İnşaat sektörünün umudu 'sulama' yatırımlarında

ANKARA - İnşaat sektörü, sektördeki daralmanın 2009 yılında "tarımsal sulama projeleri" ile aşılabileceğini tahmin ediyor.

İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası'nın (İNTES) hazırladığı "İnşaat Sektörü Raporunda", sektörün gelişimi, mevcut durumu ve öngörülen geleceği değerlendirildi. Raporda, Türkiye'de inşaat sektörünün 1980'li yıllarda ciddi bir gelişim gösterdiği, büyüme trendinin 1988 yılından sonra yavaşladığı kaydedildi. Raporda, "Yavaşlamanın en önemli nedenlerinden biri faizlerin serbest hale gelmesine yol açan liberalizasyon sürecinin başlaması. Yüksek faizler, hem yatırım maliyetlerini arttırdı hem de inşaatçının finansman maliyeti yükseldi" değerlendirmesine yer verildi. Rapora göre, 1993-2003 döneminde Türkiye ekonomisi yüzde 26,13 oranında büyüdü ancak inşaat, ana sektörler arasında küçülen tek sektör olarak yüzde 22,4 daralma gösterdi. Raporda daralmanın esas olarak, kamu inşaat sektörü yatırımlarındaki düşüşten kaynaklandığı belirtildi. 2003 yılı öncesinde konut inşaatlarının da düşük seviyede olduğuna işaret edilen raporda, "Bunun en önemli nedenlerinin başında, yüksek faiz ve döviz kurları nedeniyle bireysel tasarrufların konut yatırımları yerine kamu kağıtlarına yönelmiş olmasıdır. Konut sektörü 2004 yılından itibaren canlanmaya başlamış, 2005'in ilk yarısında inşaat ruhsatlarındaki artış oranı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 40 artmıştır" denildi.

Rapora göre, 2004 yılında başlayan büyüme sürecinde, faiz oranları ve enflasyondaki düşüşün yanı sıra uzun vadeli, düşük faizli konut kredileri ve "yapım tekniği eleştiri konusu olan" duble yol projeleri etkili oldu. Sektör, 2004'te yüzde 4,6, 2005'te yüzde 21,5, 2006'da yüzde 20 düzeyinde büyüme gösterdi. 2007'de ise "seçimlerin doğurduğu belirsizlik ortamı" durgunluk yarattı. Ekonomik büyümedeki yavaşlama inşaat sektörüne de yansıdı ve sektörel büyüme yüzde 5 düzeyinde kaldı. 2008 yılının ilk 6 ayında da inşaat sektöründe küçülme süreci devam etti. Raporda, inşaatın gelişmeleri 1 yıl geriden takip eden bir sektör olduğuna dikkat çekilerek, şu değerlendirmelere yer verildi:

"2007 yılında yaşanan gelişmeler sektörün büyüme sürecini frenlemiştir. Geçen yıl Türkiye neredeyse son yüzyılın en kurak yılını yaşamıştır. Dünya gıda fiyatları yüksek oranda artmıştır. Petrol fiyatları, 100 dolar/varil seviyelerinin üzerine çıkmıştır. Sıkı maliye politikalarının uygulanması da bütçeden yatırımlara ayrılan payın kısılmasına neden olmuştur. 2007 yılında yatırımların bütçe içindeki payı yüzde 6,3 olarak gerçekleşmiş iken, 2008 yılında yüzde 5,3 olacağı tahmin edilmektedir. Ancak aktarılması düşünülen ek ödenek ile bu oranın artacağı bilgisi verilmektedir."

"Konuttaki canlılık, azalışını sürdürüyor"

Konuttaki canlılığın da 2008 yılında azalışını sürdürdüğü ifade edilen raporda,  "Şimdi Türkiye'de konut stoku fazlalığı bulunmaktadır. TÜİK tarafından açıklanan veriler bunun bir göstergesi durumundadır. 2008 yılının ilk 6 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre belediyeler tarafından Yapı Ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 15,3 düşüşle 39 bin 851 ile olmuştur" denildi.

Raporda, 2008 yılında sektörde küçülme sürecinin devam edeceği belirtilerek, söz konusu yılda "ulaştırma sektöründe özellikle raylı sistem yatırımları ve enerji sektöründe yürütülen projelerin ön planda olduğu" kaydedildi. Raporda, "Kamu özel sektör işbirliği ile hayata geçirilecek projeler üzerinde çalışmalar sürmektedir. Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri sektörün gelişme ve büyümesinde lokomotif görevini görmektedir. Uluslararası gelişmeler paralelinde kredi koşullarındaki sıkılaşmanın konut sektörünü olumsuz etkilemeye devam edeceği düşünülmektedir" tespitlerine yer verildi.

"2009 için olumlu sinyaller var"

Raporda, 2009 yılı için olumlu gelişmelerin sinyalleri bulunduğu belirtilerek, beklentilere ilişkin şunlar kaydedildi:

"Sektör yatırımları için beklenti tarımsal sulama yatırımlarının ön plana çıkmasıdır. Çünkü halen sulanabilir topraklarımızın önemli bir bölümü projelerinin tamamlanamaması dolayısıyla sulanamamaktadır. Artık sulama ve enerji projelerinin önemi ortaya çıkmıştır. Acilen bu yatırımların tamamlanması için adımlar atılacağı sinyalleri verilmektedir. Kısacası 2009 yılında tarımsal sulama projeleri ön plana çıkacaktır. İnşaat sektöründe konut yatırımları artış hızı azalsa da Toplu Konut İdaresi yatırımları, Kentsel Dönüşüm Projeleri, yapıların depreme dayanıklı üretilme ve güçlendirme çalışmaları ve bu projelerden kaynaklanan alt yapı yatırımları ön planda olmaya devam edecektir."