Mahfi Eğilmez'den çarpıcı dolar analizi: Hem itibar hem değer kaybediyor ama...

Ekonomist Mahfi Eğilmez, keni blogunda yayımladığı "Dolar Egemenliğini Ne Zaman Yitirir?" başlıklı son yazısında doların yavaş yavaş eski gücünü ve dünya ekonomisindeki yerini kaydebişini örneklerle açıkladı. 

Dünyanın bir numaralı rezerv parası olan ABD dolarının son yıllarda hem değer hem de itibar kaybı yaşadığını belirten Mahfi Eğilmez, doların maddi kaybını diğer para birimleri karşısındaki değer düşüşüyle açıkladı.

Eğilmez, Dolar Endeksi'nin (DXY), 13 Ocak 2025’te 109,6 seviyesindeyken bugün 98,3’e gerilediğini, yani bir yıldan kısa sürede yaklaşık yüzde 10’luk bir değer kaybı yaşadığını söyledi.

Eğilmez Euro/dolar paritesini de ele aldığı yazısında; Ocak 2025’te 1,0245 olan Euro/dolar paritesi, bugün 1,1751 seviyesine yükseldiğini ve böylece doların Euro karşısında yaklaşık yüzde 13 oranında değer yitirmiş olduğunu belirtti.

'İtibar kaybı daha ciddi bir sorun'

Eğilmez, değer kaybının ardından yazısında doların itibar kaybını ele aldı ve itibar kaybını daha ciddi bir sorun olarak değerlendirdi.

Mahfi Hoca, doların iki dünya savaşı arasındaki dönemde yavaş yavaş, ikinci dünya savaşından sonra da kesin olarak dünya parası konumunu aldığını ve bir numaralı rezerv para konumuna geçtiğini söyledi.

Ancak Eğilmez, son yıllarda ABD’ye yönelik risk algısının artmasıyla doların itibarında kayıplar yaşandığını belirtti.

Mahfi Eğilmez, bu risk artışlarını şöyle sıraladı:

1) İkide bir Hazine’nin borçlanma tavanına erişmesi ya da bütçenin onaylanmaması gibi durumlar sonucunda ortaya çıkan hükümet kapanmaları.

2) Trump’ın Fed’in ve yargı sisteminin bağımsızlığına zarar verecek şekildeki açıklama ve yaklaşımları.

3) Trump’ın dünyanın her tarafına yön vermeye yönelik günü gününü tutmayan tavırları,

4) Kredi derecelendirme kuruluşlarının ABD’nin notunu AA düzeyine düşürmüş olması.

Eğilmez ayrıca, ABD’nin dünya GSYH’si ve ticaretindeki payının azalması, Çin’in yükselen ekonomik ve siyasi gücü, kripto ve dijital paraların yaygınlaşması ile altın ve değerli metallere yönelimin artmasının da doların eski gücünü yavaş yavaş kaybetmesini etkileyen unsurlar olduğunu söyledi.

Son yıllarda BRICS ülkeleri ve Şanghay İşbirliği Örgütü’nün ortak para çıkaracağına dair iddialar gündeme gelse de, bu yönde somut bir adım atılmamasına da değinen Mahfi Hoca, buna rağmen alternatif arayışların artmasının doların itibar kaybının bir yansıması olarak kabul edildiğini belirtti.

Rezervlerde doların payı düşüyor

Eğilmez bu gelişmelerin ardından doların dünya merkez bankası rezervlerindeki payının 2000 yılındaki yüzde 72 iken seviyesinden bugün yüzde 56’ya kadar gerilemiş durumda olduğunu söyledi.

Eğilmez Euro'nun da dolara karşı meydan okuyamadığını belirterek yazısında şu ifadelere yer verdi:

"Dolara en büyük rakip olacağı tahmin edilen euro böyle bir meydan okumayı başaramadı. Euro’nun dünya toplam rezervleri içindeki payı bir ara yüzde 28 dolayına yükselmişken bugünkü payı yüzde 20’ye gerilemiş bulunuyor. Dolar, euro ve diğer rezerv paraların yerini yavaş yavaş Çin yuanı (RMB) ve alışılmış rezerv paralar dışındaki diğer bazı paraların aldığı görülüyor."

Yerine geçecek para henüz yok

Mahfi Eğilmez’e göre dolar eski gücünü, itibarını ve dünya ekonomisindeki yerini kaybediyor ancak yerini alacak yeni bir küresel rezerv para henüz ortada yok. Euro bu rol için yeterince güçlü değil. Çin yuanı ise IMF’nin SDR sepetine girmiş olmasına rağmen, büyük ölçüde Uzak Doğu ülkeleriyle sınırlı bir rezerv para niteliği taşıyor.

Eğilmez, doların küresel egemenliğini kaybetse de bunun uzun bir zaman alacağını belirtti. Mahfi Hoca yazısını şu ifadelerle sonlandırdı:

"Dolayısıyla doların yerini başka bir paraya devretmesi zaman içinde gerçekleşecek olsa bile öyle bugünden yarına tamamlanacak bir gelişme gibi görünmüyor"