Uzun vadeli kiralamada TOKİ modeli önerisi

Sedat ALP
 

İZMİR - Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün'ün, arazi spekülasyonunun Türkiye'deki OSB'lerin aksayan yönü olarak göstererek, çözüm olarak önümüzdeki dönemde sanayi bölgelerindeki arsaların satışından ziyade, uzun süreli kiralanabileceği yönündeki açıklamasını değerlendiren sanayiciler, OSB'lerde işleyişi düzenleyen ve arsa sahibinin en geç 4 yıl içerisinde tesisi kurup, işletmeye açmasını zorunlu kılan yasal mevzuatın tam anlamıyla uygulanması durumunda arsa spekülasyonundan söz edilemeyeceğinin altını çizdi.
Sanayiciler, Bakan'ın OSB'lerde yatırımı canlandırmak için uzun vadeli kiralama yöntemiyle yatırımcıya arsa sağlanması önerisinin ise, arsa tahsisi yapılmamış OSB'lerde TOKİ modelinin uygulanması ya da ucuz finansmana yönelik enstrümanların sağlanması ile gerçekleşebileceğini savundu. 
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı M. Nurettin Özdebir, OSB Kanunu'nun tam uygulanması durumunda arsa spekülasyonundan bahsetmenin mümkün olmayacağını belirterek, " Çünkü mevzuata göre arsa tahsisi yapılmış kişi 1 yıl içinde projesini teslim etmek, 2 yıl içerisinde de inşaatını bitirip işletmeyi açmak zorunda. Bu süre ancak zorunlu nedenlerle 1 yıl uzatılabilir. Bu süre içinde tesisi bitirmiyorsa OSB yönetimi, bedelini iade ederek arsayı geri alabilir. Biz Sincan'da son 3 yıl içinde 10 arsayı bu şekilde geri aldık. Mevzuat kendisine arsa tahsisi yapılmış kişinin arsayı bir başkasına devretmesini de önlüyor.  Kanun bu şekilde uygulanırsa arsa spekülasyonundan söz edilemez. Ancak, bunu istismar eden OSB'ler varsa onu bilemem" dedi. 
Sanayi bölgelerinde yatırımı canlandırmak için sanayiciye TOKİ'nin şartlarında ucuz finansman sağlanmasını öneren Özdebir, "Sanayicinin TOKİ'nin şartları ile para kullanmaya ihtiyacı var. Sabit yatırımları için 4 yılı geri ödemesiz, 10 yıl vadeli sanayiciye ucuz kredi verilirse, sanayici bu işi çok daha akıllıca çok daha hesaplı yapabilir. Uygun finansman kaynağı için, eskiden Merkez Bankası'nın uyguladığı reeskont kredileri gibi bir mekanizma geliştirilebilir. Bunun faiz oranları düşük olabilir veya içinden alınan vergiler, masraflar teşvik mevzuatı içinde düşürülmek ve ya kaldırılmak suretiyle maliyeti indirilir. Bu tür enstrümanlar geliştirilebilir" diye konuştu.  

