Sahte ve kaçakta hacim 10 milyar dolara yükseldi

İSTANBUL - Sahte malların ticari hacminin Türkiye'de 10, dünya genelinde ise 750 milyar dolara yaklaştığı bildirildi. 2001 yılında kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren 350'ye yakın yerli ve yabancı markayı temsil eden Marka Koruma Grubu, Hacettepe Üniversitesi tarafından hazırlanan "Sahte ve Kaçak Ticari Malların Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri" başlıklı raporu, dün düzenlenen bir toplantı ile basına tanıttı. Raporun tanıtım toplantısında konuşan JT International Kurumsal İşler Direktörü Hasan Süel, yasadışı ticaretin boyutlarıyla ilgili bu zamana kadar sağlıklı bir veri elde edilemediğini söyledi. Sahte ürünlerin etkilerini bir 'üçgen' şeklinde ele alan Süel, bu üçgenin en tepesinde devlet, alttaki iki tarafında ise, üretici ve tüketici bulunduğunu söyledi. Süel, "Sahtecilik, üçgenin en tepesinde bulunan devlete, vergi ve itibar kaybı olarak geri dönerken, uluslararası kredibiliteyi zedeleyip, yatırım iklimini bozmaktadır" diye konuştu. Tüketicinin bu ürünleri farkında olmadan tükettiğini de iddia eden Süel, bunun geri dönüşümünün de, "insan sağlığına tehdit", "kalite ve refah kaybı" olarak karşımıza çıktığını kaydetti. Yasa dışı ticaretin en büyük darbeyi vurduğu bir diğer kesimin de "kayıt içindeki üretici" olduğunun altını çizen Süel, "Sahtecilikle, gerçek üretici fikri mülkiyet hakkı ihlaline uğramakta, satış ve istihdam kaybı yaşamakta, marka değeri kaybolmakta, çaba ve kaynak israfı yaşanmasına neden olmaktadır" ifadelerini kullandı. AB ülkelerinde 2001-2006 yılları arasında yakalanan sahte malların oranının yüzde 100'e yakın bir artış gösterdiğini kaydeden Süel, bu malların büyük miktarının Çin ve Uzakdoğu kökenli olduğunun altını çizdi. Süel, 1982 yılında dünya genelinde yasadışı ticaretin parasal boyutunun 5.5 milyar dolar olduğunu, bunun 2007'ye gelindiğinde 750 milyar dolar ile resmi ticaret rakamının yüzde 7'sine yaklaştığını bildirdi. Yasadışı ticaretin Türkiye'deki boyutları hakkında da bilgiler veren Süel şunları kaydetti: "Bizim ulaşabildiğimiz rakamlar, Türkiye'de sahte ürün ticaret hacminin 2,5 milyar dolar olduğunu gösteriyor. Ancak tüm sektörler ele alındığında, bu rakam 10 milyar dolara, iş gücü kaybı ise, 10 milyar dolara yükseliyor. Devletin buradaki vergi zararı da yaklaşık 5 milyar dolar ve 60 bin adet istihdam kaybı." Tüketicinin yüzde 20'si markaya önem veriyor Raporun hazırlayıcılarından ve Hacattepe Üniversitesi görevlisi Dr. Cahit Duran ise, yasadışı ticaretin suç örgütleri ile ilişkilendiğini savundu. Güran, Türkiye'deki sahteciliği ele almak için yapılan Tüketici Algılama Anketi'ndeki amacın, tüketicilerin bakış açıları, sosyo-ekonomik özelliklerin etkisi ve sahteciliğin büyüklüğü hakkında bilgi edinmek olduğunu dile getirdi. Ankette ortaya çıkan ilk sonuca göre, tüketicilerin marka sadakatinin düşük olduğunu belirten Güran, tüketicilerin yüzde 41'inin malın kalitesini, 32'sinin fiyatını, 20'sinin markasını, 6'sının da orijinalliğini birinci derecede öncelikli olarak gördüğünü kaydetti. En büyük rağbeti 'işporta' görüyor Tüketicilerin yüzde 31'inin sahte ve kaçak malları işportadan, yüzde 22'sinin semt pazarlarından, yüzde 16'sının da sosyete pazarlarından satın aldıkları yönünde görüş belirttiklerini söyleyen Güran, bu bulgular sonucunda sorunun kaynağında düzensiz piyasaların görüldüğünü vurguladı. Orijinal ürünün pahalı olması nedeniyle sahte mal tüketimine yöneldiğini söyleyenlerin yüzde 58 olduğunu bildiren Güran, 27'sinin sahte mallara erişimin kolay olmasından, 17'sinin ise sahte ile orijinal arasında fark olmadığını düşünerek sahte mala yöneldiği sonucunun ortaya çıktığını ve ekonomik nedenlerin sahte malların tercih edilmesine yol açtığını ifade etti. Macaristan'ın Romanya ile sınır kapısı olan Gyula'da Türkiye'den getirildiği belirtilen yaklaşık 20 bin adet taklit tekstil ürünü ele geçirildi. Macar gümrük görevlilerinin, Türk vatandaşı şoförün kullandığı Belçika plakalı TIR'da yaptıkları aramada, "Dolce Gabbana", "Armani", "Replay" gibi markaların taklit tekstil ürünleri ve ayakkabılar bulundu. Gözaltına alınan şoför, malların Türkiye'den yüklendiğini ve Hollanda'ya götürülmek istendiğini belirtti. Ürünlerin piyasa değerinin yaklaşık 100 bin dolar olduğu açıklandı.