İhracatta karlılık yarıya indi

SERCAN AKINCI

İSTANBUL - Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) açıkladığı “Türkiye’nin ilk 1000 ihracatçısı” raporuna göre ilk 3 sıra bu yıl değişmedi. Tüpraş 4.13 milyar dolarlık ihracatla listenin başında yer alırken, onu 3.69 milyar dolarla Ford ve 3.52 milyar dolarla Renault takip etti. Rapora göre ilk 1000 ihracatçı firmanın karlılık oranları geçen yıla göre yarı yarıya azalarak son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Geçtiğimiz gün düzenlenen bir toplantıyla raporu açıklayan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ilk 1000 ihracatçının toplam ihracatının geçen yıla göre yüzde 2.4 artarak 90.4 milyar dolara ulaştığını söyledi. 2013 yılında altın hariç Türkiye ihracatının yüzde 5.8 arttığını hatırlatan Büyükekşi, ilk 1000 dışındaki firmaların ihracat artış oranının daha yüksek olduğuna dikkat çekti.

İhracat tabana yayılıyor

KOBİ’lerin net ihracat artışının 2013’te 6 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirten Büyükekşi, “Mal ihracatındaki 9.8 milyar dolarlık (yüzde 5.8) artışa baktığımızda bunun ağırlıklı olarak KOBİ’lerden geldiğini görüyoruz. KOBİ’ler net ihracatçı konumda, ilk 1000’in performansını tamamlar ve yükseltir şekilde bir performans gösteriyorlar. Bu da pozitif bir gelişme” dedi. Raporla ilgili değerlendirmede bulunan Büyükekşi, “Araştırmamız kapsamında karlılık verilerini paylaşan, ilk 500 içerisindeki firmaların ortalama karlılığı 3.41 iken ikinci 500’de karlılık oranı 3.06 olarak gerçekleşmiştir. Karlılık oranları, geçen yıla göre yarı yarıya azalarak son 5 yılın en düşük seviyesine gerilemiştir. Bunu bir alarm olarak görüyoruz. Karlılığı düşen ihracatçılarımız teknolojileri yenilemekte, yeni yatırım yapmakta zorlanıyor. Bu konuda karar alıcıların daha proaktif olmalarını bekliyoruz” dedi. Genel ortalamalara bakıldığında ABD’de firmaların yılda ortalama 5.2 milyon dolar, Güney Kore’dekilerin 8 milyon dolar, Türkiye’dekilerin ise 2.6 milyon dolar yıllık ortalama ihracat yaptığını kaydeden Büyükekşi, bundan sonra firmaların ölçeğinin de yukarı doğru çekilmesi gerektiğini dile getirdi. İlk bin ihracatçının toplam ihracat içindeki payının 2013’te geçen yıla göre artış gösterse de, 2011 seviyesini geçmediğinin görüldüğünü vurgulayan Büyükekşi, bunun 2023 vizyonu çerçevesinde ihracatın tabana yayıldığını, kendilerinin de bu durumdan memnuniyet duyduğunu ifade etti.

2013 ihracatının %50’si ilk 500'den

2008 yılında Türkiye’nin ihracatının yüzde 70.8’ini en büyük bin ihracatçı firmanın gerçekleştirdiğini bildiren Büyükekşi, sözlerine şöyle devam etti: “2008'den 2013'e bu ağırlık yüzde 59.6’ya geriledi. Bu da ihracatın tabana yayıldığı konusunda önemli bir gösterge. Yine ilk bin ihracatçı firmayı da kendi içinde incelediğimizde, ilk 500 ile ikinci 500 arasında ciddi bir fark olduğunu görüyoruz. İlk 500 ihracatçı firma, ilk bin firmanın yaptığı ihracatın yüzde 84.16’sını yaparken, ikinci 500 firma geri kalan yüzde 15.83’ünü gerçekleştirdi. İlk bin içinde ikinci 500’ün oranının geçen yıla göre 1.2 puan arttığını görüyoruz. Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 50.17’sini ilk 500 firma yaptı. İkinci 500 yüzde 9.4’ünü, geri kalanı da yani 59 bin ihracatçı da yüzde 40.39’unu gerçekleştirdi.”

