Markalar Kanunu geliyor

ANKARA - Tescil edilen markaların korunması amacıyla hazırlanan Markalar Kanunu Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarıya göre, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal ya da hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla; kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların veya ambalajlarının biçimi gibi çizimle görüntülenebilen her türlü işaret marka olabilecek.

Marka koruması, tescille elde edilecek. Ayırt edici niteliğe sahip olmayan markalar; ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren ya da malların ve hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren markalar tescil edilmeyecek.

Daha önce tescil edilmiş ya da tescil başvurusunda bulunulmuş marka ile ayırt edilemeyecek kadar benzer olan markaların da tescil edilemeyeceği öngörülen tasarıda, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı markalar, tarihi, kültürel değerler bakımından halka mal olmuş nişan, rozet, arma, amblem gibi işaretleri veya adlandırmaları içeren markalar, dini değerleri ve sembolleri içeren markaların tescili Türk Patent Enstitüsü tarafından reddedilecek.

Marka tescilinden doğan haklar

Marka tescilinden doğan haklar, yalnız marka sahibine ait olacak. Marka sahibinin izni olmadan ticari vekili veya temsilcisi adına marka tescilinin yapılması halinde, marka sahibi kullanım için yetki vermemişse ve ticari vekil veya temsilcinin haklı bir gerekçesi yoksa, marka sahibi, markasının kullanımının yasaklanmasını yetkili mahkemeden talep edebilecek.

Tescilli bir markanın, tescilli olduğu belirtilmeden sözlük, ansiklopedi veya başka bir başvuru eserinde, jenerik ad izlenimi verecek şekilde yayımlanması durumunda, marka sahibinin talebi üzerine yayımcı, yayımın talebi takip eden ilk baskısında markanın tescilli bir marka olduğunu belirtmek suretiyle yanlışlığı düzeltecek.

Marka sahibi, markasının, üçüncü kişiler tarafından, dürüstçe ve ticari veya sanayi konularıyla ilgili olarak, ticari hayatın gidişatı içinde, kendi adı veya adresini belirtmesini; malların veya hizmetlerin türü, kalitesi, miktarı, kullanım amacı, değeri, coğrafi kaynağı, üretim veya sunuluş zamanı ya da bunların diğer niteliklerine ilişkin açıklamalarda bulunmamasını; özellikle aksesuar, yedek parça gibi malların ya da hizmetlerin kullanım amacını göstermek bakımından zorunluluk bulunan hallerde kullanılmasını engelleyemeyecek.

Marka sahibinin, markasını tescil edildiği mallar veya hizmetlerle ilgili olarak tescilin Resmi Marka Gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren 5 yıl içinde haklı bir neden olmadan kullanmaması ya da markasının kullanımına 5 yıl kesintisiz ara vermesi halinde, markanın hükümsüzlüğüne yetkili mahkemece karar verilecek.

Başvuru şartları

Marka tescil başvurusunda bazı evrak talep edilecek. Bunlar arasında, markanın yayıma ve çoğaltmaya elverişli örneğinin yanı sıra marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmışsa bunların Latin alfabesindeki karşılığı da isteniyor.

Türk Patent Enstitüsü, başvuruda yer alan unsurların doğruluğundan makul nedenlerle şüpheye düşerse, başvurunun incelenmesi aşamasında bilgi ve belge sunulmasını isteyebilecek.

Enstitü, başvuru dilekçesinde yer alan mallar, hizmetler ve sınıf numaraları üzerinde gerekli düzenlemeleri yapma yetkisine sahip olacak.

İtirazlar 3 ay içinde yapılacak

Tescil başvurusu yapılmış bir markanın, tescil edilmemesi gerektiğine ya da başvurunun kötü niyetle yapıldığına ilişkin itirazlar, marka tescil başvurusunun yayımından itibaren 3 ay içinde yazılı olarak yapılacak.

Yayıma itirazlar incelenirken, itiraz ve karşı görüşler gerek görülen hallerde taraflara iletilerek bildirim tarihinden itibaren 1 ay içinde sunulmak üzere tarafların yazılı görüşleri istenebilecek.

İnceleme sonucunda markanın, başvuruda bulunulan mallar veya hizmetlerin bir kısmı ya da tamamı için tescil olunamayacağı sonucuna varılırsa, başvuru bu mallar veya hizmetler bakımından reddedilecek.

