Enflasyonda hedef var ama tutturan ülke yok

ANKARA - Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan ülkeler sınıfta kaldı. Enflasyon hedefini tutturamaması nedeni ile eleştiri oklarının hedefi olan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, enflasyon hedeflemesi uygulayan diğer ülkelerdeki gerçekleşmeleri rapor haline getirerek, kendisinin yalnız olmadığını ortaya koydu. Raporda, "Enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerde gerçekleşen enflasyon oranlarının hedefin belirgin olarak üzerinde gerçekleşmesi, önümüzdeki dönemde söz konusu ülkelerde parasal sıkılaştırmanın devam edebileceği beklentisini güçlendirmektedir" denildi. Merkez Bankası yükselen piyasalardan israil, çek Cumhuriyeti, Polonya, Brezilya, şili, Kolombiya, Güney Afrika, Gana, Tayland, Kore, Meksika, Macaristan, Peru, Filipinler, Slovakya, Endonezya, Romanya, Türkiye ile sanayileşmiş ülkelerden Yeni Zelanda, Kanada, İngiltere, İsveç, Avusturya, İzlanda ve Norveç olmak üzere enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan 25 ülke incelendi. Raporda özellikle 2008 yılının ilk yarısında enflasyon hedefi rejimi uygulayan ülkelerin enflasyon gerçekleşmelerinin hedeflerin çok üzerine çıkması dikkat çekti. Bunda geçtiğimiz yıl ABD'da mortgage piyasasında patlak veren ve tüm ülkeleri etkisi altına alan krizin etkili olduğu belirlendi. Merkez Bankası'nın derlediği rapora göre, sanayileşmiş ülkeler arasında yer alan ve 1990 yılında enflasyon hedeflemesi rejimine geçerek ilk bu rejimi uygulayan ülkeler arasında yer alan Yeni Zelanda'da 2008 yılı için 1 ile 3 aralığında enflasyon hedefi belirledi ancak 2008 yılının ilk yarısında yüzde 4 oranında enflasyon gerçekleşti. Ayrıca raporda enflasyon hedefinden en çok sapan ülkeler arasında ilk sırada İzlanda, Gana ve Türkiye bulunması dikkat çekti. İzlanda, 2008 yılının sonunda yüzde 2,5 oranında enflasyon hedefinde bulunurken, bu yılın ilk yarısında yüzde 12,7 oranında enflasyon gerçekleşmesi ile karşı karşıya kaldı. Bu arada 2007 yılının ikinci çeyreğinde enflasyon hedeflemesine geçen Gana, 2008 yılı için yüzde 6 ile 8 aralığında bir enflasyon hedefinde bulunurken, 2008 yılının yarısında enflasyon oranı yüzde 18,4 olarak gerçekleşti. Türkiye'de bu sene için yüzde 4 hedefi koydu ancak, Merkez Bankası son enflasyon raporunda enflasyon tahminini yüzde 10.6'ya çıkardı. Merkez Bankası'nın bu raporu ülkeler enflasyon hedeflemesi sistemini niçin uyguluyor sorusunu da beraberinde getirdi. En geniş sapma aralığı Türkiye ve Brezilya'da Öte yandan enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan ülkeler arasında en geniş sapma aralığı Türkiye ve Brezilya'da olması dikkat çekti. Çek Cumhuriyeti, Polonya, Meksika, Macaristan ve Peru gibi ülkelerde sapma aralığı eksi ve artı yönde 1 olarak belirlenirken, Türkiye'de hedef 4 olarak belirlenirken sapma aralığı artı veya eksi yönde 2 olarak belirlendi. Brezilya'da da 2008 yılı için yüzde 4.5 oranında enflasyon hedefi konulurken, sapma aralığı artı veya eksi yönde 2 olarak belirlendi. Brezilya 2007 yılında yüzde 4.5 hedefi tuttururken, 2008 yılının ilk 6 aylık döneminde sapma aralığının içinde kalarak yüzde 6.1 oranında enflasyon gerçekleşti. Dalga sürerse Brezilya ve Norveç hedeften sapar Bu arada Merkez Bankası'nın raporuna göre enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkeler değerlendirildiğinde, hemen hemen bütün ülkelerde enflasyonun hedefin üzerinde kaldığı gözlenirken, şu analiz dikkat çekti: "Haziran 2008 tarihi itibarıyla 18'i gelişmekte olan ülke olmak üzere 25 ülkede enflasyon hedeflemesi rejimi uygulanmaktadır. Bu ülkelerden 11'i enflasyon hedefini aralık olarak, geri kalan 14'ü ise bir tolerans/belirsizlik aralığı ile birlikte nokta hedef olarak belirlemiştir. 