Tiryakilere resimli uyarı Mart'ta başlıyor

ANKARA - Danıştay'ın sigara paketlerinde yer alacak resimli uyarılarla ilgili yürütmeyi durdurma kararından sonra, uyarının kaplayacağı alanla ilgili "en az" hükmü kaldırıldı, ancak yüzde 65'lik alan zorunluluğu kaldı.

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK), şu ana kadar 250 markanın 170'ine resimli uyarı için gerekli izni verdi.

Alınan bilgiye göre, TAPDK, tiryakilerin sigaranın zararları konusunda dikkatlerinin daha fazla çekilmesine dönük resimli uyarıyla ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Kurum, yeni uygulamanın 1 Mart 2010 tarihinde başlatılmasını öngörüyor.

Bu çerçevede, Danıştay 13. Dairesi'nin verdiği yürütmeyi durdurma kararıyla ilgili gelişmeler de takip ediliyor.

Söz konusu kararın ardından, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na itirazda bulunan TAPDK, bir yandan itiraz ve mahkemenin esasla ilgili kararını beklerken, diğer yandan da uygulamaya dönük yeni düzenlemelerde bulunuyor.

TAPDK, bu konudaki ilk düzenlemeyi de orana ilişkin Kurul kararıyla gerçekleştirdi.

Danıştay'ın resimli uyarıya ilişkin yürütmeyi durdurma kararının gerekçesini de oran uygulaması oluşturmuştu. Danıştay Kararında, Kanun'da uyarıların kapladığı alanla ilgili (en az yüzde 40) ifadesinin yeraldığı, buna karşın resimli uyarıyla ilgili Kurul Kararında, "Birleşik uyarıların kapladığı yüzey, siyah sınır çizgileriyle birlikte yer aldığı toplam yüzeyin en az yüzde 65'ini kaplamalıdır" denildiği belirtilmiş, bunun da çelişki yarattığı vurgulanmıştı.

TAPDK da, bunun üzerine yeni bir Kurul Kararı çıkardı. Bu kararda, "Birleşik uyarıların kapladığı yüzey siyah sınır çizgileriyle birlikte bu uyarıların basıldığı görülebilir en geniş dış yüzeyin yüzde 65'ini kaplamalıdır" denildi. Böylece iptale gerekçe olan "en az yüzde 65" ibaresi, "yüzde 65" olarak değiştirildi.

Yüzde 65'lik oran devam edecek

TAPDK, söz konusu düzenlemenin ardından, resimli uyarılarla ilgili geçiş takvimini de yeniden belirledi. Buna göre, 1 Mart'tan sonra üretilecek sigara ve diğer tütün mamullerinin paketlerinde birleşik uyarılar bulunacak. Bu şekilde sigara içicileri, yazının yanısıra resimle de uyarılmış olacak.

Birleşik uyarılar paketin ön yüzeyinde yine yüzde 65'lik alanı kaplayacak. Daha önce üretilen ve sadece yazılı uyarılara yer verilen sigara ve diğer tütün mamulleri ise 30 Haziran 2010 tarihine kadar piyasaya sürülebilecek. Bu tarihten sonra birleşik uyarı olmayan ürünler hiçbir şekilde piyasaya verilemeyecek. Ancak baş bayii ve bayiler, stoklarındaki eski ürünleri yıl sonuna kadar satabilecek. Böylece piyasadaki stokların eritilmesi için bir geçiş süreci tanınacak.

Bu takvime göre, 1 Ocak 2011'den itibaren piyasada uyarı resmi yer almayan paket kalmayacak.

Bu arada TAPDK Başkanı Mehmet Küçük, Danıştay'ın iptal kararından sonra, buna yönelik itirazda bulunduklarını ve resimli uyarı uygulamasını 2 ay ertelediklerini ifade etti.

Sigara ve diğer tütün mamullerinde resimli uyarıya dönük çalışmaların sürdüğünü belirten TAPDK Başkanı, şöyle devam etti:

"Bu aşamada, Danıştay Dava Daireleri Kurulu'nun vereceği kararı bekliyoruz. İlgili mahkemenin kararında tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan zararlı etkileri önleyici düzenlemeler yapmanın ve bunlarla ilgili karar almanın TAPDK'nın görevleri arasında bulunduğuna dikkat çekiliyor.

