İş makinesinde sıfır gümrük endişesi

Ferit PARLAK

İş makineleri üretici­si ve ihracatçıları, ikin­ci el makine ithalatında gümrük vergilerinin sıfırla­nabileceğine yönelik haber­ler üzerine üretim kaybı en­dişesi yaşıyor.

Üretimde sıkıntıların art­tığı, arzda yaşanan daralma­nın enflasyonu körüklediği, cari açık ve döviz ihtiyacının yükseldiği bir dönemde ‘ikin­ci el iş makineleri ithalatın­da gümrük vergileri sıfırlana­cak’ haberleri, ihracatın kata­lizörü olan ve cari fazla veren sektörlerden ‘iş makineleri üretici ve ihracatçıları’nın te­dirginliğini arttırdı.

2025 hedeflerine engel olur

250 bin çalışan ile yıllık 2 milyar dolarlık ihracat ger­çekleştiren ve yurtiçi talebi de karşılamaya çalışan 600’ün üzerinde şirket temsilcisi, iş makinesi sektörüne yönelik alınacak gümrüksüz ithalat kararlarının kısa dönem için üretimi olumsuz etkileyeceği, ‘2025 yılında 500 bin çalışan, 5 milyar dolar ihracat’ hede­fi için de ‘büyük engel’ teşkil edeceği görüşünde birleşti.

Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçı­ları Birliği (İMDER) verileri­ne göre 2022 yılında toplam 11 bin 43 iş makinesi ve inşa­at ve altyapı yatırımlarında durgunluk olmasına rağmen 2023 yılının ilk 3 ayında 3 bin 63 iş makinesi satışı yapıl­dı. Otoriteler bu rakamların, sektöre yönelik talebin katla­narak artacağını gösteren bir veri olduğuna dikkat çekiyor.

İş makinelerine yönelik talebin sadece Türkiye’de değil bölgesel de olsa tüm dünyada artması, sektörün desteklendiği taktirde ihra­catını hedeflerinin de üzeri­ne çıkarabileceği anlamına geliyor; Kurulu ve kullanı­lamayan kapasiteler ve şir­ketlerin Ar-Ge yatırımlarına ağırlık veren çalışmaları da bu iddiayı destekliyor.

İstihdamı azaltır

Bu nedenle, deprem fela­keti sonrasında yapılacak alt ve üstyapı inşaatlarının aci­liyetini ve maliyeti bahane ederek alınabilecek ‘ikinci el iş makinesi ithalatına güm­rüklerin sıfırlanması’ kara­rında, sadece bu yönde ta­lep belirtenlerin değil, döviz açığını artıracak, istihdamı azaltacak, üretim kabiliye­tini kaybettirecek ve ülkeyi ikinci el çöplüğüne çevire­cek etkilerin de gözönünde tutulmasını isteniyor.