İş görüşmelerinde bulmacalı mülakatlara hazırlanın

"Daha önce transistörü icat eden Bell Laboratuvarları ekibinde olan William Shockley, Ağustos 1957'de, Kaliforniya-Palo Alto'da yeni kurduğu Shockley Yarı-İletken Laboratuvarı için eleman arıyordu. Kafasında, transistörü ucuza mal etmek için ilginç bir fikir vardı: Hammadde olarak silikon kullanmak. Artık tek ihtiyacı doğru insanları bulmaktı. Jim Gibbons yirmili yaşlarının başında, genç bir adamdı. Ama şimdiden Stanford'da doktorasını bitirmiş, ayrıca kazandığı Fulbright Bursu'yla, Cambridge'de de çalışmalar yapmıştı. Gibbons, Shockley'in karşısında iş mülakatı için oturuyordu. Shockley kronometresini eline aldı. Ölçülü bir ses tonuyla, '127 oyuncunun katıldığı bir tenis turnuvasında, 63 maçta karşılaşacak olan 126 oyuncu ve maç yapmadan tur atlayacak tek bir oyuncu var. Bir sonraki turda 64 oyuncu 32 maç yapacak. şampiyonu belirlemek için toplam kaç tane maç yapılmalıdır?' Elini kronometreden daha yeni kaldırmıştı ki, Gibbons yanıt verdi: '126'. Gibbons basit bir şekilde, elenecek her oyuncu için bir maç yapılması gerektiğini söyledi. Şampiyonu belirlemek için 126 oyuncunun elenmesi gerekiyordu. Bu yüzden de 126 maç yapılmalıydı. Gibbons, Shockley'in 'kendi' yönteminin başkaları tarafından kullanılmasından hoşlanmadığı izlenimine kapıldı. Shockley bir sonraki soru için kronometreyi bir daha çalıştırdığında Gibbons'un düşündüğü her saniye, gergin havayı biraz daha yumuşattı. Sonunda Shockley kronometreyi durdurdu ve sorunun ortalama yanıtlama süresinin iki katı kadar sürenin geçtiğini söyledi. Bunu merhametli bir tatmin duygusuyla söylemişti. Gibbons işe alınmıştı." Günümüzde giderek yaygınlaşan "Bulmacalı mülakat"lara dair tarihten bir örnek. Wall Street'ten Silikon Vadisi'ne, birçok farklı alandaki işverenler, bugünün aşırı rekabetçi küresel pazarında ayakta kalabilmek için gerekli olan zekâ, yaratıcılık ve problem çözme becerisi gibi özellikleri ölçmek için adaylara zor ve hileli sorular soruyor. * Neden kanalizasyon kapakları kare değil de daire biçimindedir? * Bir jet uçağının ağırlığını tartı kullanmadan nasıl ölçersiniz? * Dünyada kaç tane piyano akortçusu vardır? * Aynadaki bir görüntüde neden 'yukarı ile aşağı' yer değiştirmez de 'sağ ile sol' yer değiştirir? gibi sorular yıllardır Microsoft ve diğer ileri teknoloji şirketlerinin, zorluklarıyla bilinen iş görüşmelerinde kullanılan bulmacalara örnek teşkil ediyor. William Poundstone, "Fuji Dağı'nı Nasıl Taşırsınız?" adlı kitabıyla, birçok aday arasından en yetenekli elemanları bulmak isteyen yöneticilere, bulmacalı mülakat hazırlamanın yollarını öğretiyor. ODTÜ Yayıncılık tarafından basılan kitap aynı zamanda, iş arayanlara, hayatlarının işine ulaşma yolunda en çetin sorularla nasıl baş edebileceklerine ilişkin fırsatlar sunuyor. Hileli mülakat soruları için ipuçları Hileli tuzaklarla dolu ve pek de insaflı olmayan soruları baskı altındayken yanıtlamak kolay değil. Peki hazırlanmak için ne yapabilirsiniz? William Poundstone sizi bir adım öne geçirebilecek ipuçlarını şöyle sıralıyor: - Öncelikle nasıl bir yanıt istendiğine karar verin (monolog mu, diyalog mu?) - İlk aklınıza gelen daima yanlıştır. - Hesap yapmayı bir kenara bırakın. - Uzun ve karmaşık soruların yanıtları genelde basit olur. - Basit sorular genelde karmaşık yanıtlar gerektirir. - Aşılmaz bir engelle karşılaştığınızda, varsayımlarınızın bir listesini yapmaya çalışın. Sırayla her varsayım için, reddetmeniz durumunda neler olacağını düşünün. - Bir mantık bulmacasında çok önemli bir bilgi eksikliği varsa, bütün olası senaryoları ortaya koyun. Çok büyük ihtimalle, problemi çözmek için o bilgilere ihtiyacınız olmadığını göreceksiniz. - Fırsatını bulursanız, görüşmecinin daha önce hiç duymadığı bir yanıt verin. İşverenler için iyi mülakatın sırları Microsoft (MS) çalışanlarıyla, karşılaştıkları mülakatları inceleyen Poundstone, MS'teki iş görüşmesi uygulamalarının ileri teknoloji pazarının ortaya çıkardığı bir baskı sonucu oluştuğunu söylüyor. MS CEO'su Steve Pallmer'ın "Yaptığımız en önemli iş, harika insanları işe almaktır" dediğini belirten Poundstone, MS işe alımlarının da gelecek odaklı olduğunu vurguluyor. İşverenlerin, işe alma ya da işe almama yönündeki kararlarını kolaylaştıracak tavsiyeleri ise şöyle sıralıyor: - Bulmacalara verilen değer, adayın tecrübesiyle ters orantılıdır. - Mutlaka bir mülakat planı yapılmalıdır. - Mülakatlar, IQ testi değildir. - Bir mülakat bulmacası, kötü işe alımları önleyecek bir filtredir. - Mülakat sorularının ne kadar adil olacağı sizin elinizdedir. - Öyle sorular seçin ki adayın soruyu önceden duymuş olması fazla önemli olmasın. - İlk izlenimlerinize teslim olmayın - "Doğru yanıtı olmayan sorular"dan kaçının. - "Stres mülakatı" yapmayın. - Not alışverişi yapmayın. - Son karar mülakatları hakkındaki yaygın "pembe yalanlar" dahil, yalan söylemeyin. DATE.17-07-08