Ticari araçta 'kiralama yasağı'na finansal ayar

AYSEL YÜCEL

İSTANBUL - Sektörün görüşüne açılan Karayolu Taşıma Yönetmelik Taslağı, ticari araç pazarını büyütecek. Taslak, “K belgesi” alarak ticari araçla taşımacılık yapanlar için araçların “öz mal” olması şartını kaldırıyor. Taslağın 25’inci maddesine göre; “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri” aracılığıyla edinilmiş, borcu bitinceye kadar finansman şirketlerinin mülkiyetinde olan, kullanıcının “kiracı” olarak gözüktüğü araçlarla da taşımacılık yapılabilecek. Kiralık araç sınırı olarak da “öz mal sayısının 10 katı” deniliyor. Böylece hukuken “kiralık” gözüken araçlarla daha geniş taşıma filoları kurulmasının yolu açılıyor.

Halen kendi hesabına taşımacılık yapanlar, öz sermaye veya banka kredisi ile ticari araç alabiliyorlar. Şimdi devreye banka dışı finansman şirketleri de girmiş oluyor. Taslak yönetmeliğin 25. maddesinde, G yetki belgesi ile ilgili olarak, “Eşya taşımaya mahsus özmal taşıt sayısının 10 katını geçmemek üzere, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında yetki belgesi sahibinin doğrudan kiracı olarak tarafı olduğu bir finansal kiralama sözleşmesi yoluyla temin edilen sözleşmeli taşıtlar kaydedilebilir” deniliyor.

Taslak bu haliyle çıkarsa ticari araç pazarı için yeni bir finansman olanağı gelmiş olacak ve pazara büyütücü etki de yapacak. Ancak asıl büyüme, kapsama araç kiralama şirketlerinin alınmasıyla gerçekleşecek. Araç kiralama şirketlerinin alımları otomobil pazarı toplam satışlarının yüzde 30’una yakın kısmını oluşturuyor. Bu şirketlerin ticari araç kiralayabilmesi, hafif ticari araç pazarında da benzer bir etki yapması bekleniyor. Daha önce bu konuda yapılan analizler, hafif ticari araç pazarına da yüzde 30 civarında etki yapabileceğini gösteriyor.

Sadece finansal kiralama

Konu ile ilgili olarak DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı Türkay Oktay, yönetmeliğin “kiralama yasağını” kaldırdığına dikkat çekti. Oktay, "Ancak taslakta sadece finansal kiralama şirketlerinin adı belirtiliyor. Biz ona itiraz ediyoruz. Diyoruz ki, kiralamayı sadece finansal kiralamacılar değil, biz de yapalım. Zaten diğer maddelerdeki sözleşmeli taşıt kavramında biz varız ama sadece o maddeye yönelik finansal kiralamaları koymaları kısıtlayıcı bir şeydir. Bu anayasaya aykırıdır dedik. O nedenle itiraz ettik o maddeye. Kiralamaya cevaz veriyor ama sadece finansal kiralama ile yapılan sözleşmelere cevaz veriyor. Biz buna itiraz ediyoruz, onlar da yapsın biz de yapalım diyoruz. Bunu değiştirmeye çalışıyoruz. Değişeceğine de inanıyoruz. Bir de panelvan konusu var. Panelvanı kapsam dışında tutmuşlar. Aslında panelvan kiralayabiliriz gibi gözüküyor taşıtma belgesiz. Onu da düzeltin dedik. Burada bir hata yapılmış çünkü” diye konuştu.

Bakanlıktan randevu talep ettik

Kiralama sektöründe ticari araç yasağı sadece Türkiye’de olan bir uygulama. 25-30 milyar TL büyüklüğe ulaşan sektörün en büyük sorunlarından biri bu. TOKKDER, uzun süredir bu yasağın kalkması için yoğun bir çalışma yürütüyor. OSD, ODD, İTO ve TOBB gibi kurumlar da TOKKDER’i destekliyor. TOKKDER Başkanı Türkay Oktay, yönetmelikle ilgili görüşlerini bildirmek üzere dernek olarak bakanlıktan randevu talebinde bulundukları, ayrıca sıkıntılı olan bazı konularda değişiklik talebinde bulunacaklarını açıkladı.

'Sektöre yüzde 25-30 büyüme getirir'

"Ticari aracın kiralamasını Taşıma Yönetmeliği nedeniyle yapamıyoruz" diyen TOKKDER Başkanı Türkay Oktay, şunları söyledi: “Yönetmelik kiralayamazsınız demiyor ama bu düzenleme ile getirilen belge düzeninde öz malı olma şartı var. İnsanlar ticari araç kullanacaksa öz malı olmak zorunda, belge alabilmeleri için. Yeni bir taslakla ticari araçların kiralanması ile ilgili bu engel ortadan kalkacak gibi görünüyor. Görüşlerimizi bildirdik. Beraber çalıştığımız ODD ve OSD de bizle aynı görüşte. Ticari aracın kiralanamamasının çok yönlü etkisi var. Türkiye önemli otomobil üretim üssü. 1.5 milyon adetin üzerinde üretim söz konusu ve bunun büyük bir kısmı da ihracat. İç pazarda ticari araçların kiralanamaması üretime destek olan bir uygulama değil. ODD ile de konuştuk. Çünkü kiralanabilmesi demek daha fazla ticari araç satılması demek. Değer zincirinin daha fazla bu konudan faydalanması demek. Bu kadar çok ticari araç üretiyorsunuz ama kiralayamıyorsunuz. Bu dernekler ile işbirliği yaptık. Taslak metin düzeltmelerle yürürlüğe konursa güzel şeyler olacak. Ciddi büyüme getirir bize. Yüzde 25-30 olur. Hemen olmaz ama bizim binek araç kiraladığımız birçok müşterimizin ticari araç ihtiyacı da var. Biz satın alın diyorduk. Kiralamaya başlarsak hemen bir talep olur. Ticari araç satışlarında Avrupa sıralamasında çok yüksek olduğu bir ülkeyiz. Üretim olarak da öyle… Şirketler ticari araç satın aldıkları zaman 8-10 yılda bir değiştiriyorlar. Kiralamada ise 3-4 yılda değiştirmek zorundasınız. Dolayısıyla devir hızı artacak. Otomatikman ticari araç satışlarına ve 2. ele olumlu yansır. KOBİ’nin zaten kısıtlı kaynağı var; ticari araca ihtiyacı var. KOBİ bu arabayı kiralıyor olabilse zaten o faaliyetine daha fazla sermaye ayıracak. Dolayısıyla KOBİ’ye de sermaye rahatlığı getirir.”