Türk şirketlere ambargo uyarısında ikinci dalga

Teknoloji devi SAP'ın ardından dün de ABD’li donanım şirketi NetApp, iş ortaklığı yaptığı tüm şirketlere İran’ın yanı sıra Kırım, Küba, Kuzey Kore, Sudan ve Suriye’yi de kapsayan taahhütname gönderdi.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Aysel YÜCEL

Türk şirketlere, ABD’nin ambargo uyguladığı ülkelerle iş yapmaması uyarısında bulunan yabancı şirket sayısı artıyor. Geçtiğimiz hafta teknoloji devi SAP, Türkiye’de iş yaptığı tüm şirketlere İran ile çalışmadığı ve çalışmayı düşünmediğine dair dijital ortamda bir taahhüt metni göndererek imzalamaları talebinde bulunmuştu. Microsoft’un da benzer bir taahhüt metni hazırlığında olduğu konuşulurken, dün de ABD’li donanım şirketi NetApp, iş ortaklığı yaptığı tüm şirketlere İran’ın yanı sıra Kırım, Küba, Kuzey Kore, Sudan ve Suriye’yi de kapsayan benzer bir yazı gönderdi. Türk şirketler, kapsamın genişletilmesinden endişe ediyor.

İlk kez DÜNYA’nın gündeme taşıdığı bu konuda ilk uyarı yazılım devi SAP’den gelmişti. Alman bir şirket olamsına rağmen New York’ta borsaya kote bir şirket olduğu için ABD’nin amborgo kurallarına uyuyor. Şirket, Türkiye’de iş yaptığı tüm şirketlere dijital ortamda bir taahhüt metni göndererek, “ABD yaptırımlarını tamamen kaldırmadıkça İran’da ofis/ fabrika kurma niyetimiz yoktur” ifadelerinin yer aldığı metni mzalamaları talebinde bulunmuştu.

Bu hafta ise ambargolu ülke kapsamı genişletilmiş benzer bir yazı ABD'li donanım şirketi NetApp’tan geldi. Şirket tarafından gönderilen ingilizce taahhüt metninde özetle şu açıklamalar yer aldı: “Müşteri, NetApp ürün ve hizmetlerinin (“NetApp Ürünleri”) doğrudan ve dolaylı olarak ihraç, yeniden ihraç, ithalat, nakil veya dağıtımı için geçerli tüm ulusal ve uluslararası kanunlara ve düzenlemelere ( bundan böyle “Ticari Uyumluluk Yasaları”) uymaya razıdır. Müşteri aşağıdakileri kabul eder: Herhangi bir NetApp ürününü ambargo, ticari yaptırım ya da en son ABD ve AB devlet ihracat dışlama listelerinde tanımlanmış ülke, bölge ya da partiye ihraç, yeniden ihraç, ithalat, aktarma veya yönlendirme yetkisi yoktur ve NetApp Ürünleri bu tür ülke veya bölgeler vasıtasıyla transfer edilemez. Ülke ve bölgeler: Kırım, Küba, İran, Kuzey Kore, Sudan, Suriye ve zaman zaman ticaret uyum yasalarına eklenen ek ülkeler veya bölgeler. NetApp ürünlerini askeri amaçlı son kullanım için kullanamaz, ihraç edemez ve yeniden ihraç edemez ve aktaramaz.

41 şirketlik yeni ambargo listesi

Dışişleri Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığı geçtiğimiz haftalarda TOBB ve DTO gibi STK’lara yazı göndererek, ABD'nin 41 İran şirketini terör örgütü mensubu oldukları gerekçesiyle ambargo listesine eklediğini duyurdu, bu konuda Türk şirketleri bilgilendirildi. Enerjiden denizciliğe birçok İranlı şirketin yer aldığı bu listede bazı üniversiteler ve STK’lar da yer alıyor. Bakanlık tarafından gönderilen yazıda şu bilgiler yer aldı: “Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hazine Bakanlığınca, 31 Ekim 2017 tarihinde “Countering America’s Adversaries Through Sancions ActCAATSA” başlıklı yasa kapsamında, İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) yetkilileri ve bağlı kurum/ kuruluşlarından oluşan, bir örneği ekli listede yer alan 41 gerçek ve tüzel kişinin 13224 sayılı başkanlık kararnamesi temelinde terörizmle bağlantısı olduğu gerekçesiyle yaptırım uygulanan örgütler/kişiler listesine (Special Designated Global TerroristSDGT) dahil edildiği, belirtilerek üyelerimizin bilgilendirilmeleri istenmektedir.”

Firmalar kapsamın genişlemesinden endişeli

Türk şirket temsilcileri özellikle İran ile ticaretin arttığı bir dönemde bu tür gelişmelerin yaşanmasından dolayı kaygılı. DEİK İran İş Konseyi Başkanı Bilgin Aygül, "ABD amborgo konusunu ağırlaştırıyor. Bu tabii ki Türkiye'nin dış ticratinde sıkıntılı bir sürecin başladığı anlamına geliyor. Bu durum uzun zamandır vardı ama son zamanlarda biraz arttığını söyleyebiliriz. Özellikle ABD’li firmalarla iş yapan Türk şirketlerini etkileyecek bu gelişmelerin, çok ciddi bir sıkıntı yaşatacağını düşünmüyorum" dedi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İrfan Özhamaratlı da ABD’nin ambargolu ülkelerle iş yapmama baskısını artırdığını ve bu durumdan en fazla ABD ile iş yapan şirketlerin etkileneceğini söyledi. TAYSAD Başkanı Alper Kanca ise SAP’den sonra bazı donanım şirketlerinin de benzer bir taahhüt istemesinin, Türk iş dünyasını kaygılandırdığını ve kapsamın genişletilmesinden endişe edildiğini dile getirdi. Bazı yöneticiler de NetApp'ın gönderdiği bu metinde askeri ürünlerle ilgili olan kısıtlamaların Türk Savunma Sanayi için de geçerli olabileceği endişesi taşıdıklarını belirtiyor. Sektör temsilcileri, şimdi olmasa da ileride bu şirketin Türk Hava Kuvvetleri için yapılan ürünlere de benzer bir uyarı getirilebileceğini düşünüyor.