İleri teknolojide 2013’ten beri 55 milyar dolarlık açık
Yüksek teknoloji ürün dış ticaretinde 2013'ten bu yana ortaya çıkan açık 55 milyar doları aştı
HÜSEYİN GÖKÇE
ANKARA - Yüksek teknolojili ürünlerin, yerli üretimdeki payını artırma konusundaki çabaları, istenilen sonuçları vermiyor. Türkiye 2012 yılının ikinci yarısından itibaren teşvik sistemini, ileri teknoloji ürünlerinin ihracattaki payını artırmak amacıyla revize etti. Ancak 2013 yılından 2015 yılı Ağustos ayı sonuna kadar geçen 32 aylık sürede Türkiye’nin yüksek teknolojili ürünlerde dış ticaret açığı artışını sürdürdü. Bu dönemde 67 milyar 780 milyon dolarlık yüksek teknolojili ürün ithalatı yapan Türkiye’nin ihracatı ise 12 milyar 270 milyon dolarda kaldı ve açık 55 milyar 10 milyon dolar oldu.
DÜNYA’nın, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemelere göre, 2013 yılından bu yana Türkiye’nin toplam imalat sanayinde yaptığı ithalat miktarı 497 milyar 214 milyon doları buldu. Aynı dönemde 378 milyar 98 milyon dolarlık ihracat yapılırken, imalat sanayi dış ticaretindeki açık da 119 milyar 116 milyon dolar seviyesinde oluştu.
TÜİK 2013 yılından itibaren imalat sanayi dış ticaretini teknoloji yoğunluğuna göre; yüksek, orta, orta düşük ve düşük teknoloji olmak üzere 4 kategoride sınıfl andırıyor. Türkiye bu 4 kategoriden sadece düşük teknoloji ürünlerinde ticaret fazlası veriyor. Düşük teknolojide 2013 yılından bu yana 132 milyar 225 milyon dolarlık ihracat yapan Türkiye, 65 milyar 663 milyon dolarlık ithalat yaptı ve 66 milyar 562 milyon dolarlık ticaret fazlası verdi.
En yüksek dış açık orta yüksek teknolojili ürünlerde gerçekleşti
Türkiye en yüksek dış açığı orta yüksek teknolojili ürünlerde yaşadı. Bu kalemde 209 milyar 686 milyon dolarlık ithalata karşılık, ihracat 118 milyar 803 milyon dolarda kaldı ve 90 milyar 883 milyon dolar seviyesinde açık oluştu. Orta düşük teknolojili ürünlerde 154 milyar 85 milyon dolarlık ihracat, 114 milyar 300 milyon dolarlık ithalatla birlikte açık 39 milyar 785 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
Kamyon-domates hesabı değişmiyor
Yıllardır dış ticarette ‘1 kamyon domates satıp 1 cep telefonu ancak alabiliyoruz’ diye özetlenen dış ticaretin teknoloji yapısı dikkate alınarak, ekonomi yönetimleri tarafından sürekli “ihracatta yüksek teknolojili ürünlerin payını artıracağız” şeklinde politikalar üretildi. Konu, siyasi partilerin programlarına da birbirine benzer ifadelerde yer buldu. Ancak siyasilerin ve ekonomi yönetiminin bu yöndeki eğilimlerine rağmen, dış ticaretin yapısı istenilen yönde çok değişim göstermedi. Bu kategorideki ithal ürünlere yönelik talebin daralması amacıyla uygulamaya konulan ithalat ve taksit sınırlaması da sorunun çözümüne katkı sağlamadı.
Türkiye bu yılın ocak-ağustos döneminde yüksek teknolojili ürünlerde 2 milyar 961 milyon dolarlık ihracat yapabilirken, ithalat miktarı 17 milyar 157 milyon dolar oldu. 8 aylık açık ise 14 milyar 196 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Yüksek teknolojili ürünlerde 2013’te 4 milyar 789 milyon dolarlık ihracat ve 24 milyar 258 milyon dolarlık ithalat karşılığında 19 milyar 469 milyon dolar açık verilmişti. 2014’te ihracat 5 milyar 21 milyon dolara yükselirken, ithalat 21 milyar 345 milyon dolar oldu ve açık 21 milyar 345 milyon dolara ulaştı. 2013 yılından bu yana ise toplam 12 milyar 770 milyon dolarlık ihracata karşılık 67 milyar 780 milyon dolarlık ithalat yapıldı ve açık 55 milyar 10 milyon doları buldu.
