"İlk çeyrekte aracı kurum faliyetleri daraldı"

İSTANBUL - Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) Başkanı Nevzat Öztangut, ilk çeyrekte aracı kurum faaliyetlerinin daraldığını bildirdi.

Nevzat Öztangut, Birliğin aylık yayını Sermaye Piyasasında Gündem'in Temmuz 2009 sayısında yayımlanan yazısında, yılın ilk çeyreğinde hisse senedi işlem hacimlerinin yüzde 28 düştüğünü, VOB işlem hacimlerinin de ilk defa bu dönem gerilediğini belirtti.

Aracılık komisyonları ve diğer hizmet gelirlerinin de azaldığını ifade eden Öztangut, esas faaliyet dışı gelirler sayesinde sektörün bu dönem yine de kar ettiğini kaydetti.

Haziran ayında Kamuyu Aydınlatma Platformunun (KAP) uygulamaya geçtiğine ve Dow Jones FEAS Bileşik Endeksinin hesaplanmaya başlandığına işaret eden Öztangut, bu gelişmelerin uluslararası bir finans merkezi olma hedefi bulunan İstanbul için önemli bir katma değer yaratacağını vurguladı.

"Yabancı yatırımcıların payı yüzde 16'ya indi"

Sermaye Piyasasında Gündem'in Temmuz sayısındaki, 2009 yılının ilk 3 ayına ilişkin aracı kurum sektör verilerini içeren rapora göre, aracı kurumların hisse senedi işlem hacmi bu dönemde 2008'in aynı dönemine göre yüzde 28 gerileyerek 140 milyar lira olurken, yabancı yatırımcıların payı 12 puan düşerek yüzde 16'ya indi.

VOB işlemleri, ilk kez bu dönemde geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 4 gerileyerek 113 milyar liraya düştü. Aracı kurumlardan yapılan VOB işlemlerinde yabancı yatırımcıların payı yüzde 19'dan yüzde 7'ye geriledi.

İnternetten yapılan vadeli işlemler yüzde 61 artarken, toplam hacim içindeki payı yüzde 15'ten yüzde 28'e çıktı.

Rapora göre, aracı kurumların kurumsal finansman ve kredili işlemler gibi diğer faaliyetlerinde de daralma söz konusu. Geçen yılın ilk çeyreğinde 30 kurumsal finansman projesi tamamlanmışken bu senenin aynı döneminde 26 proje tamamlandı. Yatırımcılara kullandırılan kredi tutarı da olumsuz beklentilerle 260 milyon liraya kadar geriledi.

"Şube ve irtibat bürosu sayısı dörtte bir oranında düştü"

Aracı kurumlarca yönetilen portföy büyüklüğü yüzde 19 artışla 3,8 milyar liraya çıkarken, piyasa faiz oranlarındaki gerileme, fonların portföy değerinin artmasında etkili oldu.

Aracı kurumların doğrudan sahip olduğu şube ve irtibat bürosu sayısı geçen yıla göre dörtte bir oranında düşerek 201'e geriledi. Diğer taraftan, aracı kurumların kullandıkları banka şubelerinin sayısındaki 538 adetlik artışla toplam merkez dışı örgüt sayısı 5 bin 897'ye çıktı.

2008'in ilk çeyreğinde 5 bin 800 civarında olan ve küresel krizin etkisi ile sene sonunda 5 bin 100'e inen çalışan sayısındaki düşüş 2009'un ilk çeyreğinde 4 bin 753'e geriledi. Rapora göre, bu sayı 1999 yılından itibaren kaydedilen en düşük seviye.

Raporda, özellikle şube, acente ve irtibat bürosu gibi merkez dışı örgütlerde istihdam edilenler ile 30 yaş altı çalışanların sayısındaki düşüş dikkati çekiyor.

"Net dönem karı 50 milyon liraya ulaştı"

Aracı kurumların 2009 Mart sonu solo bilançolarında varlıkları 4,1 milyar liraya ulaşırken, 2009 yılının ilk çeyreğinde net komisyon gelirleri yüzde 36 oranında geriledi. Düşüş, hisse senedi ve VOB komisyonlarındaki gerilemeden kaynaklandı.

2008 yılının Ocak-Mart döneminde menkul kıymet alım satımından zarar eden aracı kurumlar, 2009 yılının aynı döneminde 9 milyon lira kar etti.

2009 yılının ilk çeyreğinde aracı kurum sektörünün toplam giderleri 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 9 azaldı. Solo mali verilerde toplam giderler 181 milyon lira olarak kaydedildi.

2008 yılının ilk çeyreğinde faaliyet zararı açıklayan aracı kurumlar, 2009'un ilk çeyreğinde yalnızca 8 bin liralık faaliyet karı elde etti. Ancak, aracı kurumların faiz ve temettü gibi esas faaliyetleri dışında gelir elde etmeleri ve esas faaliyetleri dışındaki giderlerinin azalması sonucunda, net dönem karı önceki yılın aynı dönemine göre ikiye katlanarak 50 milyon liraya ulaştı.

2009 yılının ilk çeyreğinde, 49 aracı kurum 69 milyon lira kar ederken, 43 aracı kurum 19 milyon lira zarar kaydetti.