KKM bir haftada 50,2 milyar TL yükseldi, krediler sert fren yaptı

Dolarizasyonu önlemek için 20 Aralık 2021’de devreye alınan ve yeni ekonomi yönetiminin kademeli çıkış yapmak için ilk adımı attığı Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesapları son bir haftada 50,2 milyar TL artış gösterdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, söz konusu hesaplar 18 Ağustos haftasında 3 trilyon 407 milyar 948 milyon liraya ulaştı.

Geçtiğimiz hafta KKM 3 trilyon 357 milyar 708 milyon lira olmuştu. Bireysel ve kurumsal yatırımcıların kur ataklarından korunmak için ilgi gösterdiği KKM hesapları, yılbaşından bu yana kesintisiz büyüme gösterdi. Söz konusu hesaplar, bu yılın başında 1 trilyon 370 milyar lira seviyesindeydi. Böylelikle KKM hesapları yıl başından bu yana yüzde 148.7 artış gösterdi.

Etkileri önümüzdeki hafta görülür

 Dolar cinsinden toplam büyüklüğü 126 milyar 430 milyon liraya ulaşan KKM’de, son dönemde bütçeye yükü de tartışma konusu olmuştu. Kur artışlarının faiz oranını aşmadığı Kasım 2022 ve Mart 2023’te kur farkı ödenmezken, diğer aylarda sürekli kur fark ödendi. En yüklü kur farkı ödemesi ise uygulamanın 17’nci ayı olan 34,5 milyar lira ile bu yılın temmuzunda yapıldı. KKM için uygulamanın başından bu yana yapılan toplam kur farkı ödemesi ise temmuz sonu itibarıyla 152 milyar lira oldu.

Bu rakamın yıl sonunda 300 milyar TL’yi bulabileceği konuşuluyor. Merkez Bankası ayrıca, hafta sonu 125 milyar dolara yaklaşan kur korumalı mevduat hesaplarının (KKM) azaltılmasına yönelik yeni bir düzenlemeye gitmişti. Düzenlemenin ilk etkileri önümüzdeki hafta görülmeye başlanacak. KKM düzenlemesi sonrası faiz beklentisi farklılık göstermişti. Diğer taraftan BDDK verileri, kredi hacmini de ortaya koydu.

Bankacılık sektörünün kredi hacmi 18 Ağustos itibarıyla 5 milyar 456 milyon lira azaldı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 10 trilyon 371 milyar 488 milyon liradan 10 trilyon 366 milyar 32 milyon liraya geriledi. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat da (bankalararası dahil) geçen hafta 138 milyar 53 milyon lira arttı. Söz konusu haftada yüzde 1,1 yükselen bankacılık sektörü toplam mevduatı, 12 trilyon 987 milyar 253 milyon lira oldu.

Tüketici kredilerinde frene devam

 Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 18 Ağustos itibarıyla 2 milyar 801 milyon lira azalışla 1 trilyon 418 milyar 933 milyon liraya geriledi. Söz konusu kredilerin 445 milyar 286 milyon lirası konut, 86 milyar 674 milyon lirası taşıt ve 886 milyar 974 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 2 milyar 823 milyon lira artarak 1 trilyon 208 milyar 691 milyon liraya yükseldi. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da yüzde 0,8 azalışla 865 milyar 267 milyon liraya geriledi. Bireysel kredi kartı alacaklarının 410 milyar 492 milyon lirası taksitli, 454 milyar 775 milyon lirası taksitsiz oldu.

Yasal öz kaynaklar arttı

 BDDK haftalık verilerine göre, bankacılık sektöründe takipteki alacaklar, 18 Ağustos itibarıyla bir önceki haftaya göre 157 milyon lira artarak 172 milyar 187 milyon liraya yükseldi. Söz konusu takipteki alacakların 147 milyar 823 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Aynı dönemde bankacılık sisteminin yasal öz kaynaklar, 59 milyar 352 milyon lira artarak 2 trilyon 173 milyar 968 milyon lira oldu.

Merkez’in rezervleri 117 milyar doları aştı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) toplam rezervleri 18 Ağustos haftasında bir önceki haftaya göre 757 milyon dolar artarak 117 milyar 76 milyon dolara ulaşırken, yükseliş eğilimi üst üste 10'uncu haftaya taşındı. Buna göre, 18 Ağustos itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 1 milyar 192 milyon dolar artışla 76 milyar293 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri, 11 Ağustos'ta 75 milyar 101 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu. Söz konusu dönemde altın rezervleri 435 milyon dolar azalarak 41 milyar 218 milyon dolardan 40 milyar 783 milyon dolara geriledi.

Böylece Merkez Bankası'nın toplam rezervleri, 18 Ağustos haftasında, 116 milyar 319 milyon dolardan 117 milyar 76 milyon dolara yükseldi. Rezervlerdeki yukarı yönlü eğilim üst üste 10'uncu haftaya taşınırken, mayıs sonu itibarıyla 98,5 milyar dolar seviyesinde bulunan rezervler, 18 Ağustos itibarıyla 117,08 milyar dolar seviyesine çıktı. Böylece mayıs sonundan söz konusu tarihe kadar geçen sürede artış yaklaşık 18,6 milyar dolara ulaştı.

Yatırımcıdan 1,5 milyon dolarlık alım

Merkez Bankası Haftalık Menkul Kıymet İstatistikleri, yatırımcıların talep yönünü ortaya koydu. Buna göre, yurt dışında yerleşik kişiler, 18 Ağustos haftasında net 75,6 milyon dolarlık hisse senedi satarken, 1,5 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 1,7 milyon dolarlık Şirket Borçlanma Senetleri (ŞBS) aldı. Yurt dışında yerleşik kişilerin 11 Ağustos itibarıyla 30 milyar 68,2 milyon dolar olan hisse senedi stoku, 18 Ağustos'ta 30 milyar 293,7 milyon dolara çıktı. Aynı dönemde yurt dışında yerleşik kişilerin DİBS stoku 878,3 milyon dolardan 861,9 milyon dolara gerilerken, ŞBS stokları da 59,7 milyon dolardan 60,8 milyon dolara yükseldi.

Kredi kartı faizleri yükseliyor

Kredi kartı, KMH ve ticari kredi faizlerinde üst limitler 1 Eylül’den artıyor. Buna göre, kredi kartı faizi aylık yüzde 2,81, yıllık yüzde 40,1 olurken, nakit çekim faizi aylık yüzde 3,57 yıllık yüzde 53,2 olarak gerçekleşecek. Ticari kredi faizi üst limit de yine 1 Eylül’den itibaren yüzde 56,3’e yükseliyor.