Burada, yürütmeyi durdurmaya gerekçe madde (en az yüzde 65) düzenlemesiydi. Kurul kararıyla "en az" ibaresini buradan çıkardık. Resimli uyarının kaplayacağı alanla ilgili yüzde 65'lik oranda bir değişiklik yok. Kurulumuz resimli uyarıyla ilgili çalışmayı bir komisyona yaptırdı. Bu komisyonda, Sağlık Bakanlığı temsilcilerinin yanı sıra halkla ilişkiler, sosyoloji ve ilgili diğer branşlardan da uzmanlar da yeraldı. Komisyonda AB uygulamaları da dikkate alındı. Ebat, oran ve uyarı resimleri konusunda yapılan çalışmanın ardından son kararı Kurul verdi. Yüzde 65'lik oranı tespit ederken AB Genel Sekreterliği'nden de görüş alındı. Aynı şekilde, Sağlık Bakanlığı'ndan uygun görüş alındı ki bu bir zorunluluktu. Bu şekilde resimli uyarıyla ilgili düzenlemeler belirlendi."

Sigara ve diğer tütün mamullerini üreten firmaların, üretim öncesi tasarım örneklerini TAPDK'ya göndermek ve Kuruldan onay almak zorunda olduklarına da işaret eden Küçük, bu çerçevede resimli uyarılarla ilgili onay verme işleminde de bulunduklarını belirtti.

TAPDK Başkanı, "Resimli uyarılarla ilgili onay işlemi için de firmalar, geçen yıl Mayıs ayından bu yana bize resimli başvuruda bulunuyor. Şu ana kadar, firmaların ürettiği 250 markanın 170'ine bu konuda izin verildi" dedi.

Küçük, firmaların izin sonrası üretim bantlarını, silindirlerini buna göre düzenlediklerini de vurguladı.

Birleşik uyarılar nasıl olacak?

TAPDK'nın 1 Mart'ta uygulamaya girecek resimli uyarılarla ilgili Kurul Kararına göre, belirlenen 14 resim ve yazı, piyasaya arzına izin verilen dumansız tütün mamulleri dışındaki bütün ürünlerin en çok görülebilen geniş ön yüzeyine kapak açım ya da bandrol bitim noktasından başlamak üzere yerleştirilecek.

En çok görülebilen geniş ön yüzey, önden açılan sert paketlerde paketin açıldığı yüzeyi, yumuşak paketlerde ise en çok görülebilen yüzeylerden herhangi birini ifade edecek.

Farklı paket tiplerinde ise birleşik uyarının uygulanacağı en çok görülebilen geniş ön yüzey, başvuruların değerlendirilmesi sırasında Kurum tarafından belirlenecek.

Birleşik uyarılar, yer aldığı yüzeyin üst köşesine paralel olacak şekilde ve yüzeyde bulunan diğer bilgiler ile aynı yönde konumlandırılacak. Bu uyarılar sabit ve silinemez olarak basılacak. Sigara dışındaki tütün mamullerinde de sökülemez nitelikte olması şartıyla yapıştırılabilecek.

Birleşik uyarılar, tütün mamulleri paketlerinin en çok görülebilen geniş ön yüzeyinde dönüşümlü olarak bulunacak.

Birleşik uyarılar, sınır çizgisi ile birlikte toplam yüzeyin yüzde 65'ini kaplayacak.

Birleşik uyarılar, içerdiği metinsel veya görsel bileşenlere hiçbir şekilde müdahale etmeyecek biçimde genişliği 3 mm'den az ve 4 mm'den daha büyük olmayacak siyah sınır çizgisi ile çerçevelenecek.

Firmalar, üretim ve ithalat programlarını birleşik uyarılardan her birinin 14 aylık dönem içerisinde yüzde 5 ve yüzde 9 arasında ve mamullerin her bir çeşidinde ayrı ayrı görünmesini sağlayacak şekilde planlayıp, uygulayacak.

Birleşik uyarılarda mavi, kırmızı, sarı ve siyah renkler kullanılacak. Uyarıların metinsel veya görsel bileşenlerinin görünürlüğü, bandrol, pul, fiyat etiketi veya diğer unsurlarca engellenemeyecek.

Birleşik uyarılar, yer aldığı yüzeyde paketin açılması ile zarar görmeyecek şekilde yerleştirilecek.