Odalarda NACE tartışması!

 

 

İSTANBUL - Firmaların faaliyet alanlarının AB normlarına göre sayısal olarak kodlanmış biçimi olan NACE, odalarda isyan bayrağının açılmasına neden oldu. NACE'ye ilk tepki İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis üyelerinden geldi. Dün İstanbul'da basın toplantısı yapan İSO'nun bazı Meclis üyeleri, NACE sistemiyle birbiriyle alakası olmayan sektörlerin aynı grupta toplandığını iddia etti. İSO meclis üyeleri, sorumluluğunu TOBB'da olduğunu düşündükleri durum için hukuki mücadeleye hazırlandıklarını kaydetti. 

Basının karşısına geçerek makinecilerin tekstil üreticileriyle, kazan üreticilerinin bigudi üreticileriyle eşleştirildiğini savunan Meclis üyeleri adına en sert tepkiyi Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri (OAİB) Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran gösterdi. İSO'da belli sektörlerin temsil gücünün zayıflatıldığını ileri süren Dalgakıran, NACE'ye göre hiçbir kurala uyulmadan bir takım düzenlemelerin yapıldığını söyledi. Bazı gruplar ve o grupları temsil eden kişilerin hedef alındığını, mevcut yönetimlere yakın gruplamaların aynı şekilde kaldığını ileri süren Dalgakıran, "İSO'da daha önce 56 olan grup sayısı 42'ye indirildi. Temsilde adaleti sağlamak için daha fazla meclis üyesinin var olması gerekirken, bu rakam düşürüldü. 14 grup ortadan kaldırılırken, İSO'da değişimi arzu eden grupların hemen hemen hepsi bir araya getirildi ve tek bir torba içerisine dolduruldu. Bu suretle yönetimin değişmesini arzu edenlerin Meclis'e girmesinin önüne geçilmek isteniyor" dedi. 

 

'Gruplandırmayı yeni öğrendik'

NACE'nin birbirine yakın aynı sektörlerin temsil edilmesi için yapılan bir organizasyon olduğunu vurgulayan Dalgakıran, "Ben 28. gruptayım ve makine üretiyorum. Beraber olacağım gruplar da belli. Ama benim grubumun içerisinde tekstil imalatçıları, kağıt atıkları, balya, geri dönüşümcüler, civatacılar, çelik konstrüksiyoncular, mutfakçılar, 60'a yakın makine ile hiç alakası olmayan gruplar var. Bunun tek bir mantığı var; bu grupların şekillendirilmesi ve organizasyonunun yenilenmesi. Meclis'te 10 kişi ile temsil edilecek bir sektör 3 kişi ile temsil edilir hale geliyor. Ama aynı şekilde gıda sektöründe çikolatacılar, peynirciler, sütçüler ayrı ayrı sınıflandırılmış. Bu şekilde gruplandırmaya kalkarsak bizim makine sektörü olarak 50 kişi ile oraya girmemiz lazım. Tamamen keyfi yapılmış bir organizasyon. Bunun sadece İSO'da değil, pek çok odada da yapıldığını görüyoruz" diye konuştu. 

Gruplandırmayı yeni öğrendiklerini dile getiren Dalgakıran, "Bunun sorumluluğu TOBB'dadır. İSO Başkanı, TOBB Başkan Yardımcısıdır. Gruplandırmayı TOBB yapıyor. Yapılan uygulama son derece faşizan bir uygulamadır" diye konuştu. Dalgakıran, konuyu mahkemeye taşıyacaklarını kaydetti. 

 

'Üyelerin yarısı 6 komiteye sıkıştırıldı'

 

 

'Üyelerin yarısı 6 komiteye sıkıştırıldı'

İTHİB Başkanı İsmail Gülle de, konunun İSO seçimleriyle alakalı bir isyan ya da rahatsızlık olarak düşünülmemesi gerektiğini söyledi. Buradaki konunun İSO'da temsil ettiği, mensubu olduğu sektörün "tamamen asimile edilmesiyle alakalı" olduğunu belirten Gülle, "Mevcut NACE sistemiyle oynanarak bizim tekstil sektörünün önemli miktardaki komiteleri birleştirilerek 3-4 komiteye indirilmiştir ve temsil açısından da 3'te biri civarında meclis üyeliğine getirilmiştir" dedi. Örme sektörü komitesinde yer aldığını hatırlatan Gülle, örme, tekstil terbiye sektörü, trikocu, dar dokuma ve brode sektörlerinin tek bir komite içerisine getirildiğini, mevcut durumda üye yoğunluklarından dolayı temsil kabiliyeti almış olan bu sektörlerin NACE kodlaması adı altında tek bir komiteye indirgenerek 13 olan temsilin 3'e düşürüldüğünü söyledi.  

İSO üyelerinin yüzde 50'sinin 6 komiteye sıkıştırıldığını iddia eden Gülle, "Bu itiraz, seçilememe kaygısıyla yapılan bir itiraz değil. İtirazımız sektörümüzün temsil gücünün yarı yarıya indirilmesine" dedi. Gülle, tekstil ve deri sektörünün temsilinin daha önce 14 komitede 29 kişi iken yeni düzenleme ile 5 komitede 13 kişiye düşürüldüğünü de söyledi.  

 

'Komitemi bulamıyorum'

Eski 13. grup meclis üyesi Hasan Bayram, "Şu anda komitemi arıyorum, bulamıyorum. Arkadaşlara soruyorum, benim komitemi gören var mı diye. Maalesef böyle bir tiyatroyla karşı karşıyayız" dedi. İSO üyelerinin yarısının 6 komiteye sığdırılmasını şiddetle protesto ettiklerini belirten Bayram, hükümetin, bakanlığın duruma el koyması, seçim kazanma hesabıyla yapılan oyuna bakanlığın da gelmemesi gerektiğini söyledi. 

