Likidite hamlesi ile mevduat faizleri 2-3 puan artacak

Birol BOZKURT

Merkez Ban­kası likidite hamlelerine devam ediyor. Salı gü­nü faizi yüzde 50’de sabit bıraktığını açıklayan Mer­kez Bankası, ay­nı gün bankala­ra gönderdiği bir yazı ile döviz ve altın swap iha­lelerinde alıcı taraftan satış tara­fına geçeceğini açıkladı.

Yeni swap işlemi TCMB’nin spotta döviz satışı yaparak fazla Türk Lirası likidite­yi çekmesi anlamına gelir­ken, bu hamleyle daha önce döviz ve altında borçlanma tarafında yer alan TCMB, borç veren pozisyonuna ge­çiş yapmış olacak. Merkez Bankası, likidite tarafından yeni bir hamle daha açıkladı. Merkez Bankası, dün yapı­lan açıklamada döviz alımı içeren işlemlere son verdi­ğini bankalara bildirdi. 2018 yılında Rahip Brunson kri­zi ile yaşanan kur atağı son­rası yurtdışı swap işlemle­rine sınırlama getirilmesine karar verilmişti.

Sonrasında bankaların ihtiyaç duyaca­ğı dövizi sağlamak amacıyla 31 Ağustos 2018’de TCMB bünyesinde döviz karşılı­ğı TL swap piyasası açılma­sı kararı verilmiş ve Kasım 2018’de piyasa faaliyete geç­mişti. TCMB’nin TL para ta­kası piyasasının temel ama­cı, bankaların TL ve yaban­cı para likidite yönetiminde esnekliği ve araç çeşitliliğini artırmaktı.

Fonlama maliyetleri 5-10 puan aşağıda kalıyordu

TCMB, 80 milyar doları aşan rezerv birikimi yaptı­ğı yerel seçimlerden bugü­ne geçen dönemde TL liki­dite fazlasını azaltmak için spotta döviz alımı içeren bir ihale açmıyor aksine vade­si geleni de yenilemiyordu.

Böylece 2023’te 64.5 mil­yar dolara ulaşan lokal ban­kalarla yaptığı swap işlem­leri altın için pazartesi gü­nü sıfıra inerken dövizde ise sadece 140 milyon dolar­lık bakiye kaldı. Konuyla il­gili görüşlerine başvurdu­ğumuz bankacılık kaynak­ları, “Merkez Bankası’nın swap dahil ağırlıklı ortala­ma fonlama maliyeti, mev­cut politika faizinde 5-10 puan aşağıda kalıyordu.

Bu da parasal aktarım meka­nizmasının etkinliğini azal­tan bir etki yapıyor ve piyasa faizlerini aşağı yönlü baskı­lıyordu. Şimdi bu hamle ile parasal aktarı mekanizma­sının etkinliği artırılarak, mevduat faizlerinin negatif reel faiz bölgesinden uzak­laştırılması amaçlanıyor. Bu düzenleme ile şu anda yüzde 49-50,5 arasında bu­lunan mevduat faizleri ilk etapta 2-3 puan yukarı gide­bilir” diye konuştu.

TCMB piyasaya döviz verip, TL alacak

Merkez Bankası, banka­cılık sistemine orta vade­li TL likidite sağlama niye­tiyle 3,6 ve 9 aylık vadelerle swap ihalesi açıyordu. TC­MB, şimdi tersini yapma­ya başladı, yani bu hamleyle döviz verip TL alacak piya­sadan. Bunu teknik bir ham­le olarak gördüğünü söy­leyen bankacılık kaynağı, “Merkez Bankası, TL likidi­teyi çekmek için ana kanal olarak yine depo ihaleleri ile ve ZK’ları kullanacaktır. Bu hamle de kullanılacaktır ama ana fonlama aracı ol­mayacaktır. Piyasada olu­şan fazla TL’nin çekilmeyen kısmı bu hamle ile çekmek amaçlandı. Sistemin ihtiya­cı olabilir. TL verip döviz al­mak isteyen bankalar olabi­lir” diye konuştu.

 “Yeni düzenlemeye şimdilik ihtiyaç yok”

 Önümüzdeki dönemde yeni bir likidite hamlesi gelip gelmeyeceği sorusuna yanıt veren bankacılık kaynağı şunları söyledi; “Mevcut fazla likidite çok yüksek değil. Acil bir hamleye daha ihtiyaç yok. Olursa ilk etapta depo ihaleleri üzerinden bir çekim yapılacaktır. Bir diğer hamle de likidite bonosu çıkarmak olabilir ancak TCMB bu kanalı kullanmayı tercih etmiyor.

Bunun bir sebebi hazine tahvillerine rakip olacak bir enstrümanın ortaya çıkması istenmediği için olabilir.” Ekonomide normalleşme adımları kapsamında 2018 yılında sınırlandırılan yurtdışı swap kullanımında sınırların kaldırılabileceğini söyleyen kaynaklar, “Bu adım Türkiye’nin yabancı yatırımcılar açısından imajı için önemli olabilir. Ancak burada yetki Merkez Bankası’nda değil BDDK’da” dedi.

 Suudi Arabistan ile depo alım işlemine son verildi

 Merkez Bankası, 2023'te Saudi Fund for Development ile gerçekleştirilen 5 milyar dolarlık depo alım işlemini karşılıklı mutabakat ile sonlandırdı. TCMB’den yapılan açıklamada, rezerv yönetimi kapsamında dış yükümlülüklerinin azaltılması amacıyla uluslararası depo alım işlemlerinin gözden geçirildiği belirtildi. Merkez Bankası’ndan yapılan duyuruda şu ifadelere yer verildi: “Son dönemde depo bakiyelerinin azaltılması yoluyla dış yükümlülüklerimizde yaklaşık 7 milyar ABD doları karşılığı iyileşme sağlanmıştır.

Kamuoyunun bilgisine sunulur.” Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Programımızla artan dış kaynak girişi, ters dolarizasyon ve azalan dış finansman ihtiyacı sonucunda rezervlerimiz güçlendi. Bu sayede dış yükümlülükleri azaltıyoruz. Suudi Arabistan ile ekonomik ve finansal konulardaki işbirliğimiz devam edecek” ifadelerini kullandı.