Hayat kokan fotoğraflar

Fotoğraf sanatımızın önde gelen isimlerinden Yıldız Moran, 86 yaşında, 86 karesinden oluşan bir sergiyle anılıyor. İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi, Yıldız Moran’ın ilk defa gün ışığına çıkan fotoğrafl arının da yer aldığı bir seçkiyi geçen hafta sanatseverlerle buluşturdu. Eczacıbaşı Topluluğu’nun sponsorluğunda hazırlanan ve sanatçının 12 yıllık fotoğraf yolculuğunu yansıtan “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı” sergisi, 12 Mayıs 2019 tarihine kadar gezilebiliyor.

Doğadan soyuta...

Kendisinden sonra gelen kuşakların fotoğraf yaklaşımlarına önemli katkılarda bulunan, Türkiye’nin akademik eğitim almış profesyonel ilk kadın fotoğraf sanatçısı Yıldız Moran’ın 86 siyah beyaz yapıtı, yaşasaydı 86 yaşına basacak olan sanatçıya bir saygı duruşu niteliği taşıyor. Merih Akoğul’un küratörlüğünde hazırlanan “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı” sergisi; sanatçının doğa, soyut, manzara, portre, yaşam, Anadolu, İstanbul, yurtdışı gibi farklı konulardaki eserlerini bir arada sanatseverlerle buluşturuyor.

Fotoğrafla örülü 12 yıl

Yapıtlarını 1950’li yılların başında üreten Yıldız Moran, 1950’den 1962’ye kadar olan dönemi, yani ömrünün 12 yılını fotoğrafa adadı. Yıldız Moran özellikle Anadolu’da çektiği fotoğrafl arda insan sevgisi, sanatsal duyarlılık ve fotoğraf sezgisini aynı çizgi üzerinde buluşturarak kendine farklı bir alan açtı. Yalnızca o günlerin fotoğraf yaklaşımlarını değil, içinde yaşadığımız dönemin yeni sanat görüşlerini de kapsayan, fotoğrafl arını çektiği insanları yaşadıkları coğrafyayla birleştiren bu izlenimci estetik, Yıldız Moran’ın fotoğrafl arının en önemli özelliğini olarak nitelendirdi.

“Zamansız” kareler

Fotoğrafta evrensel bir dili, kendi bakış açısı üzerinden lirik bir biçimde ileten Moran, “zamansız” olarak adlandırılan fotoğraflarıyla tek başına ekol haline geldi. Doğu’nun geleneğiyle Batı’nın estetiğini karelerine başarıyla taşıyan Yıldız Moran, sadece siyah beyaz olarak çektiği fotoğrafl arıyla insanların ve coğrafyaların üzerinde yansıyan ışık ve gölge dünyasını, kendine özgü kompozisyonlarla geleceğe miras bıraktı.

Günümüzün fotoğraf algısını yıllar öncesinden gören sanatçının fotoğrafl arı, bugün yalnızca fotoğraf otoritelerinden değil, ülkemizdeki ve dünyadaki sanat izleyicilerinden de ilgi görüyor.

Kitabı da var

Bu arada, “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı” sergisinin sponsorluğunu üstlenen Eczacıbaşı Topluluğu, Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nden geçen yıl Yıldız Moran üzerine bir kitap da yayınladı. Konsept ve tasarımı Bülent Erkmen’e ait olan, Merih Akoğul’un editörlüğünde hazırlanan yapıt, dizi içinde bir kadın fotoğrafçı için hazırlanan ilk yayın oldu.

Kadın sanatçılar desteklenecek

Serginin açılışı öncesi; İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, Eczacıbaşı Topluluğu’nun CEO’su Atalay Gümrah ve serginin küratörü Merih Akoğul’un katıldığı bir basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda konuşan Oya Eczacıbaşı, Moran’ın 93 fotoğrafını müzeye bağışlayan sanatçının oğlu Olgun Arun ve eşi Nazlı Arun’a teşekkürlerini iletti. Oya Eczacıbaşı, serginin sponsoru Eczacıbaşı’nın ayrıca kadın sanatçıların çağdaş sanat alanında üretimlerini artırmak amacıyla faaliyete geçen Kadın Sanatçılar Fonu’nun kurumsal destekçiliğini üstlendiğini duyurdu. Atalay Gümrah da, kadın-erkek fırsat eşitliğinin iş yaşamında olduğu gibi sanatta da sağlanması gereken bir denge olduğuna dikkat çekti. Merih Akoğul ise Yıldız Moran’ın fotoğrafl arının çekildikleri dönemden bu yana hayranlıkla izlendiğine dikkat çekti.

İngiltere'de eğitim aldı

İstanbul’da 1932’de doğan Yıldız Moran, 1950’de Robert Kolej’i son sınıfta bırakarak İngiltere’ye gitti. 2 yıl İngiltere’de Bloomsbury Technical College’de ve Ealing Technical College’de fotoğraf eğitimi gördükten sonra, Old Vic Tiyatrosu’nun fotoğrafçısı John Vickers’ın yanında çalışmaya başladı. İlk sergisini 1953’te Cambridge’de açtı. 1963’te Özdemir Asaf ile evlendi ve 3 çocuk sahibi oldu. Yaşamının bundan sonraki bölümünü çocuklarına ayırdı. Çeviler de yapan Yıldız Moran, 1995’te aramızdan ayrıldı.