"29,5 milyar liralık teşvikle 120 bin 993 kişiye istihdam imkanı yaratıldı"

İSTANBUL - İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) "Teşvik ve İstihdam" raporuna göre, 10 yılda, 29,5 milyar liralık teşvikle sadece 120 bin 993 kişiye istihdam yaratıldığı belirtildi.

İSMMMO'dan yapılan yazılı açıklamada, İSMMMO'nun Hazine Müsteşarlığı ve KOSGEB verilerinden yararlanarak hazırladığı "Teşvik ve İstihdam" raporuna göre, son 10 yıllık dönemde 29,5 milyar liralık teşvik desteğiyle sadece 120 bin 993 kişiye istihdam yaratıldığı ifade edilerek, son dönemde açıklanan 3 milyar liralık en kapsamlı teşvik paketiyle 500 bin kişiye istihdam yaratılmasının hedeflendiği hatırlatıldı.

Açıklamada, devletin ülke ekonomisinin gelişmesi ve istihdam yaratması için uyguladığı teşvik politikası kapsamında 1999 yılından bu yana tarım, madencilik, imalat, enerji ve hizmet gruplarında toplam 3 bin 781 yatırım teşvik belgesi verildiği vurgulandı.

Küçük ve orta boy işletmelerin de dahil olduğu sektörlere yatırım teşvik belgelerine karşılık 29 milyar 534 milyon 291 bin 630 lira nakit yatırım desteği verildiğinin altı çizilen açıklamada, rapora göre teşvikle gelen istihdamda en başarılı yılın 2003 olarak gözlendiği belirtildi.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, verilere ilişkin yaptığı değerlendirmede, teşviklerin bugüne kadar istihdam yaratmada yeterince başarılı olmadığını dile getirerek, belli sektörlerle zaman zaman istihdama katkı sağlansa da kalıcı çözümlere ihtiyaç olduğuna dikkati çekti.

Arıkan, yeni teşvik paketiyle de arzu edilen işgücünün yaratılmasının güç göründüğünü ifade ederek, SSK ve prim yükünün kalkmasının geç kalınmış, ancak yerinde bir karar olduğunu bildirdi.

Yeni paket, istihdamı kaydıracak

Yeni teşvik paketi kapsamında 3'ncü ve 4'ncü bölgelerde yatırım yapacak olan sanayici ve işletmecilerin bu bölgelerde nitelikli işgücünü bulmakta zorluk çekeceğini, dolayısıyla çalışanların yüzde 30'unun büyük şehirlerden bu bölgelere göç edecek gibi göründüğünü dile getiren Arıkan, bunun da piyasaya yeni istihdam yaratılmasından daha çok istihdamın bölgelere kayması olarak yansıyabileceğini ifade etti.

Yeni istihdam paketi kapsamında, 30 Nisandan itibaren istihdam yaratan sanayicinin SSK işveren payını devletin ödemesinin fevkalade olumlu bulduğunu belirten Arıkan, şunları kaydetti:

"Küçük bir destekle hayata döndürülecek çok firma var. Bunu bir seferberlik gibi görüp hep birlikte değerlendirmeliyiz. Ancak açıklanan teşvik paketinin finansman kaynağı belirsizdir. 9. Kalkınma Planı, Orta Vadeli 2009 Programı ile de tutarlı değildir. Paket, kısa vadede çalışanların ve işverenlerin sorunlarına çözüm getirmemektedir. Bu noktada yurt içi talebi canlandıracak etkin önlemler alınması büyük önem taşımaktadır. İhracatı destekleyecek herhangi bir teşvik de söz konusu değildir. Teşvik sisteminden yararlanacak illerin gruplandırılması toplumda ciddi tartışmalara yol açmaya başlamıştır. Bu konuda şeffaflığın kesinlikle sağlanması gerekmektedir. Zaten bozulmuş olan bütçe dengesi bu paketin maliyeti ile daha da olumsuz hale gelecektir. Ayrıca bu teşviklerin 2010 yılı sonu ile sınırlandırılması yatırımlar konusunda beklenen sonuçları doğurmayabilecektir. Yatırım, üretim ve talep arttırıcı tüketim teşviklerinin birlikte ele alınması, bütünlüklü bir yapı içinde planlanması krizden çıkışı hızlandırabilir. Ekonomi politikasının bütün unsurlarının ekonomide büyüme ivmesinin yakalanmasını hedeflemesi önemlidir. Bu çerçevede sosyal boyutu olan yeni bir ekonomik program yapılması, teşvik önlemlerinin de bu program çerçevesinde planlanması çok daha yararlı olabilir."

Son 10 yıllık sürede yatırım teşvik belgesi alıp istihdam yaratan sektörlerin alt dağılımına bakıldığında imalat sektörü içinde yer alan dokuma ve giyimde 2 milyar 712 milyon liralık teşvikin karşılığı olarak 28 bin 267 kişiye iş yaratıldığı belirtilen raporda, bu rakamın 1 milyar 571 milyon liralık teşvike karşın turizm sektöründe 12 bin 127 kişi olduğu duyuruldu.

Teşvikle gelen istihdamda son 10 yılda gıda ve içki alanındaki yeni istihdamın sayısının 12 bin 213, sağlık sektörünün sağladığı istihdamın sayısı da 14 bin 549 olarak göründüğü vurgulanan raporda, teşvik miktarının 8 milyar 600 milyon lira olmasına karşın 5 bin 142 kişi ile istihdama en az katkıyı enerji sektörünün sağladığı bildirildi.

Hizmet sektörü içinde yer alan kalemler arasında ulaştırma, turizm, ticaret, eğitim, sağlık ve altyapı gibi sektörlerin de yer aldığı hatırlatılan raporda, yeni teşvik paketinde eğitime ve altyapıya desteğin artırılmasının ise bu iki hizmet kolunda son 10 yılda oluşan 41 bin istihdamın 100 bine çıkacağının olasılığını artırdığı ifade edildi.