İş dünyasında Körfez tedirginliği büyüyor

Mehmet FİLOĞLU

Haziranda Katar karşıtı kampın öncüsü Suudi Arabistan'a ihracat yüzde 36, BAE'ye ise yüzde 20 geriledi. Bu düşüşün "krizin sonucu" olduğunu söylemek için henüz erken. Ancak iş dünyasında, çözüm gecikirse sıkıntı doğabileceği konusunda görüş birliği var. Bazı Suudi vatandaşlarının boykot kampanyası kısmen destek görüyor. Bu ülkede iş yapan bir şirket temsilcisi, "Türk ürünlerine karşı bazı bölgelerde direnç görüyoruz" dedi. İnşaatçıda ise endişe büyük. Bölge, sektör pazarının yüzde 20'sini oluşturuyor. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Yenigün, "Etkilerini inceliyoruz. Raporumuzu en yakın zamanda Bakan Zeybekci'ye aktaracağız" diye konuştu.

Katar krizi, son bir ayın gündemi. İş dünyasının gündemi ise ekonomiye nasıl yansıyacağı... İlk belirti ihracat rakamlarından geldi. Katar karşıtı kampın öncüsü Suudi Arabistan'a ihracat yüzde 36, Birleşik Arap Emirlikleri'ne ise yüzde 20 geriledi. Katara ihracat ise yüzde 49.2 arttı. Gerilimin sürmesi durumunda ticaretin önemli ölçüde etkilenmesi bekleniyor.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracat rakamlarını açıklarken, bazı Körfez ülkelerine ihracat düşüşünü sıcak hava şartları ve Ramazan rehavetine bağladı. Büyükekşi, kendilerine boykotlarla alakalı bir şikayetin ulaşmadığını, krizin etkisinin olup olmadığını önümüzdeki aylarda anlayacaklarını söyledi.

Türkiye-Suudi Arabistan İş Konseyi Başkanı Yusuf Cevahir de ihracat düşüşünün genel durumla alakalı olduğunu, ülkedeki birçok yatırımın durdurulduğunu kaydetti. Boykot haberlerinin fiiliyata yansımadığını dile getiren Cevahir, "Ülkeler arası ilişkiler büyük çaplı yatırımlara etki eder ama günlük işler olduğu gibi devam eder. Siyasi gidişat yeni yatırımları etkileyecektir" ifadelerini kullandı. Cevahir'in belirttiği gibi mevcut işlerin çok da aksamadığı görülüyor. Suudi Arabistan'ın iki büyük havalimanının 30 yıllık işletme ihalesini bir süre önce kazanan TAV, King Abdulaziz Havalimanı'nda özel Karşılama ve Uğurlama Hizmetleri işini de aldı.

Türkiye-BAE İş Konseyi Başkanı Mehmet Habbab, BAE'nin Suudi Arabistan'ı takip edeceği görüşünde. Abu-Dabi ile Dubai'nin ayrışabileceğini, petrol zengini Abu-Dabi'nin siyasi çekişmelerin içine girebilecek kadar kredisi varken, başarısı uluslararası iş dünyasına verdiği güvene dayalı Dubai'nin kendini etkileyecek yaptırımlardan uzak durmayı seçebileceğini, doğalgaz ithalatının yüzde 30'unu Katar'dan yapıyor oluşunun da emirliğin elini bağlayan bir başka faktör olduğunu belirtti.

Katar krizin 'gizli' nedeninden caymıyor

Müteahhitler, Bakan'la görüşecek

Körfez ülkelerine yapılan ihracatta belirleyici sektör müteahhitlik. Çelikten mobilyaya, tekstilden çimentoya kadar birçok sektör oradaki Türk inşaat sektörünün gelişmesine paralel olarak büyüyor. Halihazırda müteahhitlikte herhangi bir sıkıntı olmadı. Ancak işadamları gelişmeleri diken üstünde takip ediyor. TMB Başkanı Mithat Yenigün, özellikle kendi sektörlerinde ekonomi ve siyasetin fazlaca iç içe geçtiğini söyleyerek, "Türkiye uzun yıllardır bölgede tarafsız bir politika uyguluyordu. Ancak Katar konusunda, oradaki askeri üssün de etkisiyle, taraf haline geldik. Ticari ilişkilerde kısa vadede bir sorun görünmese de uzun vadede orada devam eden ve potansiyel işlerde kayıp yaşayabiliriz" dedi. Krizin ekonomik etkileriyle ilgili çalışma başlattıklarını açıklayan Yenigün, bunu en yakın zamanda Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'ye aktaracaklarını söyledi.

İnşaatçıların gözü Ortadoğu'da

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği'nin haziran ayı raporunda Ortadoğu'da yaşanan kriz öne çıktı. Raporda, krizin, Türkiye'nin inşaat malzemesi ihracatını olumsuz etkileyeceğine değinildi. Krizin kısa zamanda aşılma olasılığı görülmediği, Körfez ülkelerinin Türkiye'den ithalatlarını azaltabileceği belirtildi.

Projelerin yüzde 18'i üç Körfez ülkesine

Körfez ülkeleri tarihsel olarak Türk müteahhitlik sektörünün en önemli pazarlarından. Geçen yıl özelinde ise Katar 2.4 milyar dolarlık proje ile Türkiye'nin yurt dışı müteahhitlik işlerinin yüzde 18.8'ini tek başına karşıladı. Katar'a ambargo uygulayan ülkeler de ciddi bir paya sahip. Geçen yıl Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin payı sırasıyla yüzde 6.8, 6,2 ve 5 oldu. Böylelikle bu üç ülkenin toplam içindeki payı yüzde 18'i buldu.

Gıda ve mobilyadan yakın takip

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete de hazirandaki ihracat düşüşünün siyasi olaylardan bağımsız olduğunu düşünüyor. Kendilerine henüz bir olayın yansımadığını aktaran Mete, özellikle Suudi Arabistan'a yönelik araştırma başlatacaklarını söyledi. Mobilya İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Güleç de sektörün S. Arabistan'da kendini ispat ettiğini belirterek kısa vadede sözleşmelerin etkilenmeyeceğini ancak krizin uzaması durumunda oradaki projelere Türk şirketlerinin girmesinin zorlanacağını belirtti.

Türk ürünlerine direnç oluşmaya başlıyor

Siyasi gerilim Suudi kamuoyu üzerinde etkilerini göstermeye başlıyor. Haziran ayının ilk haftasında Suudi vatandaşlarının Twitter'da "Türk ürünlerini boykot edin" hashtag'i ile başlattıkları kampanyaya yüz binlerce kullanıcıdan destek geldi. Suudi Arabistan'a iş yapan bir Türk şirketinin temsilcisi "Şu an itibariyle ülkeye mal akışı sürüyor. Ancak bazı bölgelerde Türk ürünlerine karşı bir direnç oluşmaya başladığını görüyoruz. Kriz sürerse etkilerini yaşamaya başlarız" dedi.