerini yayımladı. TCMB öncü göstergelerin, Mart ayında enflasyonun ana eğiliminde yavaşlamaya işaret ettiği değerlendirmesinde bulundu.

Politika faizini sürpriz bir şekilde 500 baz puan artırdığı ve gecelik borçlanma/ borç verme faiz marjlarını bir haftalık politika faizine göre 300 baz puana genişlettiği kararın özetini yayımlayan TCMB, şu mesajları verdi: “Öncü verilere göre, Mart ayında fiyat artışları temel mal grubunda önceki aya kıyasla bir miktar yükselirken enerji başta olmak üzere diğer gruplarda yavaşlamaktadır.

Ramazan ayının da etkisiyle bir önceki ay önemli ölçüde yükselen gıda fiyatlarında, sebze fiyatlarının da etkisiyle bu dönemde daha ılımlı artışlar gözlenmektedir. Hizmetlerde de aylık fiyat artışının yüksek seyretmekle birlikte şubat ayına kıyasla güç kaybedeceği öngörülmektedir. Kurul, enflasyon görünümündeki bozulmayı dikkate alarak politika faizinin artırılmasına karar vermiştir.

Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır.

Merkez’in rezervlerinde 4,1 milyar dolarlık düşüş

Merkez Bankası'nın (TCMB) rezervlerinde bir süredir görülen düşüş ivmesi geçen hafta da devam etti. TCMB verilerine göre brüt rezervler 22 Mart haftasında 4,1 milyar dolar düşüşle 123,8 milyar dolar seviyesine geldi. Net rezervlerde de düşüş dikkat çekti. TCMB'nin net rezervi 15,2 milyar dolara geriledi. Bir önceki hafta net rezervler 19,6 milyar dolardı. Swap hariç net rezerv ise eksi 65,1 milyar dolar oldu. Swap hariç net rezervde bir önceki hafta görülen seviye ise eksi 59,7 milyar dolardı. Başka deyişle swap hariç net rezervlerde 5,4 milyar dolarlık bozulma dikkat çekti.