En büyük pay otomotivin Firmaların % 64’ü üretici İlk 1000 ihracatçı sıralamasında en büyük payı %20,4 ile otomotiv endüstrisi aldı. Onu %12.5 ile kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü, % 12.4 ile çelik sektörü ve hazır giyim sektörü takip etti. İhracatçı ilk 1000 firma arasında 154 firma ile en çok hazır giyim ve konfeksiyon sektörü yer alırken, bu sektörü 95 firma ile kimyevi maddeler ve mamulleri, 91 firma ile çelik sektörü izledi. İlk 1000 İhracatçı Firma’ arasında Marmara Bölgesi’nden 586 firma yer aldı. Bunu 138 firma ile Ege Bölgesi, 88 firma ile İç Anadolu Bölgesi, 81 firma ile Güneydoğu Anadolu ve yine 71 firma ile Akdeniz Bölgesi takip etti. 1000 firma içerisinde 452 firma İstanbul’dan ihracat yapıyor. İstanbul’u 70 firma ile İzmir, 67 firma ile Gaziantep, 56 firma ile Kocaeli, 51 firma ile Bursa takip ediyor.

2013 yılı ihracatta ilk 10 firma

1. Tüpraş
2. Ford Otomotiv
3. Oyak Renault
4. Vestel
5. Tofaş Türk Otomobil
6. Arçelik
7. Toyota Otomotiv
8. Kibar Dış Ticaret
9. Araştırmaya katılmadı
10. TGS Dış Ticaret

Firmaların % 64’ü üretici

• İlk 500 ihracatçı firma, ilk 1000 firmanın yaptığı ihracatın yüzde 84.16’sını yaparken, ikinci 500 firma geri kalan yüzde 15.83’ünü gerçekleştirdi. 
• 2013 yılında ihracat gerçekleştiren firmaların yüzde 64.79’u üretici ihracatçı, yüzde 15.94’ü grup dış ticaret firması, yüzde 4.7’si sektörel-sermaye dış ticaret şirketi ve %15.94 ise diğer gruplara girmeyen ve üretici olmayan ihracatçı firmalar oldu. 
• İhracatçı ilk 1000 firma arasında 154 firma ile en çok hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü yer alırken, bu sektörü 95 firma ile kimyevi maddeler ve mamulleri 91 firma ile çelik sektörü takip etti. 
• Toplam 11 firma 1 milyar dolar ve üzerinde ihracat gerçekleştirdi. 
• Marmara’dan 586 firma ilk 1000 ihracatçı firma arasında yer aldı. Bunu 138 firma ile Ege Bölgesi, 88 firma ile İç Anadolu Bölgesi, 81 firma ile Güneydoğu Anadolu ve yine 71 firma ile Akdeniz Bölgesi takip etti. 
• İlk 500 içerisindeki firmaların ortalama karlılığı 4,25 iken ikinci 500’de karlılık oranı 3.97 olarak gerçekleşti. Karlılık oranları, geçen yıla göre ciddi şekilde azalarak 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. 
• İlk 1000 ihracatçı firmanın yüzde 100 yerli sermayeli olan firma sayısı 695 oldu. 83 firma yüzde 100 yabancı sermayeli, 3 firma ise yüzde 100 kamu sermaye yapısına sahip. 
• İlk 500 İhracatçı Firmanın ortalama çalışan sayısı 753 iken, İkinci 500 İhracatçı Firma’nın ortalama çalışan sayısı 334 olarak gerçekleşti. 
• İlk 1000 firma cirolarının yüzde 1,77’sini uluslararası tanıtım ve pazarlama harcamalarına ayırırken, ikinci 500 firmada bu harcamalar yüzde 1.9’a yükseliyor.