Enstitü verdiği tescil kararlarına, bu kararlarından menfaati ihlal olan kişiler 2 ay içinde yazılı itiraz edebilecek. Karara itirazın haklılığının ve doğruluğunun belirlenmesi halinde, karar Enstitünün ilgili dairesi tarafından değiştirilecek.

Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun itirazlar ile ilgili olarak verdiği nihai kararlara karşı, kararın bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde, Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinde dava açılabilecek.

Markanın koruma süresi

Tescilli markanın koruma süresi, başvuru tarihinden itibaren 10 yıl olacak. Koruma süresi sona eren marka, başvurulması halinde 10'ar yıllık dönemler halinde yenilenecek.

Yenileme talebinin, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününden önceki 6 ay içinde yapılması gerekecek. Bu süre içinde yenileme talebinin yapılmaması veya yenileme ücretinin ödenmemesi halinde, yenileme talebi, koruma süresinin sona erdiği ayın son gününü izleyen günden başlayan 6 aylık süre içinde, ek bir ücretin ödenmesi koşuluyla da yapılabilecek.

Yenilenmeyen markalara ilişkin marka hakkı, koruma süresinin bittiği gün sona erecek.

Markalar haczedilebilecek

Tescilli bir marka, devredilebilecek, diğer şekillerde mülkiyet değişikliğine konu olabilecek, miras yolu ile intikal edebilecek, rehnedilebilecek.

Markaya ilişkin mülkiyet değişikliği sonucunu doğuran hukuki işlemler, Sicile kaydedilmediği sürece, Enstitü tarafından hak sahibine yapılacak bildirimlerde mevcut Sicil kaydı esas alınacak.

Tescilli bir marka, teşebbüsten bağımsız olarak, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü ya da bir kısmı için devredilebilecek.

Tescilli bir marka, teşebbüsten bağımsız olarak rehnedilebilecek ve haczedilebilecek. Rehin sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve taraflarca imzalanması zorunlu olacak.

Tescilli bir marka, teşebbüsten bağımsız olarak haczedilebilecek. Haciz, sicile kaydedilecek ve Gazetede yayımlanacak.

Tescilli bir markanın kullanım hakkı, tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmı ya da tamamı için genel veya belirli bir coğrafi alanda geçerli olacak şekilde lisans sözleşmesine konu olabilecek. Lisans sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve taraflarca imzalanması zorunlu olacak.

Hükümsüzlük nedenleri

Markanın hükümsüz sayılmasına, yetkili mahkeme tarafından karar verilecek. Marka sahibinin veya yetkili kıldığı kişinin kullanımı sonucunda markanın, tescil edildiği malların veya hizmetlerin niteliği, kalitesi, üretim yeri veya coğrafi kaynağı konularında halkı yanıltma ihtimali ortaya çıkması halinde, marka mahkeme tarafından hükümsüz sayılacak.

Marka hakkı; markanın koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi ve marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi halinde sona erecek.

Markanın sağladığı hakları tecavüze uğrayan marka sahibi, mahkemeden fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti, markanın sağladığı haklara tecavüzün önlenmesi, markanın sağladığı haklara tecavüzün kaldırılmasını talep edebilecek. Bu kapsamda; özellikle markanın sağladığı haklara tecavüz sayılan fiillere konu olan ürünler ile bunların üretiminde kullanılan cihaz, makine gibi araçlara el konulması ve markanın sağladığı haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, masraflar tecavüz edene ait olmak üzere el konulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçlar üzerindeki markaların silinmesi veya markanın sağladığı haklara tecavüzün önlenmesi için kaçınılmazsa imhası da talep edilebilecek.

Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı taklit ederek hizmet sunan, ürün üreten, satan, dağıtan veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkaran ya da bu amaçlar için gümrük bölgesine yerleştiren, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutan ya da ticari amaçla elde bulunduran kişi, kusurluysa neden olduğu zararı tazmin etmekle yükümlü olacak.

Marka sahibinin uğradığı zarar, sadece fiili kaybın değerini değil, markanın sağladığı haklara tecavüz dolayısıyla yoksun kalınan kazancı da kapsayacak.

Markanın sağladığı haklara tecavüz eden tarafından markanın kötü veya uygun olmayan bir şekilde kullanılması sonucunda, markanın itibarı zarara uğrarsa, marka sahibi, bu gerekçeyle ayrıca tazminat isteyebilecek.

Marka sahibi, markanın sağladığı haklara tecavüz eden tarafından piyasaya sürülmüş ürünleri kişisel ihtiyacı ölçüsünde elinde bulunduran veya kullanan kişilere karşı, dava açamayacak.