Özel sektörün kredi borcu 133 milyar 574 milyon dolara indi

ANKARA - Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu, 2009 yılının ilk yedi ayında, 2008 yılı sonuna göre yaklaşık yüzde 5 oranında gerileyerek 133 milyar 574 milyon dolara indi. Aynı dönemde özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,2 azalış gösterdi.

2008 yılı sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 140 milyar 567 milyon dolar, Haziran ayında ise 133 milyar 916 milyon dolar idi.

Merkez Bankası'nın verilerine göre, 133 milyar 574 milyon dolarlık tutarın 37 milyar 93 milyon doları finansal, 96 milyar 481 milyon doları ise finansal olmayan uzun vadeli kredi borçlarından oluştu.

2008 yılı sonunda 41 milyar 96 milyon dolar olan özel sektörün finansal kredileri yüzde 9,7 oranında azalarak, 2009 yılı Temmuz ayında 37 milyar 93 milyona indi. Aynı dönemde özel sektörün yurt dışından sağladığı finansal olmayan krediler de yüzde 0,06 oranında gerileyerek 99 milyar 540 milyon dolardan 96 milyar 481 milyon dolara indi.

Uzun vadeli borcun dağılımı

Özel sektörün bu yıl Temmuz sonu itibariyle, 37 milyar 93 milyon dolar olan uzun vadeli finansal borcunun 27 milyar 750 milyon doları banka kredilerinden oluşurken, 9 milyar 343 milyon doları da bankacılık dışı finansal kuruluşlara olan borçları içerdi. Bankacılık dışı finansal kuruluşların Temmuz ayı sonu itibarıyla 9 milyar 343 milyon dolar olan borcun 8 milyar 792 milyon doları kredilerden, 551 milyon doları da yabancı sermaye sayılan kredilerden oluştu.

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli finansal olmayan kredi borçları 96 milyar 481 milyon dolar iken bunun 92 milyar 845 milyon doları krediler, 3 milyar 78 milyon doları yabancı sermaye sayılan krediler ve 558 milyon doları ise ticari kredileri içerdi.

Temmuz ayı sonu itibarıyla, 133 milyar 574 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 7 milyar 658 milyon doları resmi alacaklıları, 125 milyar 916 milyon doları da özel alacaklıları kapsadı.

Özel alacaklılarda 72 milyar 533 milyon dolar ile yabancı ticari bankalar ilk sırada yer alırken, bunu 38 milyar 210 milyon dolar ile yerleşik bankaların yurt dışı şube ve iştirakler, 6 milyar 392 milyon dolar ile bankacılık dışı finansal kuruluşlar, 8 milyar 781 milyon doları ile finansal olmayan izledi.

Uzun vadeli borçların yıllara göre dağılımı

Özel sektör, 2017 yılına kadar yıllar itibarıyla, toplam 133 milyar 574 milyon dolar olan dış borç ödemesinin en büyüğünü 2010 yılında ödeyecek. Özel sektör, gelecek yıl 29 milyar 838 milyon dolar borç ödemesi gerçekleştirecek.

Vade sürelerine göz önüne alındığında özel sektör, 2009 yılında 18 milyar 374 milyon dolar, 2010 yılında 29 milyar 838 milyon dolar, 2011'de 19 milyar 623 milyon dolar, 2012'de 16 milyar 189 milyon dolar, 2013'de 13 milyar 386 milyon dolar, 2014'de 9 milyar 23 milyon dolar, 2015'de 9 milyar 26 milyon dolar, 2016'da 6 milyar 338 milyon dolar ve 2017 ve sonrası yıllarda da 11 milyar 777 milyon dolar dış borç ödemesi yerine getirecek.

En çok borç İngiltere'ye

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun Temmuz sonu itibariyle ülkeler bazında dağılımı ise şöyle oldu:

"İngiltere 27 milyar 212 milyon dolar (yüzde 20,4), Bahreyn 17 milyar 583 milyon dolar (yüzde 13,2), Almanya 13 milyar 558 milyon dolar (yüzde 10,1), ABD 12 milyar 654 milyon dolar (yüzde 9,5), Malta 12 milyar 143 milyon dolar (yüzde 9,1) ve Lüksemburg 11 milyar 840 milyon dolar (yüzde 8,9)."

Öte yandan, özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2002 yılından 2008'e kadar hızlı bir yükseliş trendi sergilerken, 2009 yılından itibaren gerilemeye başladı.

Bu kapsamda özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu 2002 yılında 29 milyar 149 milyon dolar, 2003 yılında 30 milyar 81 milyon dolar, 2004'de 36 milyar 855 milyon dolar, 2005'de 50 milyar 516 milyon dolar, 2006'da 82 milyar 19 milyon dolar, 2007'de 121 milyar 371 milyon dolar ve 2008'de 140 milyar 415 milyon dolar oldu.

2009 yılı Ocak ayında 135 milyar 746 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu Şubat ayında 133 milyar 464 milyon dolara, Mart ayında 133 milyar 146 milyon dolara, Nisan ayında da 132 milyon 646 bin dolara geriledikten sonra Mayıs ayında 133 milyar 729 milyon dolara çıktıktan sonra tekrar düşüşe geçti ve Haziran ayı sonu itibarıyla 133 milyar 574 milyon dolara indi.

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 79 milyar 620 milyon doları ABD dolarından, 33 milyar 248 milyon doları avro (46 milyar 782 milyar dolar), 7 milyar 172 milyon doları da diğer dövizlerin ABD doları karşılığından oluştu.

Sektörel dağılım

2009 yılı Temmuz sonu itibarıyla 96 milyar 481 milyon dolar olan finansal olmayan kredilerde aslan payını 40 milyar 377 milyon dolar ile sınai sektör ve 55 milyar 675 milyon dolar ile de hizmetler sektörü aldı. 

Sınai krediler kapsamında, 40 milyar 377 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredinin 3 milyar 691 milyon dolarını madencilik ve taşocakçılığı sektörü, 28 milyar 480 milyon dolarını imalat sektörü, 8 milyar 206 milyon dolarını da elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı aldı.

Aynı dönemde, 55 milyar 675 milyon dolar olan hizmetler sektörünün aldığı uzun vadeli kredinin 8 milyar 241 milyon doları inşaat, 7 milyar 459 milyon doları toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıt, motosiklet, kişisel ve eşyaların onarımı, 15 milyar 844 milyon doları ulaştırma, depolama ve haberleşme, 17 milyar 714 milyon doları da gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerini kapsadı.

Kısa vadeli borç

Bu arada, Türkiye'de Temmuz sonu itibariyle bankalar ve ticari krediler hariç özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu 1 milyar 689 milyon dolar oldu.

Bunun 371 milyon doları bankacılık dışı finansal kuruluşların kısa vadeli kredi borcuyken, 1 milyar 318 milyon doları da finansal olmayan kuruluşların borcundan oluştu.