Elektrik üretimi 2010 yılında yüzde 4 artacak

ANKARA - Ekonomik gelişmenin en önemli göstergelerinden sayılan elektrik tüketiminin 2010 yılında yüzde 4 oranında artarak 202 milyar kilovatsaate (kWh) ulaşacağı tahmin ediliyor.

Birincil enerji üretiminin ise 2010 yılında bu yıla göre küçük bir artışla 28,4 milyon ton petrol eşdeğerinden (MTEP) 29,2 MTEP'e çıkması bekleniyor.

2010 Yılı Programına göre, son 30 yılda elektrik talebinde ikinci ve en yüksek düşüş 2001 krizi sonrasında bu yıl yaşanıyor. Küresel ekonomik krizin etkisiyle bu yıl Türkiye ekonomisindeki gerilemenin devam etmesi özellikle petrol ve doğalgaz talebini azalttı. Bu nedenle birincil enerji tüketiminin bu yıl sonunda yüzde 6,7 düşmesi bekleniyor.

Böylece geçen sene 106,5 MTEP olarak gerçekleşen birincil enerji tüketiminin yılın sonunda 99,4 MTEP'e gerilemesi ve kişi başına enerji tüketiminin de bin 423 kilogram petrol eşdeğerinden (KEP) bin 312 KEP'e düşmesi bekleniyor.

doğalgaz tüketiminin de geçmiş yıllardaki düzenli artışına karşın, bu yıl 2008'e göre yüzde 9 oranında azalarak 30,8 MTEP'e gerilemesi, hidrolik enerji üretiminde ise düzenli yağışların etkisiyle yüzde 9,1 artış olması bekleniyor.

Birincil enerji tüketiminin azalmasıyla birlikte, birincil enerji üretiminde önemli bir değişim beklenmediği için enerji ithalatında nispi bir iyileşme görüleceği de programda belirtildi.

Ekonomik kriz elektriğe talebi azalttı

Geçen sene elektrik tüketiminin programa göre 6 milyar kWh daha düşük gerçekleşmesi, bu sene ise 2008'e göre 4 milyar kWh daha düşük gerçekleşeceği beklentisi, ekonomik krizin talep üzerindeki etkisini açıkça ortaya koyduğu programda vurgulandı.

Buna göre, 2008 yılında 198,4 milyar kWh olarak gerçekleşen elektrik üretiminin, 2009 yılında yüzde 1,8 oranında azalarak 194,8 milyar kWh'e düşeceği tahmin ediliyor.

2010 yılında ise ekonominin yeniden büyüme sürecine girmesiyle birlikte birincil enerji ve elektrik tüketiminin ekonomik büyümeye paralel bir seyir izlemesi bekleniyor. Bu çerçevede, birincil enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 6,5 oranında artarak 105,8 MTEP'e, kişi başına birincil enerji tüketiminin ise yüzde 5,3 oranında bir artışla bin 381 KEP'e ulaşacağı tahmin ediliyor.

2009 yılında 28,4 MTEP olarak gerçekleşmesi beklenen birincil enerji üretiminin, 2010 yılında küçük bir artışla 29,2 MTEP'e çıkacağı bekleniyor. Böylece birincil enerji talebinin ithal kaynaklardan karşılanma oranın 2010 yılında yüzde 72,4 olacağı öngörülüyor.

Üretimde doğalgaza bağımlılık sürecek

Programa göre, 2010 yılında elektrik üretim artışının yaklaşık yüzde 75'i doğalgazdan karşılanacak.

Bu yıl 194,3 milyar kWh olarak gerçekleşmesi beklenen elektrik tüketiminin, gelecek yıl yüzde 4 oranında artışla 202 milyar kWh'e ulaşacağı tahmin ediliyor. Böylece 2009 yılında 2 bin 565 kWh olarak tahmin edilen kişi başına elektrik tüketiminin, 2010 yılında 2 bin 637 kWh'e yükselmesi bekleniyor.

Elektrik üretiminde doğalgaz yakıtlı santrallerin yüzde 49,1, linyit yakıtlı santrallerin yüzde 20,1 ve hidrolik santrallerin yüzde 17,8'lik paylarla ilk sıraları alması bekleniyor. Rüzgar ve jeotermal elektrik üretiminin payının ise yüzde 1,3'e ulaşması programlandı.

Programa göre, elektrikte arz güvenliğinin sağlanması için lisansların yatırıma dönüşmesi ve yatırımların öngörülen tarihlerde devreye girmesi için gerekli tedbirler alınacak. Krizin sunduğu fırsatla santrallerde rehabilitasyon ve verimlilik artırma yatırımları hızlandırılacak.

Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine devam edilecek. 2010 yılında dağıtım özelleştirmesinin büyük oranda tamamlanması hedefleniyor.

Elektrik üretiminde özelleştirme çalışmalarına devam edilecek. Rehabilitasyon ihtiyacı ve ilave ünite yapılması imkanı dikkate alınarak bazı santrallerin tekil olarak özelleştirilmesi imkanı değerlendirilecek. Halen 6 olan portföy üretim gruplarının nihai yapısı ve özelleştirme yöntemi belirlenecek. 2010'da ilk özelleştirmelerin yapılması bekleniyor.

TEDAŞ'ın 2010 yılı kayıp-kaçak oranının yüzde 14 seviyesine gerilemesi de hedefler arasında yer aldı.

Nükleer enerji

Programa göre, 2010 yılında nükleer enerji alanında hukuki ve kurumsal altyapının güçlendirilmesine devam edilecek. Elektrik arz kaynaklarının sağlıklı bir şekilde çeşitlendirilmesine ve doğalgaza olan yüksek bağımlılığının makul seviyeye düşürülmesine temel katkı sunacak olan nükleer güç santrali ihale süreci tamamlanacak, yeni yarışmalara yönelik çalışma başlatılacak.

Nükleer faaliyetin düzenlenmesi ve denetlenmesine yönelik yasal altyapı oluşturulacak ve gerekli kurumsal yapılanma tamamlanacak.

Nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi işlemlerinin bağımsız bir kurum tarafından yürütülmesini ve TAEK görev ve yetkilerinin yeniden düzenlenmesini amaçlayan kanun tasarısı TBMM'ye sevk edilecek.

Doğalgazda özel sektör ithalatı

doğalgaz Piyasasında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı hazırlanacak. Buna göre özel sektör ithalatına ve piyasanın serbestleşmesine yönelik hususların düzenlenmesi ve olağanüstü durumlarda veya kriz durumlarında doğalgaz sektöründe alınması gereken önlemlerin belirlenmesini amaçlıyor.

Petrol piyasasında sürekliliğin sağlanması, kriz durumlarında veya olağanüstü durumlarda risklerin önlenmesini ve uluslararası anlaşmalar gereği olağanüstü hal petrol stokları ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ulusal petrol stoku tutulması ve bu stokun etkin şekilde yönetilmesini sağlayacak bir ajans kurulması da programlandı.

Karadeniz'de petrol aramaları sürecek

Yurt içi üretimi artırabilmek amacıyla, petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına 2010 yılında da başta Karadeniz olmak üzere ağırlıklı olarak denizlerde devam edilmesi planlandı. Bu kapsamda 2010 yılında, sığ sularda aramaya yönelik deniz sondajlarının yanında biri Petrobras şirketiyle olmak üzere toplam iki adet derin deniz sondajı programlandı.

doğalgazda arz güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan doğalgaz depolama tesislerinde kapasite artırma çalışmaları da 2010 programında yer aldı.