Sağlıkçıdan tekstilciye parası olan gemi alıyor

Aysel YÜCEL

İSTANBUL - Gemi fiyatlarının yüzde 50'den fazla düşmesi gemiyi cazip bir yatırım haline getirdi. Gemiyi doğru bir yatırım aracı olarak gören sağlık, tekstil ve inşaat gibi farklı sektörden birçok şirket de fırsatı kaçırmayarak gemi siparişi vermeye başladı. Kimi şirketler deniz ticareti işine soyunurken kimileri de sadece kiraya veriyor. Şu anda gemi almanın en doğru yatırım aracı olduğunu ve birçok şirketin gemi siparişi verdiğini ifade eden Marvel Denizcilik ve Danışmanlık Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Levent Karaçelik, hastane işletmecisine kadar çok farklı sektörlerden gemi yatırımı yapan şirketler olduğunu ve bu alana yatırım yapanların sayısının giderek artığını belirtti.
Karaçelik, geminin nasıl karlı bir yatırım aracı haline geldiğini ise şu sözlerle anlattı: " 2008'de başlayan finansal kriz dünyadaki yük akışını yavaşlattı. Navlunlar ve buna bağlı olarak günlük kazanç düştü. Gemi siparişleri durdu. 2011'e gelindiğinde tersaneler gemi fiyatlarını zamanla maliyetin altına kadar çekmek durumunda kaldı. Sonuç olarak gemi fiyatları kriz öncesine göre yüzde 50'nin üzerinde düştü. İşte geminin doğru bir yatırım aracı olması da bu noktada başlıyor. Çünkü dünyanın ünlü ekonomistleri 2010-2030 yılları arasındaki 20 senede dünyada en az 3.3 ortalama kalkınma bekliyor. Birçok alanda yük artacak ve denizyolu ile taşınacak malların tonajında 2012-2020 arasında önemli oranda artış meydana gelecek. Tüm bu gelişmeler gemiye talebi artıracağından gemi fiyatları önemli oranda artacak. Bugün çok uygun fiyata gemi alan biri 2020'de 8 sene çalıştırıp para kazandığı gemiyi aldığı fiyata satabilecek."

Ünlü isimler  de yatırımcı

Gemi yatırımı talebinin yakın zamana kadar geleneksel olarak mesleği armatörlük olan veya bir şekilde yaptığı işte kullanmak üzere gemi almak isteyen firmalardan geldiğini ancak artık bu geleneğin bozulduğunu ifade eden Karaçelik, "Bazı kişiler aynen bizim şu anda bahsettiğimiz ileriye dönük karı görerek bu sektörün tamamen yabancısı olmalarına rağmen girdiler. Yalçın Sabancı'nın Yasa Denizcilik'i ve Mehmet Karamehmet'in Genel Denizcilik'i kurması gibi. 2005- 2008 arasında gemi işletmeden kazanılan büyük paraları gören birçok kişi denizcilikle hiç ilgileri olmadığı halde bu sahaya yatırımcı olarak girdi" dedi. Şimdi ise tamamen yatırımcı olarak ileriye donuk kâr marjını görüp bunu hesaplayabilen firmaların bu sektöre girmeye başladığını anlatan Karaçelik, "Mesela GSD Holding gibi tekstilde faaliyet gösteren bir kuruluş faaliyet sahasını denizciliğe kaydırdı. Şu anda denizciliğe yatırım yapan hastane işletmecisi şirketler bile var" diye konuştu.
Faizlerdeki düşüşler nedeniyle elindeki yüklü geliri olan birçok ünlü kişinin bireysel olarak bu alana yatırım yaptığını aktaran Karaçelik, ancak isim veremeyeceğini belirtti. Karaçelik armatörlüğe soyunarak gemiyi kendisi işletenler gibi kiraya verenler olduğunu da söyledi.
'Gemi yatırımının riski yok'
Gemi almanın hiçbir riski olmadığını vurgulayan Karaçelik, "Şu andaki fiyatlarla gemi alımının hiçbir riski yok. Bu fiyatlara aldığınız bir gemiden zarar edemezsiniz çünkü tüm ekonomik veriler dünya ticaretinin nereye gittiğini gösteriyor" dedi. Karaçelik, ancak alınacak gemiyi iyi seçmek, teknik incelemesini ve işletmesini iyi yapmak gerektiğini vurguladı.

Meltem Suloğlu: Gemi fiyatları daha da düşecek

Pelikan Denizcilik'in Genel Müdürü Meltem Suloğlu, ikinci el piyasasında da sene başından bu yana fiyatların yaklaşık yüzde 20 düştüğünü belirtti. Suloğlu,"Sene sonuna kadar fiyatların yüzde 10 daha düşmesini bekliyoruz. Navlunda iyileşme görülüyor ancak biz bu durumun geçici olduğunu düşünüyoruz. Gemi fiyatlarının bu kadar cazip noktalara gelmesi sektör dışından birçok yatırımcıyı da denizcilik sektörüne çekiyor. Global Menkul Değerler'in Çin tersanelerine gemi siparişi verdiğini aktaran Suloğlu, gemi fiyatlarının düşmesinin ardından dışardan sektöre giriş yapan yatırımcılara ise şu birkaç örneği verdi: "GSD Holding-(GSD Marin),  Kayan Tekstil (Meridyen Denizcilik),Ömer Sabancı (Densa), Ciner Group (Ciner Denizcilik), Beks Tekstil'in ortakları (Aruna Denizcilik), Lateks Lojistik (Latmar Denizcilik) ve Çin tersanelerine sipariş veren Global Yatırım Holding."
Erol Yücel: Yeni yatırımcılar sektörü büyütecek
Farklı sektörlerden yatırımcıların gemi yatırımı yapmaya başlamasını çok olumlu bir gelişme olarak değerlendiren Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Deniz Ticaret Odaları Konsey Başkanı  Erol Yücel, "Diğer sektörlerden yatırımcıların denizcilik sektörüne yatırım yapmaları sektör için büyük zenginlik, Türk denizciliğinin gelişmesine büyük katkı sağlayacak" dedi. Yücel, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: "Gemi şu anda gerçekten doğru bir yatırım aracı."
Salih Zeki Çakır: Sektörün değeri  artacak
Aynı zamanda gemi brokerlik şirketi bulunan Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Salih Zeki Çakır, tekstil ve inşaat başta olmak üzere çok sayıda sektör dışından firmaya gemi alımı konusunda danışmanlık yaptıklarını, şu anda da sektör dışından olup gemi yatırımı planlayan birkaç firma ile görüşmeye devam ettiklerini açıkladı. Çakır, "Artık dışarıda sektörümüze giriş olmaya başladı. Bu trend sektörü büyütecek ve değerini artıracak" dedi.

Siparişlerin Türk tersanelerine katkısı yok

Maliyet açısından yatırımcıların Türk tersaneleri yerine Çin ve Güney Kore tersanelerini tercih ettiğini dile getiren Levent Karaçelik, "Türk tersaneleri maalesef ne Çin ne de Güney Kore tersaneleri ile maliyet bakımından rekabet edemediği için bu yatırımların Türk tersanelerine henüz bir faydası yok. Ancak özellikle 25 bin dwt altındaki gemilerde kalite bazında Türk tersaneleri Çin tersanelerine nazaran çok daha ileri düzeyde. Ama  yeterli teşvik sağlanmadığı için Türk tersaneleri şu anda çok pahalı" şeklinde konuştu.