Dünya Bankası: Türkiye’de iş kurmanın maliyeti arttı

Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation, IFC) ve Dünya Bankası (World Bank) tarafından 2003 yılından beri yayınlanan “İş Yapma Endeksi” (Doing Business) raporları, ülkelerin yatırım ortamını etkileyebilecek şirket kuruluşu, vergi politikaları, istihdam, lisans alma süreci, yatırım ortamına ilişkin düzenlemeler, yatırımcıların korunması gibi çeşitli göstergeleri temel alarak karşılaştırmalı bir değerlendirme sunuyor.

Türkiye geçen yıl yayınlanan endekste 189 ülke arasında 69’uncu sırada yer alıyordu. Bu yıl endeksin 55’inci sırasına yükseldi. Dünyada en kolay iş yapılan ülke geçen ise yıl olduğu gibi Singapur oldu.

Dünya Bankası Grubu raporuna göre, geçtiğimiz yıl dünya genelindeki ülkeler yerel girişimciler için yatırım ortamını iyileştirecek reformlara imza atmaya devam ettiler.

189 ülkeyi değerlendirme kapsamına alan rapor, 123 ülkedeki yatırım ortamına yönelik düzenlemelerin iyileşme kaydettiğini ortaya koyuyor. En fazla reformun gerçekleştiği ülkeler ise Afrika ülkeleri.

Dünya Bankası Baş Ekonomisti Kaushik Basu, “Bir ülkenin başarısı veya başarısızlığı çok sayıda değişkene bağlı. Bunların en önemlisi, girişimciliği ve iş ortamını kolaylaştıran düzenlemeler. Bu düzenlemeleri iyileştirmek neredeyse hiçbir masraf gerektirmiyor, fakat büyüme ve kalkınma için çok önemli bir rol üstleniyor” diyor.

En iyi 10 performans

Doing Business Raporu her sene, bir önceki seneye kıyasla kendi göstergeleri açısından en iyi performansı gösteren 10 ülkeyi seçiyor. Bu sene performansı açısından başarılı bulunan ülkeler şöyle: Tacikistan, Benin, Togo, Fildişi Sahili, Senegal, Trinidad ve Tobago, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan, İrlanda ve Birleşik
Arap Emirlikleri.

Bu seneki raporda dünyanın en kolay iş yapılan 10 ülkesi ise şöyle sıralanıyor: Singapur, Yeni Zelanda, Hong Kong, Danimarka, Çin, Güney Kore, Norveç, ABD, İngiltere, Finlandiya ve Avustralya.

Rapora göre, küresel dönüşüm süreci devam ediyor ve çok sayıda düşük gelirli ekonomi, yatırım ortamını iyileştiren düzenlemeleri uygulamaya başlıyor, resmi kurumlarını güçlendiriyor. Bu iyileşme sadece yerel yatırımcılar üzerindeki baskıyı kaldırmıyor, aynı zamanda çok daha iyi ve etkili bir iş ortamı yaratıyor.

Bu arada bu sene değerlendirmeye alınan yeni bir unsur da, ekonomilerin, “en iyi küresel uygulamalara” ne derece yakın oldukları.

İşe başlamak zorlaştı

Bu değerlendirmenin dikkate alınması ile, 2014 yılında 189 ülke arasında 69. sırada yer alan Türkiye, bu sene genel iş yapma endeksinde 55. sıraya çıktı. Fakat raporda dikkat çekilen konu; Türkiye’de iş yapış maliyetinin geçen seneye oranla yükselmiş olması. Rapora göre Türkiye’de noter ve firma tescil harçlarıyla, işverenlerin sosyal güvenlik katkı paylarındaki artış işe başlamayı zorlaştırdı. Mahkemelerde bilgisayar sistemine geçiş ise sözleşmelerin uygulanmasını kolaylaştırdı.

Türkiye ile ilgili yorumlar

• İşe başlama: Türkiye, işe başlamayı, noter ve firma tescil harçlarını artırarak daha zor hale getirdi.
 
• Vergi ödeme: Türkiye işverenlerin sosyal güvenlik katkı payını artırarak şirketler için vergi ödemeyi daha maliyetli hale getirdi.

• Sözleşmelerin uygulanması: Türkiye mahkemelere başvuranlar için bir elektronik dosyalama sistemi getirerek sözleşmelerin uygulanmasını kolaylaştırdı.

• Türkiye genel iş yapma endeksinde 55’inci sırada bulunurken “Bir işe başlama kolaylığı” endeksinde 79’uncu sırada yer alıyor. Türkiye’de bir işe başlamak için 7 prosedür uygulanması gerekiyor. Bu prosedürler 6.5 günde tamamlanıyor. Bir işe başlamanın maliyeti ortalama kişi başına milli gelirin yüzde 16’sına denk geliyor. İşe başlamak için asgari sermaye ortalama kişi başına milli gelirin yüzde 12’si.

• “İnşaat izni alma kolaylığı” alt endeksinde Türkiye 189 ülke arasında 136’ncı sırada yer alıyor. İnşaat izni almak için 18 işlem yapmak gerekiyor ve bu girişimcinin 169 gününü alıyor.

• “Sınırötesi ticaret kolaylığı” alt endeksinde Türkiye 90’ıncı sırada yer alıyor. Türkiye’de ihracat için 7 belge alınması gerekiyor. Bir ihracat ortalama 13 günde gerçekleşiyor.