TOKİ ucuz konut yapar
gibi fabrika yapsın

Organize Sanayi Bölgeleri Derneği (OSBDER) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncay da, sanayi bölgelerinde yatırımcıya uzun vadeli kiralama yönteminin, hazine alanlarında oluşturulacak sanayi bölgelerinde ya da henüz arsa tahsisi yapılmamış sanayi bölgelerinde mümkün olabileceğini belirterek, "Bu konuda TOKİ modeli uygulanabilir. TOKİ, nasıl toplu konut yapıyorum diye kamu arazilerine istediği gibi giriyor, konut yapıp istediği gibi uzun vadelerle dar gelirlileri konut sahibi yapıyorsa, aynı modeli sanayi bölgelerini oluşturmada da uygulayabilir. Yani TOKİ hazine alanlarında, alt yapısını, gerekirse fabrikalarını, binalarını da yaparak sanayi bölgeleri oluşturacak ve yatırımcıya uzun vadeli konut satar gibi, fabrika binası verecek. Bu bölgelere gelen yatırımcıya da üretim şartını koyacak. Yapılması gereken bana göre bu" diye konuştu.
Tuncay, Türkiye'deki OSB'lerin yaklaşık yüzde 50'sinin boş olduğunu, ancak bu durumun tek başına arsa fiyatlarına bağlanamayacağını belirterek, "OSB'lerdeki yüksek arsa fiyatları tek başına yatırım yapılmasına engel değil. Yatırım yapılması için öncelikle buranın limanlara, ticari hayata, lojistiğe yakın, altyapısı bitmiş, genel hizmetlerin veriliyor olması gerekir. Çünkü yatırımcı en az maliyetli bölgeye yatırım yapmak istiyor. Arsa fiyatı en son geliyor. Şu anda yatırımcı Kocaeli'nde metrekaresine 600- 700 dolar vermeye razı ama arsa bulamıyorken, biz Ankara'da metrekaresini 58-60 TL'den arsa veriyoruz yatırımcı bulamıyoruz.  Malatya ve Muş'taki OSB'ler yalvarıyor, gel bedava arsa var diyor yatırımcı bulamıyor. Çünkü yatırımcı ucuz değil, limanlara, ticari hayata, lojistiğe yakın, altyapısı bitmiş sanayi bölgeleri istiyor" diye konuştu.
Sanayi bölgelerinde rant amacıyla arsa alındığı yönündeki görüşlere katılmadığını vurgulayan Tuncay, "Rant varsa her yerde var. Bana göre bir sanayi parselinde rant olmaz. Çünkü sanayi parseli tek amaçla kullanılır, sonuçta oraya fabrika yapılacak. Onun dışında imara açılacak bir arsa almakla otel, restoran ya da başka bir şey yapma olanağı olur. Dövize de altına da yatırdığınızda, herhangi bir yere yatırdığınızda rant elde edersiniz. Yatırımcı neden rant amaçlı gitsin sanayi bölgesinde arsa alsın ki" dedi.  

OSB'ler lehine pozitif
ayrımcılık yapılmalı 

OSB'lere daha fazla yatırımcı çekilmesi için temel ihtiyacın yatırım ortamının iyileştirilmesi olduğunu savunan OSBDER Başkanı Tuncay, pozitif ayrımcılıkla OSB'lerin özendirilmesini istedi. Tuncay, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklaması beklenen yeni Teşvik Yasası'nda OSB'ler lehine önemli destekler beklediklerini belirterek, "Türkiye'deki OSB'lerin yüzde 50'ye yakını boş. Bunun tek nedeninin, arsadan rant bekleyen insanlar olduğuna inanmıyorum" diye konuştu. Tuncay, "Yeni Teşvik Yasası hazırlanırken Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'la çok görüştük. Biz sektör farkı gözetmeksizin OSB'lerin desteklenmesini savunduk. Teşvik yasası hazırlanırken sayın Bakan'ın, ' biz OSB'lere  çok teşvik getiriyoruz' şeklinde beyanı var ama ne olduğu belli değil. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün de OSB'lerde yapılacak meslek okullarında öğrenci başına bin 700 lira ile 2 bin 200 lira destek geleceği yönünde çalışma yapıldığını açıklamıştı ama daha gerçekleşmedi. Bunların yasada çıkmasını bekliyoruz."

Uğurtaş: "TOKİ kanalıyla
boş OSB'ler doldurulur"

İzmir Atatürk OSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş, Türkiye'de OSB'lerin yüzde 50'sinde arsaların boş olduğuna, buralarda arsa tahsisinin henüz yapılmadığına işaret ederek, bu bölgelerin doldurulmasında TOKİ'nin devreye girmesini önerdi. Uğurtaş, şunları söyledi: "Türkiye'de boş OSB'lerin bir şekilde doldurulması lazım. Ben de buralarda TOKİ kanalıyla inşaatların yapılmasına olumlu bakıyorum. Hiç olmazsa sanayici arsa yatırımının yanında bina yatırımından da kurtulmuş olur. Yatırımcı çekemeyen sanayi bölgelerinin bu talepleri var. Avrupa'da bunun örnekleri çok. Türkiye'de bu noktaya gelmeli. TOKİ ya da başka bir kurum böyle bir görevi üstlenmeli."

Kişioğlu: Erzurum OSB'deki
arsalar kent merkezinden ucuz

Erzurum OSB Müdürü M. Selman Kişioğlu, bölgelerindeki arsaların tamamının özel kişilere tahsisli olduğunu, zaman zaman gerçekleşen devirlerde metrekare fiyatının arsanın durumuna göre 40 TL ile 120 TL arasında değiştiğini, ancak arsa fiyatlarının kent merkezinde ortalalama 300-400 TL olduğunu, metrekaresi 1.5 milyon TL'ye satılan arsalar da bulunduğunu vurguladı.