 

'Kartlar işaretlenerek önümüze getiriliyor'

Yeni 42'nci meslek komitesi üyesi Ali Eren, NACE'de 2 bin 182 tane faaliyet konusu saptandığını, bu faaliyetleri İSO Meclisi'nde bulunan 56 gruba dağıtmanın söz konusu olduğunu belirterek, gruplandırmaların yönetmelikteki kurallara uygun olmadığını, bunun da hukuki itiraz hakkı doğurduğunu söyledi. Eren, "Bu objektif kurallara göre yapılmış bir şikayet. Düzgün bir temsil olmazsa, temsilde adalet olmazsa Oda'nın düzgün çalışması mümkün olmayacaktır. Çünkü sadece yeni kartların karıştırılarak getirildiği değil, üzerinin işaretlenerek getirildiğini görüyoruz" şeklinde konuştu. 

 

 

 

 

 

İSO'nun bazı meclis üyelerinin NACE uygulamasına karşı dile getirdikleri tepkiden sonra, bu konuda suçladıkları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nden (TOBB) açıklama geldi. Açıklamayı aynı zamanda İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı olan TOBB Başkan Yardımcısı Murat Yalçıntaş yaptı. 

Yalçıntaş önce NACE sisteminin nasıl işlediğini anlattı. Yalçıntaş kısaca, "Gümrük ve Ticaret Bakanlığı NACE  ile getirilen kodlama sürecini gerçekleştirme görevini TOBB'a verdi. Süreci TOBB, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, TÜİK, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri ve SGK ile birlikte yürüttü. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından şirket bazında tespit edilen en yüksek cironun sağlandığı sektör, o şirketin esas faaliyet kodu olarak belirlendi. TOBB kimseye NACE kodu atamadı. Firmalar en yüksek ciro yaptıkları faaliyet alanlarına göre Maliye Bakanlığı'na bildirimde bulundu. TOBB, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan bize bildirilen kodları firmalara tekrar tebliğ etti. İtiraz süresi verildi. Yapılan haklı itirazlar da Maliye Bakanlığı ile birlikte düzeltildi" dedi.

 

'Herkes bilgilendirildi'

Yalçıntaş ardından da "gruplandırmayı yeni öğrendik" diyen Meclis üyelerine cevap olarak şu cümleleri kullandı: "Aktif olan tüm firmalara ulaşıldı ve NACE kodu tebliğ edildi. İşlemler sonrasında tebliğ edilen faaliyet kodlarına yaklaşık 18 bin itiraz geldi. İtirazların oranı yüzde 2'nin bile altında kaldı. Bunların hepsini Gelir İdaresi Başkanlığı ve TOBB birlikte değerlendirdi. 15 bin itiraz haklı bulunarak NACE kodları değiştirildi. İtirazlar doğrultusunda oluşan nihai faaliyet kodları üzerinden odaların/borsaların meslek grupları belirlendi." 

 

Birleşme nasıl oldu?

 

 

Birleşme nasıl oldu?

Komitelerin oluşturulmasında AB tarafından da kullanılan dikey ve yatay faaliyet bağlantılarını gösteren matrislerin kullanıldığını belirten Yalçıntaş, "Bir NACE kodu, ya altındaki ya da üstündeki NACE kodlarıyla birleştiriliyor. Ya da o faaliyetin tedarik zinciri içindeki yakın faaliyetleri ile birleştiriliyor. Mesela gıda üreticilerini alalım. NACE'de 10, 11 ve 12 ile başlayan kodları kapsar. Peki bunların toplamı grup kurmaya yetmiyorsa ne yaparız? Önümüzde 2 seçenek var: Birincisi 13 ve 14 ile başlayan kodlarla birleştirmek. Buna dikey birleştirme diyoruz. Diğer bir metot da yatay birleştirme. Yani gıdacıları ya hammadde aldıkları tarımcılarla birleştirmek ya da mal sattıkları gıda toptancıları ve perakendecileri ile birleştirmek. Dikey birleştirme de, yatay birleştirme de doğrudur. Hepsi ilgili mevzuata göre yapılmıştır" değerlendirmesinde bulundu. 

 

'Üye sayısını Bakanlık yükseltti'

Meslek grubu kurmak için gereken minimum üye sayısının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yükseltildiğini belirten Yalçıntaş, eskiden 100 üye ile grup kuran odaların, grup kurması için gereken üye sayısının 150'ye, 25'le kuran odaların 50'ye çıktığını kaydetti. Yalçıntaş, meslek gruplarının belirlenmesi sırasında son derece objektif ve saydam bir süreç izlendiğini, İTO'da 90 olan grup sayısının 71'e düştüğünü, İzmir Ticaret Odası'nda 87'den 76'ya, İSO'da 56'dan 42'yi indiğini, bunun tüm Türkiye'de yaşandığını, 252 ticaret ve sanayi odasının 111'inde meslek grubu sayısının azaldığını sözlerine ekledi. 

 

 

Meclis üyelerinin İSO Başkanı olarak değil de TOBB Başkan Yardımcısı olarak suçladıkları İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük ise bu konuda şimdilik sessiz kalacağını söyledi. DÜNYA'nın telefonla ulaştığı Tanıl Küçük, bu konuyu basın aracılığıyla tartışmak istemediğini belirterek, "Çarşamba günü İSO Meclis toplantısı gerçekleştirilecek. Buradaki konuşmamda NACE sistemi ile nelerin hedeflendiğini, komite sayılarının neden düştüğünü ve Meclis üyelerinin itiraz ettikleri diğer konuların cevaplarını vereceğim" dedi.