Kimya sanayiinde yüzde 5000 vergi artışı şoku

İSTANBUL - Türkiye'nin en çok ihracat yapan sektörler sıralamasında geçen ay üçüncülüğe yükselen kimya sanayii, ÖTV şoku yaşıyor. Bazı petro-kimya ürünlerinde yüzde 5000 ÖTV ve 50 kata varan teminat mektubu artışı, kimyasal madde üretimini durma noktasına getirdi. İhracat bağlantısı bulunan firmalar, bunu kaybetmemek için vergilerdeki artışa rağmen ayakta kalma çabası verirken, iç pazara çalışan kimyasal madde üreticileri ise kapanmanın eşiğinde. 2 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan, özel tüketim vergisi (ÖTV) kararnamesi ile solvent, baz yağ ve madeni yağların ÖTV'sinde yüzde 5000 bulan artışlar yapıldı. Benzin ve motorine solvent, madeni yağ ve baz yağların karıştırılarak haksız kazanç sağlanmasını önlemeye yönelik yapıldığı belirtilen düzenleme, akaryakıtçılarla sınırlı tutulmayınca, kurunun yanında yaş da yandı. Türkiye'ye en çok döviz getiren sektörlerden biri olan kimya sanayiicisi zor durumda. Bu kararname çıkarılmadan önce kendilerinden konuyla ilgili hiçbir şekilde görüş alınmadığını belirten sektör temsilcileri ise tepkili. Türkiye Kimya Sanayiciler Derneği Genel Sekreteri Mustafa Bağan, "İlk bakışta biz bunu; akaryakıta solvent ve diğer hammaddeleri kaçak olarak katıp, daha ucuz akaryakıt elde ederek, kâr farkını cebine atmaya çalışan, yasadışı iş yapan insanlara karşı çıkarılmış bir yaklaşım olarak görüyoruz. Ancak bir bakıma bu polisiye tedbir uygulanırken, diğer tarafta kimya sanayii büyük bir darbe aldı. Olayın bu boyutu düşünülmemiş" dedi. Akaryakıt önlemi kimyayı vurdu Kimyasal madde imalatçılarının, son yapılan vergi artışı uygulamasının dışında tutulmasını isteyen Bağan, akaryakıtla ilgili sıkıntıya yönelik denetim mekanizmalarının geliştirilmesinin daha doğru olacağını ifade etti. İmalatçıların, solvent, madeni yağ ve baz yağ gibi hammaddelerin temininde zaten ciddi bir kontrol mekanizmasına tabi olduklarını dile getiren Bağan, şunları söyledi: "Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (EPDK) kurulduktan sonra getirilmiş olan bir lisans zorunluluğu var. Yani bu tür ürünleri ithal edebilmeniz için lisans almanız lazım ve getirmiş olduğunuz ürünlerin gramına kadar her türlü hesabını EPDK'ya vermeniz lazım. Bu dört-beş yıldır böyle. Dolayısıyla o zamandan beri gerçekten de sanayici olup bu kimyasal hammaddeleri üretimleri için getiren kuruluşlar EPDK'dan lisans aldılar. Bu lisans çerçevesinde kendi ihtiyaçları olan ürünleri ithal etmeye başladılar. Firmalar, EPDK'ya her yıl şubat ayında 'bu kadar hammaddeyi üretimimde kullanacağım' diye başvuruyor. Yılsonunda da aldığı hammaddeyi nerede kullandığının hesabını veriyor. Sektörümüzde kontrol bu şekilde sağlanıyor." Teminat farkı 50'ye katlandı İlgili kararname ile getirilen artışların iki türlü etkisi olduğunu belirten Mustafa Bağan, bunları şöyle ifade etti: "Örneğin; önceden 100 ton solvent getirmek için yatırılması gereken teminat miktarı 3 bin 500 YTL civarında idi. Bu kanunla beraber ise rakam 159 bin 850 YTL'ye yükseldi. Yani bu teminat farkı yaklaşık olarak 50'ye katlandı. Bunun yanında bir de ÖTV'ye bağlı olarak KDV arttı. Bir ÖTV ödüyorsunuz yetmiyor, üstüne KDV ödüyorsunuz. Yani 100 ton solvent alımında vergi matrahına göre ödenmesi gereken KDV miktarı 900 YTL idi. Bu kanunla birlikte yeni matrah ve yeni yaklaşım hesabı sonrası 29 bin 43 YTL KDV ödemek gerekiyor. Yani 32 kat artıyor." Maliyeti, yüzde 25 artırıyor Sanayicinin mevcut koşullarda bunları ödeyebilmesinin imkansız olduğunu söyleyen Bağan, vergi artışları ürüne yansıtıldığı takdirde maliyetlerin yüzde 25'ler civarında arttığını vurguladı. Bağan, "Tekstil, deri, boya gibi sektörlerin sıkıntılı ekonomik durumları ortada. Artış ürünlere yansıtıldığı takdirde, bu sektörler kendileri için gereken kimyasalları ithal etme yoluna gidecektir. Çünkü bitmiş ürün ithalatında böyle yüksek miktarlar ödenmiyor. Bunun sonucunda da bu kimyasalların üretimi duracak. Zaten yavaş yavaş bazı firmalar, üretimi durdurmuş vaziyette" dedi. Bağan, sorun kısa sürede çözülmediği tardirde, bazı firmaların da fabrikalarını Mısır başta olmak üzere kendileri için daha uygun koşular sunan ülkelere taşıyabileceklerini dile getirdi. ÖTV artışı, hangi ürünü ne ölçüde etkiliyor? . Tekstil ve deri yardımcı kimyasalları: Türkiye'de baz yağ kullanılarak 