Patates ve soğanda fiyat artışına çare aranıyor

BEYZA COŞKUNTÜRK

Geçen yıl yaşanan fiyat düşüşleri soğan ve patates ekimini olumsuz etkiledi. Ekim alanlarının daralması soğan ve patateste rekolte düşüşlerine neden olurken fiyatları da artırdı.

Soğanın kilosu pazarda 5 liraya kadar çıkarken patates fiyatı ise üreticide 1.70-1.90 TL arasında, pazarda ise kilosu 4 lirayı buluyor. Soğanda fiyat artışının diğer bir nedeninin ise küf hastalığı olduğunu kaydeden yetkililer, patates ve soğanda fiyat artışının süreceği görüşünü dile getirdiler.

Patatesin yerini başka ürünler alıyor

Ödemiş’in coğrafi işaretli ürünü patatesinde ise kış dönemi söküm günleri yaklaştı. Ödemiş Ticaret Borsası Başkanı A. Latif Aka, üreticinin geçen yıl düşük oluşan fiyatların etkisinden kurtulamadığını ve ekim alanlarında azalma meydana geldiğini vurguladı. Aka, “Bu yıl rekolte ve verimin düşük olduğunu gözlemliyoruz. Bunun sebebi de geçen yıla göre biraz daha az patates ekimi yapılması. Mazot, gübre ve tohum başta olmak üzere girdi maliyetlerinin yüksek olması üreticinin belini büküyor. Bir torba gübre 70 liradan 140 liraya yükseldi” diye konuştu. Döviz kurlarından dolayı yükselen fiyatların son dönemde bir miktar indiğini ifade eden Aka, “Şu anki fiyatlar 1.70-1.90 TL arasında. Ancak asıl sökümler 10 gün sonra başlayacak. Üretici ihracatın da başlamasıyla fiyatların 1.90’ın üzerine çıkacağını düşünüyor. Bu anlamda fiyatlarda ve piyasada olumlu bir beklenti var. İhracatta artış yaşanırsa patates fiyatlarında olağanüstü yükseliş olabilir. Özellikle geçen sezonla kıyaslandığında ürünleri olumsuz yönde etkileyecek bir durum yok, kalite iyi” dedi.

Patates para etmeyince üretici alternatif ürüne yöneldi

Ödemiş patatesinin kritik bir ürün olduğunu söyleyen Aka, “Kasım- mart arasındaki 5 aylık kış sezonunda üreticinin paraya ihtiyacı varsa, kasım ayının ortasında ürünü kazmaya başlıyor. Borcu olmayanlar da ürünü tarlada bekletip, fiyatlar iyi seviyelere geldiğinde satıyor. Patates Meslek Komitesi’nden aldığımız bilgilere göre ‘Geçen yıl patates çok fazla para etmedi, bu yıl başka bir ürün ekmeliyim’ diyenlerin sayısında artış var. O yüzden ekim alanlarında azalma oldu” şeklinde konuştu.

Kötü hava şartlarının patatese olumsuz etki yaptığına da değinen Aka, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hava sıcaklığı eksileri gördüğü zaman don tehlikesi başlıyor. Bu da patatesin bozulmasına neden oluyor. Bazı üreticiler geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da tarlalarını elyafla kapatacak. Elyaf, ek maliyet anlamına geliyor. Bunun yanında kapatma işlemi yanlış zamanda yapılırsa patateslerde insan sağlığı için zararlı olan çimlenme meydana gelebiliyor. Üreticilerin dikkatli davranmalarında fayda var.”

Soğanda nisana kadar fiyatlar yükselecek

Soğan fiyatının küf hastalığı nedeniyle bir anda artış gösterdiğini dile getiren Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Ancak fiyatlar şimdi durağan seyrediyor. Şunu ayırt etmek lazım; doğandaki fiyat artışının nedeni stokçuluk değil, piyasaya arz etmek üzere depolarda bekleyen soğanın küf hastalığı nedeniyle zarar görmesi, çürüğe ayrılması. Soğan fiyatının yükselmesi tüketicinin yanı sıra komisyoncuları da olumsuz etkiledi. Bugün halden 3.5 liraya çıkan soğan, üzerine masraflar eklendikten sonra tüketiciye 4-5 liraya ulaşıyor. Soğan fiyatının bir süre daha 4-5 lira fiyat aralığında devam edeceği belirtiliyor. Ocak-şubat aylarında fiyatın biraz daha yükseleceği tahmin ediliyor. Nisan ayında ise Adana’da sökümün yapılmasıyla, yani yeni hasatla birlikte soğanın ateşinin söneceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

“Spekülatörlerin soğandaki fiyat oyunu bozuldu”

Türkiye Haller Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Faruk Akbaş, spekülatörlerin kuru soğandaki fiyat artırma oyununun yetkililerce bozulduğunu belirterek, “Bir hafta içinde 4 liraya çıkmış olan kuru soğanın fi yatı, bu hafta tekrar 2 lira seviyesine indi. Şu andaki fi yat makuldür” dedi. Akbaş, Türkiye’ye yetecek kadar soğanın depolarda bulunduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Sekizinci ayda kışlık soğanın hasadı yapılır. Bu yıl da hasat sezonu geçtikten sonra her yıl olduğu gibi soğanlar depoya alındı. Hasat sonrası soğan piyasasında fi yat 1-1,5 lira arasında oluştu. Spekülatörlerin oyunları nedeniyle geçen hafta soğanın fi yatı 4 liraya kadar çıkmıştı. Biz bunun daha önce de spekülasyon olduğunu belirttik. Bizim tahminimize göre soğan piyasası 1,5-2 lira civarında sürdürülecektir. Bu aşamadan sonra soğan fi yatlarında artık bir yükseliş beklemiyoruz.”