Maliyet düşecek derken, indirim de gitti!

Mehmet KARA

Türkiye'ye doğalgaz ithal eden özel sektör oyuncuları ile Rus Gazprom Export Şirketi arasında fiyat indirimi konusundaki anlaşmazlık Rusya'nın istediği gibi çözüldü. Dün İnterfaks Ajansı tarafından duyurulan "anlaşma" haberi, bugün geç saatlerde Rus Gazprom tarafından da teyit edildi.

“YAPICI GÖRÜŞMELER”

Rus tarafının yaptığı açıklamada, "Gazprom Export ile Türkiye’deki özel sektör doğalgaz ithalatçıları (Avrasya Gas, Akfel Gas, Batı Hattı, Kibar Enerji, Shell Enerji ve Enerco Enerji) yürütülen yapıcı görüşmeler  sonucunda, içinde bulunduğumuz yıl için geçerli olacak doğalgaz fiyatı üzerinde anlaşmaya varmışlardır. Doğalgaz arzı halen sözleşmelerde belirtilen hacimlere uygun olarak sağlanmaktadır " denildi. 

BURMİSTROVA: MEMNUNUZ

Açıklamaya göre Gazprom Export Genel Müdürü Elena Burmistrova  “Türkiye’deki ticaret ortaklarımızla anlaşmaya varabilmiş olmaktan memnuniyet duyuyoruz. Türkiye doğalgaz piyasasına yönelik doğalgaz tedarikimizde uzun vadeli işbirliğimizin başarıyla sürmesi beklentisi içindeyiz” dedi. 

İNDİRİM TAMAMEN RAFA KALKTI

İnterfaks ajansının haberinde de, Gazprom Export’un açıklamasında da gazın fiyatına ilişkin bilgi verilmedi. Ancak Enerji Günlüğü, Rus kaynaklarının “anlaşma” olarak lanse ettiği gelişmenin, aslında bir uzlaşmaya dayanmadığı bilgisine ulaştı. Edinilen bilgilere göre ortada bir uzlaşmadan çok, Rusya’nın dayatması var. Çünkü Rus tarafı, özel sektör ithalatçılara uyguladığı ve 1 Ocak 2016’da kaldırdığı yüzde 10.5’lik indirimi geriye dönük olarak sadece üç aylığına uygulayacak. Buna karşılık 1 Nisan 2016’dan itibaren bu indirim tümüyle ortadan kalktı.

BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ?

Rus Gazprom Export Şirketi, 2014 yılından itibaren Türkiye’deki özel şirketlere yüzde 10.5'lik bir indirim uygulamaya başlamıştı. BOTAŞ ise en büyük alıcı müşterinin kendisi olduğu argümanıyla, özel sektör oyuncularına uygulananın üzerinde, yani yüzde 15’lik bir indirim talep etmişti. Gazprom Export bunu kabul etmeyince BOTAŞ yüzde 10.5’lik indirimin geriye doğru uygulanması talebiyle tahkime gitmişti.

ÖZEL SEKTÖR İNDİRİMİ KALKTI

Bu tartışmalar yaşanırken, Rusya’dan alınan doğalgazın fiyatı da petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel aşağıya doğru inmeye devam etmişti. Bu düşüş enerji ihracat gelirine bağımlı Rus ekonomisini de zorlamaya başlamıştı. Gazprom Export BOTAŞ’ın tahkime gitmesinden sonra bu yılın başından itibaren bu kez özel sektöre uyguladığı yüzde 10.5’lik indirimi de sona erdirmişti.

PAHALI SATIYORSUN, NE İNDİRİMİ?

Rusya tarafının BOTAŞ ve özel sektör oyuncularına karşı kullandığı argümanlar ise Türkiye enerji piyasasındaki ciddi bir soruna işaret ediyor. Petrole paralel şekilde ucuzlamasına rağmen alınan Rus gazının Türkiye içindeki fiyatının hiç düşmediğini hatırlatan Rusya tarafı, “Ucuzlayan gazı pahalıya satmaya devam ederken, bizden de ayrıca indirim istiyorsunuz. O halde ben özel sektör ithalatçılarına uyguladığım indirimi de 1 Ocak 2016 itibariyle kaldırıyorum” demeye getirdi.

1.2 MİLYAR TL’LİK FAHİŞ KAR

Türkiye, şu sıralarda dönemde doğalgazın bin metreküpüne 500 TL'nin hemen altında bir bedel ödüyor. Piyasaya verilen doğalgaza uygulanan fiyat ise 800 TL'ye yakın. Aradaki 300 TL'ye yakın fark, 1 milyar metreküpte 300 milyon TL’ye ulaşıyor. Özel sektör oyuncularının kış aylarında 5 milyar metreküpe yakın bir ithalatı dikkate alındığında ortada kaba bir hesapla özel sektör oyuncularının 1.2 milyar TL'ye yakın bir kar elde etmesi söz konusu.

Yani özetle, Türkiye'de BOTAŞ eski zararlarını tazmin etmek amacıyla bir yandan ucuza aldığı gazı pahalıya satarken, bir yandan da Gazprom Export’tan yüzde 15'lik ilave bir indirim istiyordu. Ancak Rusya tarafı, hazır yapmış olduğu yüzde 10.5'lik indirimi de kaldırdı. Böylece Türkiye, gaz ithalat maliyetini düşürmeye çalışırken, özel sektör oyuncularına uygulanan yüzde 10.5’lik indirimden de oldu.

Kaynak: Eneji Günlüğü