2008 yılı Haziran ayı itibarıyla, 6'sı gelişmiş ülke olmak üzere 23 ülkede enflasyon oranları belirlenen aralıkların üzerinde seyretmektedir. Hedefin aşılmadığı Brezilya ve Norveç olmak üzere iki ülkede enflasyonun 2006 ve 2007 yıllarına kıyasla önemli oranda arttığı ve olumsuz küresel konjonktürün devam etmesi halinde enflasyon hedef aralığının dışına çıkılmasının olası olduğu düşünülmektedir." Enflasyondaki sapma küresel dalgalanmadan Merkez Bankası rapor aracılığıyla, enflasyon hedefi rejimini uygulayan ülkelerin hedeflerini tutturamamasının nedenini son dönemde patlak veren küresel dalgalanmaya bağlarken, önümüzdeki dönemde merkez bankalarının sıkı para politikası uygulayacağının da sinyalini verdi. Raporda, şu değerlendirmede bulunuldu: "Türkiye'de son dönemlerde artan enflasyon oranlarının küresel ölçekte de süregelen bir eğilim olduğu göze çarpmaktadır. özellikle gelişmekte olan ülkelerde belirgin bir biçimde artan enflasyon oranları, gelişmiş ülkelerin makroekonomik görünümünde de önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Her ne kadar gelişmiş ülke merkez bankaları finansal piyasalardaki sorunların başladığı dönemden sonra para politikalarını gevşetmiş olsa da, bu ülkelerde politika faizleri endeksinin mart ayından itibaren durağan seyretmesi ve süregelen enflasyon artışları, başta ABD olmak üzere birçok gelişmiş ülkede faiz indirim sürecinin sonuna gelindiğini düşündürmektedir. Öte yandan, enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerde gerçekleşen enflasyon oranlarının hedefin belirgin olarak üzerinde gerçekleşmesi, önümüzdeki dönemde söz konusu ülkelerde parasal sıkılaştırmanın devam edebileceği beklentisini güçlendirmektedir." Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan ülkelerde yıllık enflasyon hedefi ve gerçekleşmeleri Enflasyon hedeflemesine geçiş tarihi Enflasyon hedefi (2008) 2006 2007 (1) 2008 (1) Yükselen piyasalar İsrail 1997 II 1 ile 3 aralığı -0,1 3,4 4,8 Çek Cum 1998 I 3 (+/- 1) 1,7 5,4 6,7 Polonya 1998 IV 2,5 (+/- 1) 1,4 4 4,6 Brezilya 1999 II 4,5 (+/- 2) 3,1 4,5 6,1 Şili 1999 III 2 ile 4 aralığı 2,6 7,8 9,5 Kolombiya 1999 III 3,4 ile 4,5 4,5 5,7 7,2 Güney Afrika (4) 2001 I 3 ile 6 5 8,6 10,9 (2) Gana 2007 II 6 ile 8 10,9 12,7 18,4 Tayland 2000 II 0 ile 3,5 1,5 1,2 3,6 Kore 2001 I 3 (+/- 0,5) 2,2 3,6 5,5 Meksika 2001 I 3 (+/- 1) 4,1 3,8 5,3 Maceristan 2001 II 3 (+/- 1) 6,5 7,4 6,7 Peru 2002 I 2 (+/- 1) 1,1 3,9 5,7 Filipinler 2002 I 5 ile 6 4,3 3,9 11,4 Slovakya 2005 I 0 ile 2 3,7 2,4 4,1 Endonezya 2005 III 5(+/- 1) 6,6 6,6 11 Romanya 2005 III 4 (+/- 1) 4,9 6,6 8,5 (2) Türkiye 2006 I 4 (+/- 2) 9,7 8,4 10,6 Sanayileşmiş ülkeler Yeni zelenda 1990 I 1 ile 3 aralığı 2,6 3,2 4 Kanada 1991 I 1 ile 3 aralığı 1,7 2,4 3,1 İngiltere 1992 IV 2(+/- 1) 3 2,1 3,8 İsveç 1993 I 2 (+/- 1) 1,6 3,5 4,3 Avustralya 1993 II 2 ile 3 aralığı 3,3 3 4,2 (3) İzlanda 2001 I 2,5 (+/- 1,5) 7 5,9 12,7 Norveç 2001 I 2,5 (+/- 1) 2,2 2,8 3,4 Açıklamalar 1 2007 ve 2008 Haziran ayı itibari ile hedeften sapan ülkeler kalın puntolu 2 Mayıs 3 Mart 4 Güney Afrika ve Tayland çekirdek enflasyonu hedeflemektedir. G. Afrika'da çekirdek enflasyon, ipoteğe dayalı konut kredilerine bağlı tahvillerin faiz maliyetini çıkarılması ile hesaplanmaktadır.