17 bin ton tekstil ve deri yardımcı kimyasalları üretildiği tahmin ediliyor. Bunun için de yaklaşık 9 bin ton baz yağ kullanılıyor. Yağın ÖTV'si ise tecil-terkin kapsamında ton başına 15 YTL'den 750 YTL'ye çıkarak, yüzde 5000 artmış durumda. Bunun sonucunda da tekstil ve deri sektörüne yıllık 6 milyon 600 bin YTL'lik bir yük geliyor. KDV de eklendiğinde toplam yük 8 milyon YTL'yi buluyor. . Köpük kesiciler ve tekstil ürünleri: Köpük kesiciler, boyada üretim ve uygulama esnasında meydana gelen köpürmeyi engellemek amacıyla kullanılıyor. Bu malzemeye de yüksek oranda mineral yağ katılıyor. Ayrıca tekstil sektörü için sentetik elyafta statik elektriklenmeyi önlemek üzere üretilen ürünlerde de baz yağ (spindle oil) hammaddesi kullanılıyor. Bu ürünler olmadan tekstil sektörü üretim yapamıyor. Kararnameden önce 1 kilogram baz yağ için 1.5 kuruş ÖTV ödenirken, yeni çıkan Bakanlar Kurulu kararına göre ise bu rakam 75 kuruşa yükselmiş durumda. Yani 50 kat artış var. . Aerosoller: Deodorant, sinek ilacı vb. türdeki ürünleri ilgilendiren aerosol sanayi durdu. Bütün aerosol üreticileri, sinek ilacı ihracatlarının en yoğun dönemindeyken, iki hafta gümrüklerden kerosen, white spirit, hekzan gibi ürünleri çözemedikleri için üretim ve ihracat kaybı yaşadı. Depolarda sinek ilacı için satın alınan ambalajlar elde kaldı. 2008 kaybedildi. Yılda 700 milyon dolar ihracat yapan bu sanayiide, yeni uygulama ile firmalar yılda 5-8 milyon YTL teminat mektubunu vermek zorunda oluyor. . Sikatif (Kurutucular): Boya ve birçok sektörde kulanılan sikatiflerin üretiminde de solvent var. Örneğin; eskiden 100 ton white spirit için yaklaşık 5 bin dolarlık teminat mektubu verilirken, şu anda aynı miktar için bu rakam 135 bin dolara fırlamış durumda. İhracat potansiyeli yüksek olan bu günlerde sektörü yeni yükler zorluyor. White spirit, ayrıca otomobil sanayiinde kullanılan kaplamalarda akışkanlığı ayarlayıcı işleve de sahip. . Tarım ilaçları: Normalde tarım ilaçları için ÖTV ödenmiyor. Ancak tarım ilaçlarının içine giren solvent ve yağlar için hem teminat hem de ÖTV ödenmesi gerekiyor. İlgili kararname ile katlanan ÖTV, alım gücü belli olan çiftçiyi de zorlayacak. Bakan Çağlayan'a mektup Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Başkanı Timur Erk'in, Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan'a yeni kararname ile bazı ürünlerde yüzde 5000'leri bulan ÖTV artışı ve 50'ye katlanan teminat oranlarının kimyasal madde üretimine etkilerini anlatan bir mektup yazdığı bildirildi. Yaklaşık 10 gün önce yazılan mektuba henüz bir cevap alamadıklarını belirten Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Mustafa Bağan, Gelirler Genel Müdürlüğü ve Maliye Bakanlığı danışmanları ile de görüşmelerinin sürdüğünü söyledi. Bağan, bir taraftan istihdam paketi açıklayan hükümetin, diğer taraftan da böyle bir uygulama ile çarkları dönen bir sektörde kapanmalara, dolayısıyla yeni işsizlerin oluşmasına neden olmasına anlam veremediklerini ifade etti. Otomotiv ve tekstil tehdit altında - Türkiye, solventte tamamen ithalatçı konumunda. Baz yağ ve madeni yağda ise çok az miktarda TÜPRAŞ'ın üretimi bulunuyor. Burdada ithalat ağırlıklı. - Kimyasal madde üreticilerinin, üretimlerini durdurmaları halinde, bu hammaddelerin ithalatçıları da ürünlerini satacak müşteri bulmakta zorlanacak. - Kimyasal madde üreticilerini kepenk kapatma noktasına getiren yüksek vergi artışları sıkıntısı giderilmezse; otomotiv, tekstil, inşaat, beyaz eşya ve boya gibi Türkiye'nin lokomotif sektörleri de krizden nasibini alacak. - Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği'ne üye 22 yardımcı kimyasal üreticisi firma var. Bu konuda üretim yapan firma sayısı İstanbul'da 500, Türkiye genelinde ise 3 bin civarında. Pazarın yüzde 80'ine ise dernek üyesi 22 firma hakim. - İlgili kararnameden dolayı zor günler geçiren sektörde, TKSD üyesi 22 firmada 3 bine yakın, Türkiye genelinde ise 10 bin civarında istihdam kaybı bekleniyor. Yardımcı kimyasal üreticisi 22 firma pazarın % 80'ine hakim - Ak-Kim Kimya - BASF Türk Kimya - Chemetall San. - CIBA - Cognis Kimya - Deren Kimya - Deteks Kimya - Ege Kimya - Etken Makina - Evonik Degussa - Filatem Endüstri - Hidrokim - Huntsman - Kartal Kimya - Kimar Kimya - Oynurden Kimya - Poliya - Promar - Pulcra Kimya - Sarchem Kimya - Setaş Kimya - Teknik Kimya