Ar-Ge'ye 5.8 milyar lira harcandı

HÜSEYİN GÖKÇE

ANKARA - Merkezi yönetim bütçesinden Ar- Ge’ye 2013 yılında 5 milyar 828 milyon lira harcandı. Ar-Ge harcaması 4.7 milyar liralık başlangıç ödeneğinin yaklaşık 1.1 milyar lira üzerinde gerçekleşti. 2012 yılında bütçeden Ar-Ge’ye ayrılan pay yüzde 1.11 seviyesindeyken bu oran 2013’te yüzde 1.28 olarak hesaplandı. 2014 yılı için ise Ar- Ge için 5 milyar 528 milyon liralık ödenek tahsis edildi. Ancak yıl içi gerçekleşmenin bunun üzerinde olması bekleniyor. 2013 yılında vergi indirimi ve istisnaları toplamı 923 milyon lira olurken, 2014 için dolaylı Ar-Ge desteği 1 milyar 178 milyon lira olarak öngörülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2013-2014 yılları Merkezi Yönetim Bütçesi’nden Ar-Ge faaliyetleri için ayrılan ödenek ve harcamaları açıkladı. Başbakan Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısı ile eş zamanlı açıklanan verilere göre, 2013'te Ar-Ge için merkezi yönetim bütçesinden ayrılan para önceki yıla göre yüzde 28.9 artarak 5 milyar 828 milyon liraya yükseldi. Bütçeden Ar-Ge harcamaları için ayrılan pay ise yüzde 1.11’den yüzde 1.28’e çıktı. 

Milli gelirden ayrılan pay da arttı 

Ar-Ge harcamalarının milli gelir içindeki payı da yüzde 1’lik hedefe yaklaşamasa da 2013'te artış gösterdi. 2012 yılında milli gelir içinde yüzde 0.32 pay alan Ar-Ge harcamaları 2013 yılında yüzde 0.37’ye yükseldi. Ar-Ge faaliyetleri yapan şirketlere verilen vergi indirimi ve istisnalarının toplamı da 2013 yılında 1.6 milyon lira artarak 923 milyon liraya yükseldi. Dolaylı Ar- Ge desteği olarak da nitelendirilen bu kalemde 2014 yılında yapılacak harcamanın, 2013’e göre yüzde 27.6 artarak 1 milyar 178 milyon liraya yükselmesi bekleniyor. 

En çok pay üniversitelere 

Bütçeden Ar-Ge için ayrılan ödeneklerin sosyoekonomik hedefl ere göre sınıfl andırılmasına ilişkin listede ilk sırada yüzde 38 ile üniversiteler yer aldı. Bunu yüzde 24.5 ile savunma, yüzde 16 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 10.5 ile de genel bilgi gelişimi takip etti. 

Devlet bütçesinden Ar-Ge için ayrılan ödenek ve harcamaların GSYİH içindeki oranı OECD’de yüzde 0.8, Avrupa Birliği'nde ise yüzde 0.7 düzeyinde bulunuyor. Yine bütçeden Ar-Ge için ayrılan ödenek ve harcamaların toplam genel devlet harcamaları içindeki payı Avrupa Birliği’nde yüzde 1.42 olarak hesaplandı.

'Üreticiler bu imkanı değerlendirsin' 

Sistem Global Danışmanlık kurucu ortaklarından Hüseyin Karslıoğlu, Ar-Ge merkezlerinin yer aldığı kanunun 'Çatısız Teknokent' olarak çıktığını belirtirken, sektör ayrımı yapılmadan gerçekleştirilen düzenlemenin önemli olduğunu bildirdi. Teşvik mekanizmasının devletin Ar-Ge’ye bakışını ortaya koyduğunu belirten Hüseyin Karslıoğlu, “Sağlanan bu imkanlara üreticilerin de kapılarını açmaları gerekir” diye konuştu.

Ar-Ge desteği için gerekli personel sayısı 30'a indirildi

Bakanlar Kurulu, 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da öngörülen Ar-Ge merkezlerinde istihdam edilebilecek tam zamanlı personel sayısını azalttı. Daha önce Ar-Ge desteklerinden yararlanmak isteyen bir şirketin en az 50 tam zamanlı personel çalışma zorunluluğu bulunurken, bu sayı 30'a indirildi. 50 olan yasal sınırın 30'a indirilmesi yönünde küçük ve orta ölçkeli firmalardan talep geldiğini hatırlatan Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, bu doğrultuda harekete geçtiklerini söyledi. Bakanlar Kurulu'nun aldığı kararın, 50 Ar-Ge personeli çalıştırma gücü olmayan firmalara da bu imkanı sağladığını dile getiren Işık, "30'un altında Ar-Ge personeli çalıştıran firmalarımız için de  5746 sayılı Kanun’da sağlanan benzer destek ve muafiyetlerin sağlandığı Teknoloji Geliştirme Bölgelerimiz’de Ar-Ge faaliyetlerini sürdürmeleri için her türlü şartları sunuyoruz” diye konuştu. Işık’ın verdiği bilgilere göre, Türkiye’de halen 159 firmanın Ar-Ge birimi kurma belgesi bulunuyor. Ar-Ge merkezi kuran firmalara Ar-Ge harcamalarının tamamını kurumlar ve gelir vergisinden indirme imkanı sağlanıyor. Ayrıca, doktoralı personel için yüzde 90 diğer personel için yüzde 80 gelir vergisi stopaj teşviki sağlanıyor. Sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı tarafından karşılanırken, kurumlara damga vergisi istisnası da sağlanıyor