Sanayi üretiminde 5 yılın en hızlı artışı

Sanayi üretimi ekim ayında yüzde 14,7 düzeyinde artarak yaklaşık son 5 yılın en hızlı artışını kaydetti. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından bugün açıklanan sanayi üretim verilerine göre arındırılmamış (ham) sanayi üretim verisi ekimde yıllık yüzde 14,7 artarak Ocak 2011'den bu yana en yüksek artış hızına ulaştı.  

Analistler, sanayi üretimindeki bu hızlı artışın piyasa beklentisinin çok üzerinde olduğunu, aylık dalgalanmaların gelecek dönemde de devam edebileceğini ifade ediyor. 

AA muhabirine sanayi üretimi ve büyüme beklentileri hakkında değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, sanayi üretiminin son çeyrek milli gelir gerçekleşmesi açısından olumlu bir başlangıç olarak kaydedildiğini söyledi. 

Bürümcekçi, ekim ayında arındırılmamış sanayi üretiminin yıllık bazda yüzde 14,7 yükselerek beklentilerin oldukça üzerinde bir artış gösterdiğini vurgulayarak, "Genel piyasa medyan beklentisi yüzde 8,1 artışa işaret ederken, bizim beklentimiz ise yüzde 9,6 artış şeklindeydi. Yıllık artış hesaplamasını anketlerle sağlıklı karşılaştırma için daha fazla sayıda katılımcının tahmin gönderdiği mevsim ve takvim etkisinden arındırılmamış ham veri üzerinden yapmaktayız" dedi. 

Ekimde iş günü fazlalığı nedeniyle sanayi üretiminde sert artış görülebileceğini önceden belirttiğini anımsatan Bürümcekçi, yıllık değişimde gözlenen sert dalgalanmaların üretimde bir ivmelenme değişiminden çok, büyük ölçüde yıllar arasındaki iş günü farkından kaynaklandığını ifade etti. 

"Yüzde 2,9 olan 2015 yılı büyüme tahminimiz üzerindeki riskler dengeli"   

Bürümcekçi, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin de yıllık bazda yüzde 4,6 artış gösterdiğini aktararak, "Aylık endekslerdeki oynaklık nedeniyle trend açısından daha net görüntü verdiğini düşündüğümüz, takvim etkisinden arındırılmış endeksin üç aylık hareketli ortalamasının yıllık değişimi, önceki aya göre sert yükselişle yüzde 4,8 seviyesinde gerçekleşti" diye konuştu. 

Yılın son çeyreğine güçlü bir başlangıç yapıldığının altını çizen Bürümcekçi, ekim ayı sonuçlarından sonra yeni yılın ilk çeyreğine yüzde 1,3 oranı ile başlayan, ikinci çeyrekte ise yüzde 3,7 düzeyine hızlanan, üçüncü çeyrekte tekrar yüzde 0,3 düzeyine yavaşlayan üretim artış hızının son çeyreğe güçlü girdiğini vurguladı.  

 Bürümcekçi, Türkiye'de sanayi üretimi ile milli gelir verileri arasındaki yakın ilişki dikkate alındığında, bu görünümün kendilerine son çeyrekte üçüncü çeyrekten daha güçlü bir GSYH artışı kaydedilebileceğini düşündürdüğünü belirterek, bütün gelişmeleri dikkate alarak, üçüncü çeyrek için büyüme tahminlerini aynı çeyreğe ait üretim verilerinden sonra yüzde 2,4 düzeyinde belirlediklerini dile getirdi. 

Sanayi üretiminin son çeyreğe güçlü girmesine rağmen, jeopolitik risklerin tırmanışa geçmesi nedeniyle, 2015 yılı büyüme tahminleri olan yüzde 2,9 üzerinde risklerin dengeli olduğuna işaret eden Bürümcekçi, şu ifadeleri kullandı: 

"Bu yıl için iç talepte (özel tüketim ve yatırım) ılımlı bir toparlanma öngörümüzü gelişmeler doğrulamaya devam etse de, son dönemde finansal koşullarda yaşanan sıkılaşmanın da etkisiyle yılın ikinci yarısında kredi büyümesinin belirgin yavaşladığının görülmesi, iç talep açısından olumsuzluğa işaret etmektedir. Ayrıca, Türkiye-Rusya gerginliğinin karşılıklı ticari yaptırım uygulama aşamasına geçmesi de büyüme eğilimine olumsuz yansıyacaktır. Ayrıca, ihracatın ekimde gözlenen sınırlı toparlanmayı devam ettirememesi dış talep üzerindeki risklerin aşağı yönlü kalmayı sürdürdüğünü göstermektedir." 

"Genel büyüme görünümü açısından destekleyici olacak" 

Halk Yatırım Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, sanayi üretiminde yıllık bazda dalgalanmanın, ekim ayında da yüzde 14,7 ile beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleştiğini belirterek, takvim etkilerinden arındırıldığında da, yıllık bazda yükselişin yüzde 4,6 ile yine tatminkar bir seviyede oluştuğunu kaydetti. 

Tokalı, düzeltilmiş veriler altında, üçüncü çeyrekte yüzde 3,3'e gerileyen sanayi üretimindeki yıllık artışın son çeyreğe göreceli olarak güçlü bir başlangıç yaptığını aktararak, perşembe günü açıklanacak üçüncü çeyrek genel büyüme oranını yüzde 2,3 seviyesinde beklemeye devam ettiklerini söyledi. 

Ekim üretim verilerine detaylı bakıldığında, dayanıklı tüketim mallarındaki artışın önemli destek sağladığını dile getiren Tokalı, "Eylülde, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre yüzde 6'lık aylık düşüş gösteren dayanıklı tüketim malları üretimi, ekim ayında yüzde 4,2'lik yükseliş gösteriyor. Seçim belirsizliğinin ortadan kalkmasının ardından, son çeyreğin kalan bölümünde de göreceli güçlü görünümün korunmasını bekleyebiliriz" şeklinde konuştu. 

Tokalı, büyüme görünümünde daha kalıcı bir etkiye sahip olduğu düşünülebilen ve yatırım eğilimini yansıtan sermaye malı üretiminde de, bir önceki ayın gerilemesinin ardından sınırlı da olsa artışın söz konusu olduğuna dikkati çekerek, "Küresel zayıflıkları göz önüne almakla birlikte, jeopolitik risklerin azalması ve ekonomik reform programının devreye sokulması durumunda, büyüme oranının gelecek yılı daha iyi bir seviyede tamamlaması mümkün olabilir. 2016 büyüme tahminimiz yüzde 3,2 seviyesinde" değerlendirmesinde bulundu. 

Sanayi üretim endeksi ve değişim oranları (2010=100), Ekim 2015 

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi (2010=100), Ekim 2015 

Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi (2010=100), Ekim 2015 

Ana sanayi gruplarına göre endeks ve değişim oranları (2010=100), Ekim 2015